Buxoro oziq ovqat va yengil sanoat texnologiya instituti

Tamoyil  -  maxsus  belgi  (kategoriya)  bo`lib,  alohida  shaxs  yoki  jamoa  qaror  qabul 

qilishda  unga  tayanadi.  Tamoyil  faqat  insongagina  xosdir.  Mashinalar  va  jonivorlar  biron-bir 

tamoyilga  ega  bo`lmaydi.  Ma`lum  bir  tamoyillardan  kelib  chiqqan  holda  aynan  inson  o`zini 

o`rab  turgan  dunyo  bilan  munosabatlarini  yaratadi  (uy,  ko`prik  quradi,  kemasozlik  va 

hokazolarni amalga oshiradi). 

Korxonadagi  boshqaruv  faoliyati  shuningdek,  ma`lum  bir  tamoyillar  asosida  amalga 

oshiriladi.  Bu  tamoyillar  birinchidan,  ishlab  chiqarish  qatnashchilari  orasidagi  kelishuvlarni 

o`rnatsa, ikkinchidan, yuzaga kelishi mumkin bo`lgan xatolarning oldini oladi hamda boshqaruv 

---

 

26 

mehnatining samaradorligini oshiradi. 

Zamonaviy  fan  va  menedjment  amaliyoti  korxonalarni  boshqarishning  quyidagi 

tamoyillarini eng asosiylari sifatida qabul qiladi: 



  ilmiylik; 



  tizimlilik va majmuaviylik; 



  yakka boshqaruv va kollegiallik; 



  tartib va adolat; 



  xodimlarni moddiy va ma`naviy rag’batlantirish; 



  tejamkorlik va samaradorlik; 



  tashabbuskorlik va korporativ ruhiyat; 



  vakolat va majburiyat. 

Boshqaruvning  ilmiylik  tamoyili  o`zaklarning  o`zagidir.  Amalda  bu  tamoyil,  avvalo 

jamiyat rivojlanishining ob`yektiv qonunlari va fan-texnika yutuqlaridan xabardor bo`lishni talab 

qiladi.  Uning  yordami  bilan  ishlab  chiqarish  va  boshqaruvning  zaruriy  mutanosibligi 

ta`minlanadi,  boshqaruv  qarorlaridagi  xatolar  kamaytiriladi,  og’irlik  markazi  eng  katta  sifat  va 

miqdor yutuqlariga erishishga o`tkaziladi. 

Ilmiylik  tamoyili  ishlab  chiqarish  masalalarini  hal  qilishda  iqtisodiy-matematik 

usullardan  keng  foydalanish,  boshqaruvning  maqsadli-dasturiy  usullarini  amalga  kiritish, 

zamonaviy  elektron-hisoblash  texnikasi  va  boshqaruvning  avtomatlashtirilgan  tizimlaridan 

foydalanishni ko`zda tutadi.