Buxoro oziq ovqat va yengil sanoat texnologiya instituti

Boshqaruvning  funksional  tuzilmasi  uchun  boshqaruv  va  ob`yekt  vazifalari  bo`yicha 

boshqaruv  yacheykalari  yaratish  tavsiflidir.  Bu  yacheykalar  bajarilishi  shart  bo`lgan  qarorlarni 

boshqaruvning  quyi  pog’onasiga  yoki  bevosita  ishlab  chiqarish  bo`g’inlariga  yetkazib  beradi. 

Demak,  boshqaruv  vazifalar  bo`yicha  taqsimlanadi  va  funksional  bo`g’inlar  tomonidan  amalga 

oshiriladi, ular tomonidan tayyorlanuvchi  boshqaruv qarorlari esa  bajaruvchilarga kesishuvchan 

aloqa  kanallari  bo`yicha  yetkaziladi.  Boshqaruvning  funksional  tuzilmasiga  misol  qilib  bosh 

mutaxassislarning,  ya`ni  bosh  iqtisodchi,  bosh  mexanik,  bosh  texnolog,  bosh  metallurg,  bosh 

konstruktor  xizmatlari(bo`limlari,  guruhlari),  shuningdek,  korxona  bosh  buxgalteriyasini 

ko`rsatish mumkin. 

 Boshqaruvning  funksional  tuzilmasi  amalda  chiziqli  tuzilma  bilan  kesishib  o`tadi. 

Bunday sintez chiziqli yoki funksional tuzilmaga qaraganda boshqaruvning chiziqli-funksional 

tuzilmasini  samaraliroq  bo`lishi  va  keng  tarqalishiga  sabab  bo`ladi.  Bu  holda  boshqaruv  ham 

chiziqli, ham funksional rahbarlar tomonidan amalga oshiriladi. 

Boshqaruvning funksional tuzilmasini quyidagi chizma orqali aks ettirish mumkin: 

Boshqaruvning ushbu tuzilmasi afzalliklari quyidagilar: 



  boshqaruv faoliyatini ixtisoslashtirish darajasining yuqoriligi; 



  boshqaruv faoliyatining deyarli barcha sohalarini vakolat doirasida qamrab olish; 



  ishlab  chiqarish  diversifikatsiyasining  turli  talab  va  shart-sharoitlariga  moslashish 

imkoniyatlari; 



  boshqaruv xizmatlari yoki bo`limlariga xodimlar tanlashning nisbatan osonligi. 



  Uning kamchiliklari qatoriga esa quyidagilarni kiritish mumkin: 



  yakkahokimlik tamoyilining buzilishi; 



  kelishilgan  boshqaruv  qarorlarini  qabul  qilish  va  bajarish  hamda  ularning 

majmuaviyligini ta`minlash qiyinligi; 



  boshqaruvning yuqori pog’onalari uchun rahbar tanlashning murakkabligi.  

Chiziqli-shtabli  tuzilma  boshqaruv  aralash  tuzilmasining  bir  ko`rinishi  bo`lib,  unga 

chiziqli  tuzilma  asos  qilib  olingan.  Boshqaruvning  har  bir  bo`g’inida  shtablar  tuzilib,  uning 

tarkibiga  muammolarni  echish  uchun  malakali  mutaxassislar  taklif  etiladi.  Masalan,  shtabli 

tuzilmalar  tabiiy  ofat,  halokat  va  kulfatlarning  oqibatlarini  bartaraf  qilish,  yangi  mahsulot  yoki 

texnologiyani  o`zlashtirish,  to`satdan  yuzaga  kelgan,  odatiy  bo`lmagan  vazifalarni  echishda 

tuzilishi  mumkin.  Bunday  hollarda  boshqaruv  shtabiga  rahbarlarning  vakolatlaridan  kam 

bo`lmagan haq-huquqlar, vakolatlar beriladi.