usiá borish sharoitida faqat mashakkatli mexnat orkali biznesda muvaffakiyatg`a erishish
mumkin, deyèø kiyin. Muvaffakiyatli bo’lishi uchun biznesimiz anik maksadg`a va ung`a
erishish uchun esa, yaxøè rivojlang`an strateg`iyag`a eg`a bo’lish lozim. Boshqacha kilib
Bozor iqtisodiyoti sharoitida biznes- reja tadbirkorlikning` xamma soxalarida qullaniladigan
guyo biğ ish asbobidar. U firmaning` ish jarayonini tasvirlab, firma raxbarlarining` o’z
maksadlariga kay tarikà erishishlarini, birincha g`alda ishning` daromadlilig`ini kay tarika
oshirish mumkinligini ko’rsatib beradè. Yaxshi ishlab chikilg`an biznes- reja firmag`a usib
borishg`a, bozorda yang`i mavkelarni kulga kiritishga, o’z tarakiyotining` istikbollarini belg`ilab
olishg`a, yang`i tovarlar ishlab chiqarish va yangi xizmat turlarini yaratishg`a xamda muljallarni
amalg`a oshirishning` maksadg`a muvofiq usullarini tanlab oliøãà yordam beradi. Biznes- reja
doimiy xujjat bo’lib, muntazam ravishda yang`ilab beriladi, unga xam firmaning` ichida, xam
umuman iqtisodiyotdag`i sharoitlarg`a karab ruy berg`an o’zg`arishlar kiritiladi. Biznes- reja
firma ichi taxlilini maxsus ilmiy tashkilotlar tomonidan amalg`a oshiriladigan makroiqtisodiy
taxlillar bilan bog`laydi. Odatda xar bir firma biznes- reja to’zadi, lyokin bunday xujjatlarni
tayyorlash imkoniyatlari xar xil bo’lishi mumkin: biznes- rajani ishlab chikish uchun kichik
Biznes- reja firmaning` muayyan bozordag`i faoliyatning` anik yunalishini urg`anish
Ma`lum tovarni ishlab chiqarish (xizmatlar kursatish) ning` anik loyixasig`a- yangi
turdagè buyumlar yaratish yoki yang`i xil xizmatlar kursatishgà;
Firmaning zaif va kuchli tomonlarini aniqlab, olish maqsadida xar tomonlama
o’tkaziladigan ishlab chiqarish- xo’jalik va tijorat taxliliga;
Aniq masalalarni amalga oshirish uchun qo’llaniladigan moliyaviy, texnik- iqtisodiy va
tashkiliy mexanizmlarga;
Biznes- reja firmaning rivojlanish strategiyasini belgilab beradigan asosiy xujjatlarni
biridir. SHu bilan birga u firma taraqqiyotining umumiy kontseptsiyasiga asoslanadi, strategiyani
iqtisodiy va moliyaviy jixatlarini bir muncha batafsil bayon etadi, aniq- tayin chora tadbirlarni
texnik- iqtisodiy jixatdan asoslab beradi. Strategiyani amalga oshirish texnik, tashkiliy va
iqtisodiy o’zgarishlarning ma’lum vaqtgacha o’zaro maxkam bog’langan butun bir tizimi sifatida
keng investitsiya dasturlariga asoslanadi, biznes- reja investitsion dasto’rning odatda bir necha
ichida amalga oshirilishi kerak bo’lgan bir qismini o’z ichiga oladi.
SHunday qilib, firmaning strategik ishida quyidagi tartib ko’zga tashlanagan.
1-
bosqich. Rivojlanish kontseptsiyasini ishlab chiqish.
2-
boskich. Rivojlanishning investitsion dasturi.
3-
bosqich. O’rtacha muddatli davrga biznes- reja to’zish.
4-
bosqich. Biznes- rejani amalga oshirishga doir chora- tadbirlar.
Biznes- rejaning bir qancha vazifalarni xal qilishga imkon beradi.
firma taraqqiyoti (strategiyasi, kontseptsiyalari, loyixalari) yunalishlarining iqtisodiy
jixatdan muvofiqlig`ini asoslash;
faoliyatining kutilayotgan moliyaviy natijalarini, birinchi galda, sotuv xajmlari
sarmoyadan olinadigan daromadlar, foydani xisoblab ko’rish;
tanlab olingan strategiyani amalga oshirish uchun kerakli mablag’lar manbalarini, ya’ni
moliyaviy resurslarni jamlash usullarini belgilash;
mazkur rejani amalga oshira oladigan xodimlarni tanlab olish.
Rejaning xar bir bandini boshqa bandlar bilan maxkam bog’langan xolda olib ychish
mumkin xolos. Biznes rejaning asosiy markazi moliyaviy resurslarni jamlashdir.
Kompaniya sarmoyasini ko’paytirib borishning muxim vositasi ayni shu biznes- rejadir.
Bu rejani to’zish jarayoni boshlang`an ishning xamma tafsilotlarini sinchiklab taxlil qilib
chiqishga beradi. Biznes- reja bo’lg’usi sheriklar bilan mo’zokaralar olib borilayotganda biznes-
taklif uchun bo’lib xizmat qiladi, u firmaning asosiy xodimlarini ishga taklif etishda katta rol
o’ynaydi.
Biznes- reja firmaning ichki xujjati bo’libgina qolmay, balki undan investorlar va
kreditorlarni taklif qilishda xam foydalanish mumkin. Investorlar tavakkal qilib sarmoya
berishdan avval loyixaning sinchiklab ishlab chiqilganligiga ishonch xosil qilishlari va uning
samarali ekanligidan xabardor bo’lishlari kerak.
Investorlar tavakkal kilib pullarni ishga solishdan avval ularning pulini oluvchi korxona
raxbarlari o’z maqsadlarini xar tomonlama o’ylaganligiga nima qilish kerakligini ravshan tasavur
qilishlariga, qanday yo’l tutishligi va nimaga erishmokligiga ytarlicha ishonch xosil qilish kabi.
Investorlarning ko’piligi investitsiya qilishdan avval biznes - rejani talab qiladilar va odatda,
usiz tadbirkor bilan xatto gaplashib xam o’tirmaydilar.
Demak , biznes - reja potentsial investor tanishmokchi bulgan korxona xaqidagi dastlabki
ma`lumot bo’lib , agar reja ishonchli bulmasa va investorni jalb qilmasa , shartnoma xaqida
gap xam bo’lishi mumkin emas. SHuni esda tutish lozimki , bizdagi yagona imkoniyat bu
birinchi uchrashuvdaek ijobiy taassurot qoldirishdadir!
Boshqacha qilib aytganda biznes - reja quyidagilarni amalga oshirish
-
korxonamizning kelajagini aniqlab beradi;
-
korxonaning eksplutattsion xarakteristikalarini , ya’ni mavjud ishlab chiqarish
quvvatlarini, ishlab chikarilgan maxsulot va ko’rsatiladigan xizmat turlarini, xom ashyo va
materiallarni olish mumkin bo’lgan manbalarni , bozorni va sotish strategiyasini bayon qilib
beradi va xokazo;
-
korxonaning boshqarish to’zilmasini ko’rsatadi;
-
korxonani qanday sarmoyalashni batafsil ko’rsatib beradi;
-
potentsial investorlar va kreditorlarga yunaltiruvchi vosita bo’lib xizmat qiladi;
Umuman aytganda, biznes-reja loyixaning muvaffaqiyat darajasini belgilab beruvchi
ko’rsatkich xisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
