Buxoro oziq-ovqat va engil sanoat

5 FIRMALAR  VA KORPORATSIYALAR 

 

FIRMA  -      tovar      ishlab      chiqarish    yoki    xizmat    ko’rsatish    maqsadida    iqtisodiy    

resurslarni   ishlatuvchi   tashkilotdir. Mulk  egasining`  tavsifiga   ko’ra    quyidagi     turdagi   

firmalar  mavjud:  davlat , xususiy   tadbirkorlik   va kapitalistik   firmalar  xar bir  ochiq  xolda  

ular    xo’jalik    faoliyatining    asosiy    maqsadi  -  qoldiq      daromad  -  mulk    eg`asining,  barcha   

to’lovlar    amlga    oshirgandan      keyingi      daromadni      ko’paytirish      ,  kiritilgan      kapitaldan  

olinadigan  foydani  oshirish   va  mexnatdan  keladigan   daromadni   yuksaltirishdan  iboratdir. 

   

Kichik    biznesda   firmalar    odatda    yuqori     texnolog`ik    ishlab    chiqarishni   bunyod  

etish  bilan  band. Ular  o’zlariga   xos  xo’jalik  yuritish  uslublaridan  foydalanadilar. Ularning   

xo’jalik   faoliyatini  boshqarish  strategiyasi  to’rtta asosiy  qismdan    tashkil  topgan:  

---

   Birinchidan  -    taraqqiyot        topayotgan    va      yuqori    texnologiya      ega    bo’lgan    firmalar  

raqobati  qiziqmaydilar, shuning`  uchun   ular  tor  ixtisoslashgan   maxsulotlar  ishlab  chiqarish  

bozorning  yuqori   daromadli  qismini  eg`allashga   intiladilağ. 

  Ikkinchidan  -  firmalar    istalg`an      usul    va    vositalar    bilan  o’z    xarajatlarini  

kamaytirishga    intiladilar.  Masalan,  elektronika      bilan    shug`ullanuvchi    firmalar    butlovchi 

maxsulotlarni yirik  ishlab  chiqaruvchilardan  sotib olib,  o’z   sarf- xarajatlarini  iloji   boricha    

kamaytirishga  xarakat   kiladilar. 

   Uchinchidan    -  kichik    firmalarning    kupchiligi    ishlab    chiqarishni      bitta    maxsulot     

texnologiya  atrofida  uyushtiradilar. Ularning`  vazifasi  ushbu   maxsulot  yoki  texnologiyani  

iste’molchilarning    o’ziga  xos    extiyojlariga    moslashtirishdan    iborat    bo’ladi.  Kichik  

firmalarning  yiriklaridan  asosiy  farqi  xam ana  shunday  bo’lib,  katta  gurux  iste’molchilar  

extiyojlarini    qondirish    niyatida    asosan    standart    maxsulotlar    ytkazib    berishga    ,  ya`ni  

xaridorlar  talabiga   ta`sir  qilishga  xarakat  kiladilar. 

   Turtinchidan-  deyarli  barcha  firmalar  iloji  boricha  begona  kapitalni  qamrab  jalb qilishga , 

o’zlarining`  mustaqilligini    saqlab    qolishga    xarakat    qiladilar.Mutaxassislar  fikricha    ,  kichi  

firmalarga  faoliyati  va taraqqiyoti    maqsadlariga  maxsulot va texnologiiya  taraqqiyoti  bilan   

birga  ularning  mustaqillik   va  shaxsiy   ijtimoiiy- madaniy  iqlimga  intilishi xosdir. 

  Korporatsiya - bu umumiy  kasbiy  yoki tabakaviy   manfaatlari   asosida  birlashgan  shaxslar  

jamiyati, uyushmasi    yoki    guruxidir.Xorijiy   mamlakatlar  amaliyotida   ular   qatoriga , odatda, 

Xissadorlik    jamiyatlari    xam    kushiladi.Tijorat    va  notijorat    korporatsiyalar    bo’lishi 

mumkin.Notijorat  korporatsiyalarga  xokimiyat, shaxar , municipal, siyosiy  taxkilotlar, xamda  

xayriya  ,  diniy,  maorif    va  shunga    o’xshash    muassasalar    kiradi.Tijorat        korporatsiyalar 

Xissadorlik    jamiyatlari    kabi    ochiq    va  yopiq    turlarga    bo’linadilar,  Ochiq    korporatsiyada  

qo’shimcha      kapitalni      jalb    etish    cuxun    aktsiyalar  yorqin  sotiladi.  Barcha    yirik  

korporatsiyalar ochiq  bo’ladilar. 

  Barcha  bozor  iqtisodi  Tarakkiyot topgan  davlatlarda  korporatsiyalar  xamma  ishlab  

chxiqarish  soxalarida    nufo’zli    o’rin    eg`allaydilar.  Odatda  korporatsiyalar    kata    biznes  bilan  

bog’langan , ammo  ular  orasida  kichik  firmalar  xam  bo’lishi   mumkin. 

   Korporatsiyalarning`  asosiy  vazifalari  quyidagilardan  iborat. 

  -   bozor konyukturasinni  asosiy  vazifalari   strateg`iyasini  aniqlash; 

  -    ilmiy-texnikaviy    Taraqqiyot  dasturlarini  amalga    oshirish    orqali    erishilgan  fan-texnika  

taraqqiyoti natijalarini  ishlab  chiqarishga   tadbiq  qilish; 

  -  resurslarni  va korporatsiyalarning  xo’jalilararo korxonalarida  ishlab  chiqarilgan  narsalarni  

markazlashtirilgan  xolda  taqsimlash  va o’zining  xususiy  tijorat  bo’linmalari  orqali  tarqatish 

; 

  -xo’jalik  mexanizmini  takomillashtirish  va boshqalar.