Buxoro oziq-ovqat va engil sanoat

 

 

---

1. 

XUSUSIY  TADBIRKORLIK. 

 

 

Kichik  biznesda  tadbirkorlikni  tashkil qilishning    eng  oddiy shakli  bu  yakka xususiy  

tadbirkorlikdir. 

 

Xussusiy   tadbirkorlik - xujalik  yuritishning  shunday  tashkiliy-xuquqiy  shakli-ki, unda  

mulk egasi  bitta  shaxs  yoki   oila  bo’ladi va faoliyatdan kelgan  daromadni ( turli  to’lov   va 

soliqlar  tulanganidan    keyin)  xammasiga    egalik  qiladi,  qolaversa  biznesdagi  xavf-xatar    va 

tavakkalchilik uchun  yakka  o’zi  javob  beradi. 

 

Tadbirkorlikning    ushbu  shakli  chakana  savdoda,  umumiy    ovqatlanish  soxasida, 

maslaxat soxasidagi biznesda, maishiy xizmatda,  fermerchilikda, tibbiyotchilik amaliyotida  va 

xunarmandchilikda    ko’proq      uchraydi.U  ikki  xil    ko’rinishda    tashkil  qilinishi  mumkin:    a) 

individual  -    ya`ni  korxona    tashkil  qilmasdan  va      b)  xususiy    korxona  -    ya`ni  yuridik  shaxs 

tashkil qilgan  xolda. 

 

Xususiy  tadbirkorlikning` afzalliklari: 

-  ishni  tashkil  qilishdagi  oddiylik,    to’la    mustaqillik,  xarakatdagi  yorqinlik    va    tezkorlik. 

Tadbirkor  biror qaror  qabul  qilishida yuqori tashkilotlarga murojaat  kilishining  yoki sheriklar 

roziligini olishining   zarurati  yuk; 

-ishga  qiziqtiruvchi  sabablarning    ko’pligi,  chunki    barcha    foyda    mulkning    yolg’iz  egasiga  

kelib    tushadi      va    u  ko’prok    ishlashga    ragbatlanadi,  ish  ustidan    kerakli    nazorat    o’rnatish, 

extiyotlik   bilan  qaror qabul  qilish  va ish ko’lamini  yanada  kengaytirishga  intiladi; 

-  konfidentsiallik    (ishdagi  maxfiylik  )  saqlanadi.  Ba`zi  bir  biznes    turlarida    maxsus  uslub, 

yo’llar,  texnologiyalar  tadbirkorlik    faoliyatining    asosiy    boyligini  (kapitalni)  tashkil  qiladi. 

Xususiy  tadbirkorlik  maxfiylikni  saqlashga  imkon  yaratadi; 

-xususiy  tidbirkorlikda      uning`    tashkiliy  -  xuquqiy    shaklini  o’zgartirish    nisbatan      engil  

kuchadi ( masalan, masuliyati   cheklangan  jamiyatlar  to’zish ). 

 

Xususiy  tadbirkorlikning  kamchiliklari:  

-zaif    moliyaviy  poydevorga    egaligi.  Bu      katta    miqdordagi    kapitallarni    jalb  kilishdagi  

kiyinchiliklarga  sabab  bo’ladi; 

- xo’jalik faoliyatida  xavf-xatar va   tavakkalchilik  yuqori  darajada  bo’lganligi  sababli faoliyat  

davomiyligining noaniqligi ; 

- barcha  xujalik  faoliyati   uchun cheklanmagan  javobgarlikning  xukm  surishi ; 

-  yakka      xujalik    mulkining    mulkni    boshqa    shaxsga  (    masalan,  boshqa      oila    a`zolariga  )  

berishda  nokulayligi,  ixcham  emasligi;  

- mulk  egasining  o’limi, mexnatiga  noloyiq  bo’lib  qolish  mushkulligi. 

 

Yuqorida  keltirilgan  kamchiliklarni   bartaraf  etish  niyatida  ishbilarmonlar  mol-mulki, 

kasb  yoki  kapitallarni  qo’shib birlashadilar.