Buxoro muxandislik texnologiya instituti kimyoviy va oziq-ovqat texnologiyasi fakulteti noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi kafedrasi

Xulosa.

• Adabiyotlar sharhiga muvofiq bizning mamlakatimizda tabiiy sulfat-kaliyli rudalardan yoki kaliy xlorni magniy sulfat yoki sulfat kislota bilan konversiyasi ayniqsa istiqbolli hisoblanadi.
• - ushbu ilmiy ishni amalga oshirishda borib Dehqonobod kaliyli o`g`itlar zavodi mineral eritmalari tarkibi o`rganilib, undagi kaliy, xlor hamda sulfat ionlarining miqdori aniqlandi.
• - tahlil uchun keltirilgan mineral eritmadan 50 ml olinib, u qurutish shkafida 105°С temperaturada qurutildi va quruq qoldiqning miqdori 51,8 g ekanligi aniqlandi.
• - namuna uchun keltirilgan mineral eritmadan 50 ml olinib, « ko`k lentali » filtir qog`oz yordamida filtirlab olindi va filtir qog`oz kumush nitratning 0,5 % eritmasi bilan xlor ioniga reaksiya bermaguncha distillangan suv bilan yuvib, quritib olindi. Suvda erimaydigan qismi esa 14% ekanligi aniqlandi.
• - o’tkazilgan tahlil natijalariga mineral eritma tarkibidagi xlor ionlarining miqdori 22,257 mg/dm3, sulfat ionlarining miqdori esa 27,60 mg/dm3 ekanligi aniqlandi.
• - amalga oshirilgan tahlil natijalariga ko`ra Dehqonobod kaliyli o`g`itlar zavodi mineral eritmalari tarkibidagi kaliy xloridning miqdori 0,0286 %, kaliy sulfatning miqdori esa 0,067 % ekanligi aniqlandi.
• Mavjud texnologiyaga asosan kaliy-sulfatli rudalardan va kaliy xlorid va epsomitni, oraliq mahsulot sifatida shenitni ajralishida asosiy olish bosqichi olib boriladi. Shuning uchun kaliy sulfat asosida kompleks o‘g‘itlarni yaratish, mikroelementlar va fiziologik aktiv moddalar saqlagan shenitni xlorsiz kaliyli o‘g‘itlarga qayta ishlash nuqtai nazaridan ifodalash maqsadga muvofiqdir.

Kaliy sulfat xlorsiz kaliyli o‘g‘itlar hisoblanadi. Bir vaqtning o‘zida shunday element saqlagan, qaysiki oltingugurt ham qisman o‘simliklarning oziqlanishida ishlatiladi. Oltingugurt aminokislotalar tarkibiga kirib, oksidlanish - qaytarilish jarayonlarida muhim ahamiyatga ega. Oltingugurt xlorofil hosil bo‘lishida ijobiy ta’sir ko‘rsatadi, atmosferadagi azotni o‘zlashtirib olib, do‘kkakli ma’danlar tomirida va tugunak tomirlarida hosil bo‘ladi. Oltingugurtning yetishmasligi oqsil sintezini va o‘simliklarda modda almashinish jarayonini buzadi, yig‘im va o‘simliklar sifatini pasaytiradigan xloroz kasalligini keltirib chiqaradi.