Buxoro davlat universitetining

partiyasi, boroladi, ko‘rdiyov. Ushbu berilganlardan nechtasi imlo 
qoidalariga muvofiq yozilgan? 
A. 1 ta B. 3 ta C. 2 ta D. Barchasi to‘g‘ri yozilgan. 
81. Qaysi javobda yuklamalar imlosi bilan bog‘liq xatolik mavjud? 

---

219 
A. Na ukasidan, na akasidan aytarli yordam ololmagandi. B. O‘sha 
kungi uchrashuvda-yoq barcha masalaga oydinlik kiritib qo‘yishmadimi?
C. Opa-ginam, sizni ko‘rmaganimga naq uch soat bo‘libdi, bormisiz o‘zi?
D.Chol yo eringanidan, yo odat sabab hovli eshigini doim hassa-da ochar 
va mening kuzatib o‘tirganimni ham sezib yurardi. 
82. Qaysi so‘zlarni qatorga sig‘may qolsa, keyingi qatorga ko‘chirib 
bo‘lmaydi? 
A. klub, bank, ayb B. BMT, D.Komilova, “Navro‘z-2002” C. 2009, 
XXI, 5 “B”- sinf D. A,B,C 
83. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra quyidagi 
so‘zlarning qaysi biri qo‘shib yoziladi? 
A) kir sovun B) tarjimayi hol C) liq to‘la D) och sariq 
84. Tutuq belgisi (’) qo‘yilishi kerak bo‘lgan so‘zlarni aniqlang. 
A) maraka, tazim B) mo‘tadil, vaz C) mashuq, mezon D) taziya, 
murojaat
85. Qaysi qatordagi so‘zda til oldi jarangli tovush lab-lab jarangli 
tovushi sifatida talaffuz etiladi? 
A) mehmon B) bo‘yni C) gapni D) minbar 
86. Noto‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini ko‘rsating. 
A) oliyjanob, taqiqlamoq, ohanrabo B) taqchil, bug‘u, hasharot 
C) hukumron, alyuminiy, vakum D)bo‘ysunmoq, gulsapsar, 
binoyi 
87. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra quyidagi so‘zlarning 
qaysi biri ajratib yoziladi? 
A) yarim avtomat B) bug‘doy rang С) janubi g‘arb D) sovuq 
mijoz 
88. Noto‘g‘ri yozilgan so‘z qaysi qatorda berilgan? 
A) hasharot B) netron C) obro‘li D) xushhazm 
89.Talaffuz va imloda farqlanadigan so‘zlar ko‘rsatilgan qatorni 
toping. 
1) tonna; 2) avtomat; 3) bahor; 4) okean; 5) kollej; 6) ishlov; 7) tovuq; 
8) yasha; 9) bilan 
A) 1, 2, 5, 7, 8, 9 B) 3, 4, 6, 8, 9 C) 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9 D) 1, 2, 3, 4, 
5, 6, 7, 8 
90. Qaysi gapda noto‘g‘ri yozilgan so‘z qatnashgan? 
A. Aluminiy idishlarda ovqat saqlab yeyish sog‘liq uchun zararlidir.
B. Bulbul Arabiston yarim orolining janubida qishlab, aprelning oxirida 
yurtimizga uchib keladi. C. Tamagirlik bilan adolat bir-biriga ziddir. D. 
Fitrat fors shoiri Bedil haqida ilmiy tadqiqotlar olib borgan. 
91. Qaysi javobda yuklamalar imlosi bilan bog‘liq xatolik mavjud? 

---

220 
A. Na ukasidan, na akasidan aytarli yordam ololmagandi. B. O‘sha 
kungi uchrashuvda-yoq barcha masalaga oydinlik kiritib qo‘yishmadimi?
C. Opa-ginam, sizni ko‘rmaganimga naq uch soat bo‘libdi, bormisiz o‘zi?
D.Chol yo eringanidan, yo odat sabab hovli eshigini doim hassa-da ochar 
va mening kuzatib o‘tirganimni ham sezib yurardi. 
92. Qaysi so‘zlarni qatorga sig‘may qolsa, keyingi qatorga ko‘chirib 
bo‘lmaydi? 
A. klub, bank, ayb B. BMT, D.Komilova, “Navro‘z-2002” C. 2009, 
XXI, 5 “B”- sinf D. A,B,C 
93. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra quyidagi 
so‘zlarning qaysi biri qo‘shib yoziladi? 
A) kir sovun B) tarjimayi hol C) liq to‘la D) och sariq 
94. Tutuq belgisi (’) qo‘yilishi kerak bo‘lgan so‘zlarni aniqlang. 
A) maraka, tazim B) mo‘tadil, vaz C) mashuq, mezon D) taziya, 
murojaat
95. Qaysi qatordagi so‘zda til oldi jarangli tovush lab-lab jarangli 
tovushi sifatida talaffuz etiladi? 
A) mehmon B) bo‘yni C) gapni D) minbar 
96. Noto‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini ko‘rsating. 
A) oliyjanob, taqiqlamoq, ohanrabo B) taqchil, bug‘u, hasharot 
C) hukumron, alyuminiy, vakum D)bo‘ysunmoq, gulsapsar, 
binoyi 
97. 1995-yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra quyidagi so‘zlarning 
qaysi biri ajratib yoziladi? 
A) yarim avtomat B) bug‘doy rang С) janubi g‘arb D) sovuq 
mijoz 
98. Noto‘g‘ri yozilgan so‘z qaysi qatorda berilgan? 
A) hasharot B) netron C) obro‘li D) xushhazm 
99.Talaffuz va imloda farqlanadigan so‘zlar ko‘rsatilgan qatorni 
toping. 
1) tonna; 2) avtomat; 3) bahor; 4) okean; 5) kollej; 6) ishlov; 7) tovuq; 
8) yasha; 9) bilan 
A) 1, 2, 5, 7, 8, 9 B) 3, 4, 6, 8, 9 C) 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9 D) 1, 2, 3, 4, 
5, 
6, 
7, 
8 
100. Qaysi gapda noto‘g‘ri yozilgan so‘z qatnashgan? 
A. Aluminiy idishlarda ovqat saqlab yeyish sog‘liq uchun zararlidir.
B. Bulbul Arabiston yarim orolining janubida qishlab, aprelning oxirida 
yurtimizga uchib keladi. C. Tamagirlik bilan adolat bir-biriga ziddir. D. 
Fitrat fors shoiri Bedil haqida ilmiy tadqiqotlar olib borgan. 
101.Metafora usulida ma’no ko‘chishi mavjud gapni toping. 

---

221 
A.Zebining qish ichi siqilib, zanglab chiqqan ko‘ngli bahorning iliq 
hovuri bilan ochila tushgan edi.
B. Olti so‘mini yubor, uchi yoningda qolsin.
C. Ikki juft ko‘z bir-biriga tikilib qoldi. D. Navoiyni oldim 
qo‘limga. 
102.Ishqingda qora boshim oqardi, Bir boqmadi ko‘z qarog‘i birla. 
Parchada qanday ma’no ko‘chishi mavjud?
A.Metafora B. metonimiya C. sinekdoxa D. vazifadoshlik 
103.Qaysi gapda sinekdoxa usulida ma’no ko‘chgan?
A. Halima o‘tkir pichoq bilan qo‘lini kesib oldi.
B. Oyim yuzimga uzoq termilib qoldi.
C. Yurtimiz kundan kunga chiroy ochmoqda. 
D. Olov uchqun sachratib yonmoqda. 
104. So‘z qo‘llashda xatolikka yo‘l qo‘yilgan gapni toping.
A. Podsho vazir-u ayonlari davrasida otdan tushib, tog‘ bag‘riga qarabdi.
B. 
Sening 
vujudingda 
sirlilikning 
mavjudligini 
birinchi 
bor 
uchratganimdayoq payqagan edim. C. Shu chog‘ artilleriya qismlari 
to‘plar bilan ota boshladi. D. Qanotlaring mallarang, jussang kichikligidan 
ko‘rinarkansan arang. 
105. Men Farmonbibi xonadoniga radiodan keldim. Ushbu gapdagi 
ma’no ko‘chish turini aniqlang. A. metafora B. metonimiya C. 
sinekdoxa D. vazifadoshlik 
106. To‘g‘ri gap tuqqaningga yoqmaydi. Ushbu gapdagi ma’no 
ko‘chish turini aniqlang. A. metafora B. metonimiya C. sinekdoxa
D. vazifadoshlik 
107. Ul oyki kula-kula qirog‘latdi meni, Yig‘latdi meni demayki, 
siqtatdi meni. Ushbu gapdagi “ul oyki” so‘zi orqali qaysi ma’no ko‘chishi 
sodir bo‘lgan? A. metafora B. metonimiya C. sinekdoxa
D. vazifadoshlik 
108. 1.Chiroqni o‘chirmoq; 2. Yong‘inni o‘chirmoq; 3. Ovozni 
o‘chirmoq; 4. Yozuvni o‘chirmoq. Ushbu birikmalardagi o‘chirmoq so‘zi 
haqidagi qaysi hukm to‘g‘ri? A. 4 ta mustaqil so‘zning shaklan mos 
kelishi B. 1-,2-,3-birikmalardagi so‘z 4-birikmadagi so‘zga nisbatan 
shakldosh C. 1-,2-birikmalardagi so‘z 3-,4-birikmalardagi so‘zga 
shakldosh D. bir so‘zning turli ma’nolari 
109. Uslubiy betaraf so‘zlar qatorini toping. 
A.ildiz, kvadrat, neytron B. tagcharm, poshna, qolip C. yaxshi, 
qalam, keldi D. alalxusus, azm, adil 
110. Qaysi qatordagi ham ko‘chma, ham o‘z ma’nosida qo‘llana 
oladigan birliklar ko‘rsatilgan? 1. To‘lib-toshmoq; 2. Iliq suv; 3. Yengil 

---

222 
qarash; 4. O‘t yoqmoq; 5. Yo‘l ochmoq; 6. Ko‘ngil ochmoq. A. 1,2,4,5
B. 1,4,5 C. 1,2,3,4,5 D. 3,4,5,6 
111. O‘zaro shakldosh qo‘shimchali yasama so‘zlar berilgan gapni 
toping. A. Maktabda “Balli yigitlar” musobaqasi bo‘lib o‘tdi. B. 
Qiz qaynatma sho‘rva va qatlamalarni olib, onasini yo‘qlab keldi. C. 
Qo‘lida boltasi bo‘lsa-yu, shart bir daraxtni kesib jo‘nasa. D. Yoshlik 
g‘animat, uni behudaga sarflamaslik kerak. 
112. So‘z qo‘llashda xatolikka yo‘l qo‘yilgan gapni toping.
A. Podsho vazir-u ayonlari davrasida otdan tushib, tog‘ bag‘riga qarabdi.
B. 
Sening 
vujudingda 
sirlilikning 
mavjudligini 
birinchi 
bor 
uchratganimdayoq payqagan edim. C. Shu chog‘ artilleriya qismlari 
to‘plar bilan ota boshladi. D. Qanotlaring mallarang, jussang 
kichikligidan ko‘rinarkansan arang. 
113. Qaysi qatorda iboraning ma’nosi noto‘g‘ri berilgan? 
A.
Do‘ppisi yarimta – bechora B. kavushini to‘g‘rilab qo‘ydi – 
haydab yubordi C. bosh suqmoq – aralashmoq D. qo‘y og‘zidan cho‘p 
olmagan – beozor 
114. Qaysi qatordagi gapda paronim juftini qo‘llash bilan bog‘liq 
xatolikka yo‘l qo‘yilgan?
A. Muhim masala yuzasidan majlis chaqirildi. B. Erkinboy ishni 
birinchi bo‘lib nihoyasiga yetqazdi. C. Asad burjining bolalari tug‘ma 
mag‘rur bo‘ladi. D. Sinfdoshlarim bilan maktab bog‘iga yangi 
ko‘chatlar o‘tqazdik. 
115. Uslubiy betaraf so‘zlar qatorini toping. 
A.Ildiz, kvadrat, neytron B. tagcharm, poshna, qolip C. yaxshi, 
qalam, keldi D. alalxusus, azm, adil 
116. Qaysi qatordagi ham ko‘chma, ham o‘z ma’nosida qo‘llana 
oladigan birliklar ko‘rsatilgan? 1. To‘lib-toshmoq; 2. Iliq suv; 3. Yengil 
qarash; 4. O‘t yoqmoq; 5. Yo‘l ochmoq; 6. Ko‘ngil ochmoq. A. 1,2,4,5
B. 1,4,5 C. 1,2,3,4,5 D. 3,4,5,6 
117. Qaysi qatorda tojik tilidan o‘zlashgan so‘zlar keltirilgan? A. 
olov, osmon, chopon B. o‘t, novvos, to‘n, cho‘ntak C. chorpoya, 
muqova, oftob D. sop, kissa, quyosh 
118. To‘g‘ri hukmni belgilang.
A. Sotsial chegaralangan so‘zlarga argo, jargon, shevaga xos so‘zlar 
kiradi. B. ayrim argolar umumtil leksikasidan olinadi. C.argo va jargonlar 
hududiy chegaralangan so‘zlarga kiradi. D. ma’lum ijtimoiy guruh 
doirasidagina ishlatiladigan so‘zlar hududiy chegaralangan so‘zlar 
deyiladi. 
119. Noto‘g‘ri hukmni belgilang.

---

223 
A. Lug‘atlarda bosh so‘z sifatida leksemalar beriladi. B. ma’lum 
ma’no bilan bog‘langan va morfologik shakllangan tovush yoki tovushlar 
birikmasi leksema sanaladi. C. Grammatik ma’nosiz, faqat leksik ma’no 
bildiruvchi til birligi uchun leksema atamasi qo‘llaniladi. D. Tahlil 
jarayonida so‘zlar leksema va grammatik qo‘shimchalarga bo‘linadi. 
120. Kechalar fig‘onimdan tinmadi kavokiblar, Arz to samo uzra 
mojaro Uvaysiyman. Ushbu baytda so‘zlarning shakl va ma’no 
munosabatiga ko‘ra qaysi turi qo‘llangan? A. zid ma’noli so‘zlar B. ibora 
C. ma’nodosh so‘zlar D. paronim so‘zlar 
121. Qaysi qatorda bir grammatik ko‘rsatkich qo‘shilsa shakldoshlik 
saqlanib qoladigan shakldosh so‘zlar keltirilgan? A. savat, osha,qiy B. 
palla, bo‘sh, ivimoq C. do‘l, istak, tutash D. uchuq, soz, qiyiq
 
122. To‘ylari olma gulida bo‘lgan edi. Ma’no ko‘chish turini aniqlang.
A. Metafora B. metonimiya C. sinekdoxa D. vazifadoshlik 
123. Qaysi bandda ma’nodosh frazeologizmlar berilgan? A. ko‘ksini 
yerga bermoq, kuragi yerga tegmoq B. do‘ppisi yarimta, ko‘ngli yarim C. 
anqoga shafe’, ko‘zga dori D. shaftoli qoqmoq, pashsha qo‘rimoq 
124. Sohibjon hofiz dadamizning o‘ng qo‘llarida o‘tirardi. Ushbu 
gapda ma’no ko‘chishining qaysi turi qo‘llangan? A. Metafora B. 
metonimiya C. sinekdoxa D. vazifadoshlik 
125. Tuya qildi iborasining ma’nosi to‘g‘ri izohlangan qatorni toping.
A. aldab-suldab haqini o‘zlashtirdi B. o‘zini bilmaganga, ko‘rmaganga 
chiqardi C. yomon xatti-harakatlar qildi D. mashaqqatga chidamli qildi. 
126. Polisemantik so‘zlarda ma’nodoshlik har bir ma’nosida alohida 
shakllanadimi? A. Polisemantik so‘zlar har bir ma’nosi bilan alohida 
sinonimik qatorda ishtirok etishi mumkin. B. Polisemantik so‘zlarda faqat 
bitta bosh ma’no mavjudligi bois faqat bitta sinonimik qatorda ishtirok 
etadi. C. Polisemantik so‘zlarning ma’nolari orasida bog‘liqlik uzilsagina 
boshqa sinonimik qatorda ishtirok eta oladi. D. Polisemantik so‘zlar bir 
so‘zning turli ko‘rinishi hisoblangani uchun faqat bitta sinonimik qatorda 
ishtirok eta oladi. 
127. Qaysi bandda paronimlarni yanglish qo‘llash bilan bog‘liq 
xatolik mavjud? A.Yomonni yaxshi desang, suyiladi. B.Achchiq til 
odamni etar darbadar. C. U mehribon, asil yurak sohibi edi. D. Biz bahtli 
bo‘lamiz, xudo xohlasa. 
128. Suzib bo‘lmas palovni dam yemasdan, Dedim rostin kishidan 
dam yemasdan. Zeriktirgay riyokor bo‘lsa mehmon, Qo‘yilgan oshni dam 
yeb, dam yemasdan. Ushbu she’rda qo‘llangan san’at va 2-satrdagi “dam 
yemoq” birligining ma’nosi qaysi bandda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

---

224 
A. tajnis; “pand yemoq”, “past kelmoq” B. takrir; “istihola qilmoq”
C. ishtiqoq; “ta’sirini kamaytirmoq”, “kuchini kesmoq” D. tajnis; 
“ta’sirini kamaytirmoq”, “kuchini kesmoq” 
129. Ko‘p ma’noli so‘zlar haqida berilgan noto‘g‘ri hukmni aniqlang.
A. Ko‘p ma’noli so‘zlarda ma’no qanchalik ko‘p bo‘lsa ham, lekin u bir 
so‘z hisoblanaveradi. B. Ko‘p ma’noli so‘zlarda ma’nolardan biri to‘g‘ri 
ma’no, qolganlari ko‘chma ma’no bo‘ladi. C. Ko‘p ma’noli so‘zlarda 
ko‘chma ma’no nutq tarkibida boshqa so‘zlar bilan bog‘langanda namoyon 
bo‘ladi, nutq tarkibidan ajratilganda esa to‘g‘ri ma’nosi asosiy ma’no 
bo‘lib qoladi. D. Ko‘p ma’noli so‘zlar yangi paydo bo‘lgan so‘zlarni, 
kasbiy atamalarni o‘z ichiga oladi. 
130. Qaysi bandda berilgan juftlik o‘zaro zid ma’noli hisoblanmaydi?
A. minnatdorlik – ko‘rnamaklik B. mast – hushyor C. qo‘rs- muloyim
D. nojo‘ya – o‘rinsiz 
131. Sohibjon hofiz dadamizning o‘ng qo‘llarida o‘tirardi. Ushbu 
gapda ma’no ko‘chishining qaysi turi qo‘llangan? A. metafora B. 
metonimiya C. sinekdoxa D. vazifadoshlik 
132. Tuya qildi iborasining ma’nosi to‘g‘ri izohlangan qatorni toping.
A. aldab-suldab haqini o‘zlashtirdi B. o‘zini bilmaganga, 
ko‘rmaganga chiqardi C. yomon xatti-harakatlar qildi D. mashaqqatga 
chidamli qildi. 
133. Polisemantik so‘zlarda ma’nodoshlik har bir ma’nosida alohida 
shakllanadimi? A. Polisemantik so‘zlar har bir ma’nosi bilan alohida 
sinonimik qatorda ishtirok etishi mumkin. B. Polisemantik so‘zlarda faqat 
bitta bosh ma’no mavjudligi bois faqat bitta sinonimik qatorda ishtirok 
etadi. C. Polisemantik so‘zlarning ma’nolari orasida bog‘liqlik uzilsagina 
boshqa sinonimik qatorda ishtirok eta oladi. D. Polisemantik so‘zlar bir 
so‘zning turli ko‘rinishi hisoblangani uchun faqat bitta sinonimik qatorda 
ishtirok eta oladi. 
134. Qaysi bandda paronimlarni yanglish qo‘llash bilan bog‘liq 
xatolik mavjud? A. Yomonni yaxshi desang, suyiladi. B. Achchiq til 
odamni etar dar-badar. C. U mehribon, asil yurak sohibi edi. D. Biz 
bahtli bo‘lamiz, xudo xohlasa. 
135. Suzib bo‘lmas palovni dam yemasdan, Dedim rostin kishidan 
dam yemasdan. Zeriktirgay riyokor bo‘lsa mehmon, Qo‘yilgan oshni dam 
yeb, dam yemasdan. Ushbu she`rda qo‘llangan san’at va 2-satrdagi “dam 
yemoq” birligining ma’nosi qaysi bandda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A. tajnis; “pand yemoq”, “past kelmoq” B. takrir; “istihola qilmoq”
C. ishtiqoq; “ta’sirini kamaytirmoq”, “kuchini kesmoq” D. tajnis; 
“ta’sirini kamaytirmoq”, “kuchini kesmoq” 

---

225 
136. Yangi yilning qutlug‘ bo‘sag‘asiga qadam tashladik. Ushbu 
gapda ma’no qaysi usul orqali ko‘chgan? A. metafora B. metonimiya C. 
sinekdoxa D. vazifadoshlik 
137. Qaysi banddagi jumlada metonimiya va sinekdoxa usullarida 
ma’no ko‘chgan? A. Ko‘kka boqma, ko‘pga boq. B. Ko‘z bo‘lmasa, 
peshana. C. Ramazon aytib keldik eshigingizga. D. Pulingdan bir 
so‘ming qolsa ham, osh ye. 
138. Qaysi bandda berilgan juftlik o‘zaro zid ma`noli hisoblanmaydi?
A. minnatdorlik – ko‘rnamaklik B. mast – hushyor C. qo‘rs- 
muloyim D. nojo‘ya – o‘rinsiz 
139. Oftob kirmagan uyga tabib kiradi. Xalq maqolida ma’no 
ko‘chishning qaysi turi ishtirok etganini aniqlang.
A. metafora B. metonimiya C. sinekdoxa D. vazifadoshlik 
140. Qaysi bandda antroponimlarga misollar berilgan?
A. Arslon, Bo‘ri B. lola, ra’no C. to‘rtko‘z, bo‘ribosar D. Orol, 
Balxash 
141. Oftob kirmagan uyga tabib kiradi. Xalq maqolida ma’no 
ko
‘
chishning qaysi turi ishtirok etganini aniqlang.
A. metafora B. metonimiya C. sinekdoxa D. vazifadoshlik 
142. Qaysi bandda antroponimlarga misollar berilgan?
A. Arslon, Bo