Buxoro davlat universiteti turizm fakulteti tasviriy san

To'g'ri  burchakli  aksonometrik  proyeksiyalar.  To'g'ri  burchakli  izometrik 

proyeksiya uchun e

x

=e

y

=e

z

 ga binoan 3e

2

 = 2 kelib chiqadi va bundan e =2/3= 0,8165 

~ 0,82 ni hosil qilish mumkin. Demak, e

x

=e

y

=e

z

=0,82 bo'lsa, har bir aksonometrik o'q 

uchun  o'zgarish  koeffitsiyenti  0,82  ga  teng  ekan.  Izometriyada  uchala  o'q  bo'yicha 

o'zgarish koeffitsiyentlari bir xil bo'lgani uchun koordinata o'qlari orasidagi burchak 

ham o'zaro teng bo'ladi (4-shakl, a). 

---

13 

 

 

4-shakl. 

To'g'ri burchakli diametrik proyeksiyada e

x

=e

z

 qabul qilinib, e

y

 ularga nisbatan 

ikki  marta  kichik  bo'lgani  uchun  2e+0,5e

2

=2  olinadi.  Bunda  e=0,9428=0,94,  ya'ni 

e

x

=e

z

=0,94, e=0,47 kelib chiqadi. Demak, o'zgarish koeffitsiyenti x va z o'qlar uchun 

0,94, уo'q uchun ikki marta kam, ya'ni 0,47 olinar ekan. Shunday bo’lgandan keyin 

koordinata o'qlari orasidagi burchaklar 4-shakl, b dagidek chiziladi. 

To'g'ri burchakli trimetrik proyeksiyada aksonometrik o'qlar bo'yicha o'zgarish 

koeffitsiyentlari har xil bo'ladi. Masalan  e

x

=0,89, e

z

=0,95, e

y

=0,56 olinsa, koordinata 

o'qlar 4-shakl, с dagidek chiziladi. 

To'g'ri  burchakli  izometriya  va  dimetriyalar  standartlashtirilganligi  uchun 

izometriyada  barcha  o'qlar  bo'yicha,  dimetriyada  x  va  z  o'qlar  bo'yicha  o'zgarish 

koeffitsiyentlari  e  kesmaning  haqiqiy  uzunligiga  tenglashtirilgan,  dimetriyada  u  o'q 

bo'yicha 0,5 e olinadi.