Buxoro davlat universiteti tuproqshunoslik va geografiya

Moyli  ekinlarga  –  paxta,  zig’ir,  kungaboqar,  soya,  kunjut,  zaytun  daraxti, 

araxis kiradi. Bir qancha ekinlar faqat moy olish uchun ekiladi. Jahonda kungaboqar 

yetishtirishda  Rossiya,  soya  yetishtirish  bo’yicha  AQSH,  araxis  bo’yicha  Hindiston, 

zaytun daraxtidan yog’ olishda Italiya yetakchi mamlakat hisoblanadi. 

---

 

54 

Shakar  olinadigan  o’simliklar.  Bunday  o’simliklarga  shakarqamish  va  qand 

lavlagi  kiradi.  Shakarqamish  tropik  mintaqada  ko’proq  yetishtiriladi  (Markaziy 

Amerka,  Janubiy  Osiyo).  Jahonda  shakarqamish  yetishtirish  bo’yicha  Brazilya  (250 

mln t), Hindiston (170 mln t), Kuba (70 mln t), Xitoy (50 mln t) va Meksika (40 mln 

t) yetakchi o’rinlarda turadi. 

Qand  lavlagi  asosan  shimoliy  mo’tadil  mintaqada  yetishtiriladi  (Shimoliy 

Amerka, Yevropa). Qand lavlagi yetishtirish bo’yicha quyidagi davlatlatlar yetakchi: 

Ukraina (45 mln t), Rossiya (30 mln t), Fransiya (30 mln t), Polsha (26 mln t), AQSH 

(23 mln t). 

Tamakichilik  mo’tadil  mintaqaning  janubiy  qismi  va  tropik  mintaqalarda 

rivojlangan  (Lotin  Amerkasi,  Markaziy  Osiyo,  Janubiy  va  Janubi-G’arbiy  Osiyo 

davlatlari).  Choy  suptropik  va  tropik  mintaqalarda  yetishtiriladi  (Hindiston,  Xitoy, 

Shri-Lanka, Indoneziya va h.k).