Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya kafedrasi

Bugiztukli  yeremostaxis  –  Potnoqolosnik  opushonnog-lotochnыy  – 

Yeremostachys  yeriolarynx  Pazij  et  Vued. 

Qizilqumdagi  juda  kamyob  endem 

o‘simlik. Buyi 20-30 sm ga  etadigan ko‘p yillik o‘t. Ildizi sholg‘omsimon. Poyasi 

qalin,  oddiy  hurpaygan  tuklar  bilan  qoplangan.  Yopirma  barglari  keng 

tuxumsimon,  qisqa  bandli,  yaprog‘ining  chetlari  tishsimon  uyilgan,  oddiy  tukli. 

Poyadagi  barglari  yopirma  barglarga  o‘xshash,  lekin  maydaroq.  Gullari  mayda, 

yarim  halqa  bo‘lib  guloldi  bargchalari  qo‘ltig‘ida  o‘rnashgan.  Kosachaning 

uzunligi  20-25  mm,  karnaysimon,  oddiy  va  siyrak  bezchasimon  tuklar  bilan 

qoplangan. Tojining  uzunligi 28-31  mm, oq rangli, pastki  labi sariq. Toj  nayining 

tashqi  tomoni  tukli  halkaga  ega.  May  oyida  gullab,  iyunda    mevasi    etiladi. 

Qizilqumda  tarqalgan  (Buxoro  viloyati).  Qozog‘istonda  ham  uchraydi. 

Tekisliklardagi  sur-qo‘ng‘ir  tusli  tuproqlarda  o‘sadi.  Birinchi  marta  1871  yil  5 

mayida  Karak  cho‘lidan  va  shu    yil  Karak  tog‘ining  sharqiy  etaklaridan  terilgan 

(Chimkent  viloyati).  Oxirgi  bor  u  1956  yil  G‘ijduvon  tumaniga  qarashli 

Yangiquduq    yaqinidan terilgan (Buxoro  viloyati).  Sunggi  yillarda bu turni  topish 

uchun  uyushtirilgan  ekspeditsiyalar  natijasiz  tugadi.  Chorva  mollarining  haddan 

tashqari  ko‘p  boqilishi  uning  o‘sishiga  salbiy  ta’sir  ko‘rsatiladi.  Qizil  kitobga 

kiritilgan.  U  saqlanib  qolgan  joylarni  aniqlash  uchun  ekspeditsiyalar  uyushtirish 

lozim.