Buxoro davlat universiteti samadova sarvinoz samad qizi

Interfaol ta`lim metodlari tushunchasi, bugungi kunda eng 
ko`p qo`llanilayotgan interfaol ta`lim metodlari. 
Talaba – yoshlarga milliy g’oya tushunchalari uning bosh va 
asosiy g’oyalari tushunchalarini singdirish borasida interfaol 
uslublarni qo’llashning bir qancha turlari mavjud. Bunday uslublardan 
foydalanish o’qituvchidan o’z ustida ijodiy ishlash, yangiliklardan 
doimiy xabardor bo’lish bilan birga talaba – yoshlar bilan yanada 
yaqinroq muloqotda bo’lish va talabalarning ijtimoiy faolligini 
oshirish uchun xizmat qiladi. 
Shunday usullardan biri “klaster” usulidir. Bu usulning asosiy 
vazifasi talabalardan o’rganilayotgan pedagogik jarayonni, yangi 
mavzuni qismlarga ajratish orqali o’zlashtirishga yo’naltiradi. Mavzu 
bo`yicha fikr –mulohazalarni erkin bayon etish malakalarini 
oshirishga yordam beradi. Bu usulda biror – bir mavzu yoki matn 
tanlanib talaba - yoshlarning diqqatini aynan shu mavzuga qaratish 
yuzasidan markazga yoziladi. Talabalar mavzuga oid barcha fikrlarini 
markazining atrofiga joylashtiradi. Firlar bayon etilgandan keyin har 
bir fikr yoki so’zlarni toifalarga ajratib chiqadilar: Milliy istiqlol 
g’oyasi: bosh g’oyasi – ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot 
qurish; asosiy g’oyalari – vatan ravnaqi, yurt tinchligi, xalq 
farovonligi, komil inson, ijtimoiy hamkorlik, millatlararo hamjihatlik, 
diniy bag’rikenglik. 
Amaliy mashg’ulot yoki seminar darsi davomida talabalarga 
topshiriq berish mumkin: milliy g’oyaning asosiy g’oyalariga doir 
fikrlaringizni aytib bering. Shunga doir xalq maqollarini keltiring va 
ma’nosini izohlang. 
Mavzu boyicha klaster usulidan foydalanish oxir – oqibatda yangi 
bilimlarni o’zlashtirish fikrlarning turli – tumanligini yaxlitlash 
asosida umumiy natija qo’lga kiritiladi.
Klaster usulidan foydalanish uchun guruh talabalarini kichik 
ijodiy guruhlarga ajratib amalga oshirish maqsadga muvofiq bo’ladi. 
Har bir guruhda mavzuga oid darslik, o’quv qo’llanmalari, ma’ruza 
matnlari, mavzuga oid tarqatma materiallar va manbalar bo’lishi 
mumkin. 
Klaster usulidan foydalanishda quyidagilarga e’tibor beriladi. 
1) Kichik guruhlar soniga qarab chizma qog’ozlari doska taxtasiga 
osib qo`yiladi va milliy g’oya tushunchasi o’qituvchi tomonidan 
yoziladi. 

---

49 
2) Mavzuga oid fikrlar qog’ozga yoziladi. 
3) Asosiy tushuncha va fikrlar o’rtasidagi bog’liqlik chizmada 
ko’rsatiladi. 
4) Talabalarning fikrlari umumlashtiriladi va yakuniy xulosa 
chiqariladi. 
5) Dars jarayonida o’qituvchi talabalarning faoliyatini nazorat 
qilib boradi, ularning mavzuga oid tushunchalarini baholaydi. 
Biz klaster usuli xususida to’xtaldik. Dars jarayonida interfaol 
usullarning “aqliy hujum”, “tanqidiy fikrlash”, “ajurli arra”, 
“menyular”, “debatlar”, “sinkveyn”, “insert”, “zig-zag”, “qarorlar 
shajarasi” kabi turlaridan va kompyuter texnologiyalaridan 
foydalanish 
orqali 
samarali 
natijalarga 
erishiladi. 
Jamiyatni 
axborotlashtirishdagi eng muhim yo’nalishlardan biri ta’lim tizimini 
axborotlashtirishdir. Bu esa jamiyatni axborotlashtirish jarayoni 
muvaffaqiyatli amalga oshishining asosiy shartidir. Ta’limni 
axborotlashtirish ta’lim jarayonida axborot texnologiyalarini qo’llash, 
uning faol metod va vositalaridan foydalanish, ta’lim-tarbiya 
jarayonining barcha bosqichlarini jadallashtirish, uning sifat va 
samaradorligini oshirish, yoshlarni axborotlashgan jamiyatning faol 
ishtirokchisi etib tarbiyalash masalalarini o’z ichiga qamrab oladi.