Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»

Uzluksiz  ta’lim  raqobatga    dosh  bera  oladigan,  intellektual  quvvai  hofizasi 
baqquvvat  mutaxassislar  tayyorlash  asosi  bo’lib,  barcha  ta’lim  tuzilmasi  va  faoliyati 
muxitini o’z ichiga oladi. 
Fan  etuk  professional  mutaxassislar  tayyorlovchi,  ulardan  samarali  foydalanuvchi, 
ilg’or ilmiy-nazariy va pedagogik-axborot texnologiyalarini ishlab chiqadi. 
Ishlab  chiqarish  etuk  kadrlar  buyurtmachisi,  ularni  tayyorlash  tizimini  moliyaviy 
moddiy-texnik ta’minlash jarayoni ishtirokchisi. 
Yuqoridagilardan  ko’rinib  turganidek,  ShAXS  –  DAVLAT  –  JAMIYaT 
mazmunidagi  o’zaro  aloqador  vazifalar  pedagogika  faniga  katta  mas’uliyat  yuklaydi. 
Pedagogika 
fani 
mazmun-mohiyatiga 
ko’ra  ta’limni  demokratlashtirish  va 
insonparvarlashtirish,  chuqur,  keng  tafakkurli  va  ayni  vaqtda  milliy  g’ururli, 
tashabbuskor,  fidoyi  vatanparvar  ShAXSni  shakllantirishda  asosiy  rol  o’ynaydi. 
Shuningdek,  davlat  –  jamiyatning  ijtimoiy  idealini  ifodalovchi  va  unga  erishish 
yo’llarini  ko’rsatib  beruvchi  fan  sifatida  uning  taraqqiyot  yo’li  va  Milliy  g’oyaning 
tarixiy ildizlaridan ozuqa oladi. 
Avvalo,  talabalarga  pedagogika  va  psixologiya  turkimidagi  fanlardan  beriladigan 
bilimlar shaxsni shakllantirishga, uni erkin ijodiy, mustaqil fikr yuritishga yo’llashi va bu 
bilimlar  inson  shaxsini  o’rganishga,  o’zi  va  o’zgalarning  shaxslik  sifatlarini  kashf 
etishga,  ijtimoiy  voqelikni  anglab  olishga,  o’z  shaxsiy  xulosalariga  ega  bo’lishga 
yo’naltirilishi, bilimlarining tayyor iste’molchisi emas, ularni izlab topuvchi ijtimoiy faol 
va  raqobatbardosh  ijodkor,  tashabbuskor,  tadbirkor,  hamkor  mutaxassis  kadrlarga 
aylantirishi lozim. 
Demak,  talaba  yoshlarni  tarbiyalashda  oliy  o’quv  yurtlari  oldida  turgan  muhim 
vazifa hozirgi davr talabiga javob bera oladigan, erkin fikrlay oladigan, kasbiy mahorati 
kuchli,  tashabbuskor,  dunyoqarashi  keng,  ijtimoiy  faol,  yuqori  malakali  raqobatbardosh 
mutaxassis kadrlarni tayyorlashdan iborat. 
Buning  uchun  Kadrlar  tayyorlash  Milliy  modeli  asosida  ijtimoiy  faol,  yuqori 
malakali raqobatbardosh mutaxassis kadrlar shaxsini shakllantirish yo’nalishlar quyidagi 
ko’rinishda belgilashni maqsadga muvofiq deb topdik: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

157 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mazkur yo’nalishlarni amalga oshirishda quyidagi talablarga e’tibor berish muhim 
hisoblanadi: 
  -  pedagogik  bilimlarni  chuqur  va  mustahkam  egallash  barobarida  kasbga  bo’lgan 
qiziqish va muhabbatni uyg’ota olish; 
  - talabalarda o’z ustida ishlashga rag’bat va qiziqish uyg’otish; 
  - olingan nazariy bilimlarni amaliyotga joriy etish malakasini hosil qilish. 
  Ijtimoiy  faol  va  yuqori  malakali  raqobatbardosh  mutaxassis  shaxs  ma’naviyatini 
shakllantirishda  pedagogik  turkum  fanlar  asosida  quyidagi  tushunchalarga  e’tibor 
qaratish lozim: 
  -  Vatan  ravnaqi  yo’lida  xizmat  qilishning  oliy  insoniy  burch  ekanligini  anglash, 
vatanparvarlik tuyg’usiga ega bo’lish; 
  -  yurt  tinchligi,  Vatan  ozodligi  va  mustaqilligi  yo’lida  faoliyat  ko’rsatish; 
barkamol shaxs, ijtimoiy faollik mohiyati borasida muayyan tushunchaga ega bo’lish; 
  -  talablarda  bilimlarni  egallashga  bo’lgan  ongli  ehtiyojning  paydo  bo’lishiga 
erishish (muammolarning ahamiyati, o’quv maqsadlaridan kelib chiqqan holda); 
  -  talaba-yoshlarni  ijtimoiy  faol  raqobatbardosh  shaxs  darajasida  shakllantirishda 
tizimlilik tamoyillariga rioya etish; 
  -  talabalarning  ijtimoiy  faolligini  oshirishga  qaratilgan  amaliy  faoliyatni  tashkil 
etish; 
  - dars va darsdan tashqari ishlarning uzviyligini ta’minlash. 
  Yuqoridagi aytilgan barcha fikr-mulohazalardan quyidagi umumiy xulosaga kelish 
mumkin:  ijtimoiy  faollik  va  tadbirkorlik  madaniyati  ijtimoiy  ong  bilan  chambarchas 
bog’liq. 
Mustaqil fikr, shaxsiy va kasbiy sifatlar egasi bo’lish 
 
Ijtimoiy faol va yuqori malakali raqobatbardosh mutaxassis 
shaxsining shakllanishi 
 
Kasbga to’g’ri yo’naltirish 
 
Ijtimoiy hayotga yo’naltirish 
 
Kasb mas’uliyatini anglash 
 
Ijtimoiy mas’ullik 
 
Kasbiy burchga sodiq bo’lish 
 
Ijtimoiy burchni anglash 
 
Kasbiy tashabbus 
 
Ijtimoiy tashabbus 
 
Ilmiy-ijodiy izlanuvchanlik 
 
Kasbiy mahoratni egallash 
 
Ijtimoiy omilkorlik 
 
Ijtimoiy hayotdagi faollik 
 
Kasbiy komillikka intilish (kasbiy 
mukammallik) 
 
Kadrlar tayyorlash milliy modeli 
 

---

158 
 
Ijtimoiy  faollik  va  tadbirkorlik  sifatlarining  asosiy  elementlarini  o’ziga  singdirib 
olgan  har  bir  talaba  yosh,  bo’lajak  mutaxassis  sifatida  hayot  qonuniga  mas’uliyat  bilan 
yondashib,  ijtimoiy-iqtisodiy  voqelikni  aniq  idrok  etishga,  o’zi  va  kasbdoshlarning 
sha’ni, qadr-qimmatini himoya qilishga, ezgu maqsad yo’lidagi to’siqlarning hech biridan 
cho’chimay  engib  o’tishga  tayyor  bo’ladi,  ya’ni  demokratik  huquqiy  davlat  zaminida 
shakllangan ochiq fuqarolik jamiyatining, ijtimoiy faol va tadbirkor fuqarosiga aylanadi.