Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»

 
To’rtinchi bosqich – haqiqat: bunda so’fiy shaxs sifatida  tugab, Allohning haqiqyi 
mohiyatini  qalban  his  qiladi.  Haqiqat  bosqichiga  faqat  mumtoz  so’fiylargina  erishishi 
mumkin.  Buning  uchun  ilmiy  laduniy  –  ilmni    tugal  bilish  kerak.  Bu  “Alloh  taolo 
tomonidan  ato  qilingan  ilm.  Unday  ilmga  urinish,  sa’y-xarakat,  riyozat  chekish 
natijasida  Alloh  taolo  xohlasa  erishish  mumkin.  Chunki  bu  Alloh  o’zi  xohlagan 
kishilarigagina nasib qiluvchi ilohiy ilmdir. 
Laduniy ilm uchga bo’linadi: vahiy, ilhom, farsat. Vahiy payg’ambarlarga, ilhom 
– avliyolarga, farsat – so’fiylarga Allohning izni bilan beriladi”.
22
 
Demak, Laduniy ilm sohibi olamni, uning yaratuvchisini fikran va zikran o’zgacha 
aql-idrok ila tasavvur etadi va Allohning mohiyatini o’zgacha anglaydi. 
                                                
20
 К.Қиличева Узлуксиз таълимда  тасаввуф илми воситасида. “UZLUKSIZ TA’LIM” 2007 йил. 3-сон, 18-20-
бетлар. 
21
Н.Комилов. Тасаввуф. –Т,: “Ўзбекистон”, 1994, 35-бет. 
22
 Ҳожа Абдуҳолиқ Ғиждувоний. –Т,: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти, 1993, 4-бет. 

---

25 
 
Binobarin,  tasavvuf  g’oyalari  insonni  ruhiy  o’z-o’zini  anglash  sari  yo’naltirib, 
ruhning  ozodligi,  fikrning  erkinligi  uchun  ma’naviy  ozuqa  beradi.  Tasavvuf  shayxlari 
nazdida oldin haqiqatga etishmoq uchun shariat va  tariqatdan xabardor bo’lishning o’zi 
kifoya emas, ma’naviy komil inson aqlli. ma’rifatli, ilmli bo’mog’i lozim. 
Qur’on  oyatlaridan  bir  qanchasi  aql  va  ilmning  fazilatlari  xususidadir.    Masalan, 
«Mujodala»  surasining  9-oyatida  “Axloq  sizlardan  iymon    keltirgan    va  ilm  ato  etilgan 
zotlarni (baland) daraja-martabalarga ko’tarur”, – deyilgan. 
Nasriddin  Rabg’uziyning  payg’ambarlar  tarixidan  yozilgan  “Qissasul  -anbiyo” 
asarida  bayon  etilishicha,  Alloh    taolo  odamni  quyidagi    to’rt  unsundan   bunyod  etgan.