Buxoro davlat universiteti pedagogika fakulteti

 

 

---

22 

 

Yog’och    o’ymakorligi. 

Yog‘och      o‘ymakorligida  yog‘ochni yasalayotgan buyumga mos keladigan 

sifatlisini  tanlash  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  o‘tmishda  o‘ymakor-ustalar  bunga 

alohida ahamaiyat berib, yillar davomida tayyorgarlik  qilib borganlar. Darahtlarni 

kesib hodasining ikki tomoniga, yani kesilgan joyiga  qog‘‘oz  yopishtirib mahsus 

tayyorlangan  suv  havzalariga  tashlab,  bir  necha  yil  saqlaganlar.  So‘ng  uni  olib 

quritishda  quyosh  nuri  tushmaydigan,  salqin  joyda  quritgan.  Bu  yog‘och        hom-

ashyosini yorilishdan saqlash bilan bir qatorda namga, har hil chirishlarga bo‘lgan 

chidamliliginin oshirgan. 

Yog‘och      hom-ashyosining tabiiy guli buyumga o‘zgacha bir tarovat berib 

turadi.  Ota-bobolarimiz  buni  etibordan  chetda  qoldirmaganlar.  quritilgan  yog‘och   

ni  buq‘doy,  arpa  yoq  i  sholi  yanchilganda  poyalarining  maydalanishidan  hosil 

bo‘lgan  somonidan  foydalanib,  tahtani  unga  ko‘mib  qo‘yganlar.  Somon  o‘zidan 

issiqlik chiharib tahta yo‘z asini qizartirib tabiiy gul hosil qilgan. 

Buyum  yasashda  u  qayerlarda  va  qay  maqsadda  foydalanishiga  ham  etibor 

haratish lozim. Kerakli o‘lchamda tahtachalar arralab tayyorlangach, jilvir qog‘‘oz 

da  silliqlab  olinadi.  Ularni  biriktirishda  esa  yashirin  birikmani  qo‘llagan  holda 

biriktirishimiz  mumkin.  Biriktirib  olganimizdan  so‘ng  burchaklarini,  bir-biriga 

ulangan joylarini ko‘zdan kechirib, yana bir marotaba jilvirlab chiqiladi. 

Naqsh kompozitsiyasi to‘z ishdan oldin, yasalgan buyumning o‘lchamini aniq 

o‘lchab olish buyumni sifatli va yanada jozibador chiqishida muhim ahamiyat kasb 

etadi. Buyum o‘lchamini olishda esa turli asboblardan foydalaniladi. Masalan, turli 

burchakli va to‘g‘ri     chizg‘ichlar, reyshina, transportir, reysfeder, pargor (stirkul) 

va  boshqa    bir  qator  asboblar  kerak  bo‘ladi.Bunda  kompozistiya  to‘z  uvchining 

dunyoharashi, fikrlash doirasining kengligi, eng muhimi uning nozik tabiatliligi va 

didining yuqori darajadaligiga bog‘liq          .