Buxoro davlat universiteti jahon tarixi kafedrasi

Qachon “Ma’mun akademiyasini qayta tiklash to‘g‘risida” farmon chiqdi ?

1997 y 11 noyabr*

2000 y 10 oktyabr

1998 y

1996y

№128Fan bobi -4; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Aris shahrining quyilishida qaysi shahar joylashgan ?

Forob*

Moturid

Rishton

Jand

№129Fan bobi -4; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Ibn Sino necha yoshida tabib bo‘lgan ?

16*

17

15

14

№130Fan bobi -8; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Beruniy nechta yulduzni o‘rgangan ?

1029*

783

683

1018

№131Fan bobi -8; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Evropa universitetlarida astronomiyadan asosiy darslik bo‘lib xizmat qilgan asar qaysi ?

“Astronomiya asoslari”*

“Samoviy harakatlar va umumiy ilmi nujum”

a, b.

Zij

№132Fan bobi -10; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

“SHayx ur-rais” kim ?

Ibn Sino*

Beruniy

Forobiy

Xorazmiy

№133Fan bobi -4; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 1

Sezgilar anglamaydigan ob’ektlarni qaysi fan o‘rganadi ?

falsafa*

kalom

metafizika

mantiq

№134Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Xonbandi suv ombori ...

a, b, s*

Nurotada joylashgan

1,5 mln m^3 suv sig‘dirgan

X asrda qurilgan

№135Fan bobi -8; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 3

X-XI asr paxsa va xomg‘isht imoratlar qaerlardan o‘rganilgan ? 1) Varaxsha 2) Quva3) Afrosiyob 4) SHosh 5) Buxoro 6) Poykand

1, 3, 5, 6*

1, 3, 4, 6

1, 2, 3, 4

1,2,4,6

№136Fan bobi -8; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Buxoroda “Farjak” madrasasi va “Faqihlar madrasasi” qurilishida necha asr farq bor ?

3*

2

4

5

№137Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Buxoro qachon “Qubbat ul-islom” nomini olgan ?

IX asrda*

X asrda

XI asrda

VIIIasr

№138Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 2

Tasavvuf bu ...

a, b, s*

halol yashashga undovchi ta’limot

Iroqda paydo bo‘lgan

VIII asrda paydo bo‘lgan

№139Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

XII asrda ...

Turkistonda Yassaviya ta’limoti bo‘lgan*

Naqshbandiya (Buxoro) vujudga kelgan

Kubraviya (Xorazm) paydo bo‘lgan

a, b, s

№140Fan bobi -11; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Jomiy, Navoiy, Xo‘ja Ahror qaysi ta’limotni davom ettirdi ?

Naqshbandiya*

Kubroviya

Yassaviya

Qodriya

№141Fan bobi -8; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Tasavvufga amal qilib yashash nima deyiladi ?

tariqat*

mafkura

so‘fiylik

yo`l

№142Fan bobi -11; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

“Qur’on”ni yorituvchi manba qaysi ?

“Tafsir”*

“Fiqh”

“Zohidlik”

Kalom

№143Fan bobi –14; Bo‘limi –1 Qiyinchilik darajasi –1

Ismoil Obidov tahriri ostida “Taraqqiy” gazetasining birinchi soni qachon chiqqan.

1906 – yil 27 – iyun.*

1903 – yil 26 – iyul.

1916 – yil 18 – mart.

1910 – yil 6 – yanvar.

№144Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Quyidagi jadidchilik harakati rahnamolaridan qaysi biri dastavval mahalliy qozi huzurida mirzalik qilgan.

Munavvar Qori.*

Mahmudxo’ja Bekbudiy.

Abdulla Avloniy.

Abdulqodir Shukuriy.

№145Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Mahmudxo’ja Bekbudiy geografiya fani bo’yicha nechta darslik yaratgan.

8 ta.*

6 ta.

10 ta.

11 ta.

№146Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Quyidagi jadidlar rahnamolaridan qaysi biri otadan erta ajralib, boshlang’ich ta’limni onasi Xosiyat Otindan oldi.

Munavvar Qori.*

Fitrat.

Bekbudiy.

Cho’lpon.

№147Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Jadidlarning qaysi birida tarixiy xatolikka yo’l qo’yilgan.

Bekbudiy o’zining “Adil us – soniy” nomli darsligida o’qish va yozishga o’rgatish uslubi shuningdek, oiladagi o’zaro munosabatlar asoslarini tasvirlab bergan.*.

Munavvar Qori 1901 – yilda yangi usul maktablari uchun birinchi darslik “Adibi avval”ni tayyorladi

Munavvar Qori matematika bo’yicha birinchi darslik muallifi hisoblanadi.

Javoblarning barchasi tarixiy nuqtai nazardan to’g’ri.

№148Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Turkiston tarixi bo’yicha dastlabki umumlashtiruvchi asar qaysi javobda muallifi bilan to’g’ri ko’rsatilgan.

Mulla Olim, Maxmud Hoji, “Tarixi Turkiston”.*

Fazliy Namangoniy, “Shohnoma”.

Muhammad Solih, “Tarixi jadidayi Toshkand”.

Qori Qunduziy, “Tavorixi manzuma”.

№149Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Yangi usul maktablarida turk xalqlari tarixi va geografiya fanini o’qitishni kim joriy qilgan.

Munavvar Qori.*

Fitrat.

Bekbudiy.

To’g’ri javob yo’q.

№150Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

– yilda toshkentda nechta jaded maktabi ochilgan.

21 ta.*

15 ta.

18 ta.

10 ta.

№151Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

1910 – yilda 1915 – yilgacha Farg’ona, Samarqand, Sirdaryo viloyatlarida nechta yangi usul maktabi ochilgan.

68 ta.

30 ta.

20 ta.*

73 ta.

№152Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

“Musulmon markaziy sho’rosi” (“Milliy Markaz”) qachon tuzilgan.

1917 – yil mart oyida.*

1918 – yil yanvar oyida.

1917 – yil dekabr oyida.

1919 – yil avgust oyida.

№153Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

“Musulmon markaziy sho’rosi” ta’sis syezdida nechta delegate qatnashgan.

350 ta.*

365 ta.

310 ta.

150 ta.

№154Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

“Musulmon markaziy sho’rosi” ta’sis syezdida qayerlik deligatlar Turkistonni bo’lajak federatsiya tarkibida avtonomiya asoslarida qolishini taklif etishdi.

Xivalik.*

Samarqandlik.

Turkmanistonlik.

Toshkentlik.

№155Fan bobi -14; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 2

Jadidlar harakati markazlari qaysi javobda to’g’ri ko’rdatilgan.

A, B, C.*

Farg’ona, Qo’qon.

Buxoro, Samarqand, Marg’ilon.

Buxoro, Samarqand, Toshkent.

№156Fan bobi -14; Bo‘limi - 3 Qiyinchilik darajasi - 2

Turkiston nechanchi yildan boshlab paxtaga o’zgarmas davlat nomlari joriy etildi.

1911 – yildan.*

1915 – yildan.

1918 – yildan.

1896 – yildan.

№157Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Birinchi jahon urushi davrida Toshkentda ko’tarilgan “ayollar isyonining” yuz berishiga nima sabab bo’lgan.

To’g’ri javob yo’q.*

Narx – navoning ko’tarilishi.

Urush xavfining kuchyishi.

Paxtaning arzonlashib ketishi.

№158Fan bobi -14; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Nechanchi yilda rus podshosining Turkistonda 19 dan 43 yoshgacha bo’lgan “mahalliy millatga mansub” erkaklarni harakatdagi armiya mintaqalarida mudofaa uchun ishlarga jalb etish uchun hujjatni e’lon qilgan.

1916 – yil 25 – iyunda.*

1915 – yil 27 – iyunda.

1918 – yil 26 – martda.

1916 – yil 25 – iyulda.

№159Fan bobi -14; Bo‘limi - 3 Qiyinchilik darajasi - 1

Turkistonda frontortidagi ishlarga jo’natiladigan mardikorlar ro’yxatini tuzishga qarshi qo’zg’alonlar qachon sodir bo’ldi.

1916 – yil 4 – iyundan 25 – iyulgacha.*

1915 – yil 25 – iyundan 25 – iyulgacha.

1917 – yil 4 – avgustdan 30 – avgustgacha.

1916 – yil 25 – iyuldan 25 – iyungacha.

№160Fan bobi -14; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 2

Birinchi jahon urushi davrida Turkistonda ko’tarilgan mardikorlikka qarshi qo’zg’alonlar yuz bergan hududlar xranalogik jihatdan qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan.

Xo’jand, Samarqand, Farg’ona, Toshkent, Jizzax.*

Xo’jand, Toshkent, Samarqand, Farg’ona, Jizzax.

Xo’jand, Farg’ona, Samarqand, Toshkent, Jizzax.

Farg’ona, Xo’jand, Samarqand, Farg’ona, Jizzax.

№161Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Quyidagi yozuvchilardan qaysi biri o`z asarlarida kapilalistik jamiyat “kuchli shaxsi”ni idealashtirgan?

E. Verxarn*

Gustav Mann

A. Frans

G. Annunsio

№162Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Quyidagi qaysi aktrisa Fransiyada mashhur bo`lgan “Komedi Fransez” teatrida uzoq yillar faoliyat ko`rsatgan?

S. Antuanetta*

S. Bernar

T. Raken

E. Duze

№163Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Quyidagi qaysi dramaturgning pyesalarida burjua nikohning soxtaligi, oilada xotin-qizlarning kamsitilishi, ahloqiy qonunlar mavzulari dadil ko`tarib chiqilgan?

B. Shou*

G. Mann

G. Ibsen

A. Antuan

№164Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Senzura bir necha bor taqiqlab quyishiga qaramasdan Germaniya va boshqamamlakatlarning ilg`or teatrlari sahnasiga chiqqan “To`quvchilar” pyesasining mualllifini aniqlang.

G. Gauptman*

A. Antuan

B. Shou

E. Zolya

№165Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Motsartcha operani qaytadan tiklagan bastakorni aniqlang.

G. Malyer*

S. Raxmaninov

A. Skryabin

R. Shtraus

№166Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

1886-yilda elektrolit yo`li bilan alyuminiy olgan ixtirochilarni aniqlang.

P.Eru va Ch.Xoller*

N.Otto va S.Tomas

A.Vilm va F. Teylor

N.Bernardos

№167Fan bobi -13; Bo‘limi - 4 Qiyinchilik darajasi - 1

Elektr bilan payvandlash usuli dastlab kim tomonidan qo`llanilgan?

S. Tomson*

O. Rato

L. Sperri

G. Kirxgof

№168Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 1

Raqamli hisoblash mashinalari kim tomonidan yaratilgan?

A )Ch. Bebbij*

N. Otto

N. Kibalchich

O. Rato

№169Fan bobi -13; Bo‘limi - 3 Qiyinchilik darajasi - 1

Samolyotlarni avtomatik boshqarish kim tomonidan yaratilgan?

L. Sperri*

Tomson

O. Rato

G. Kirxgof

№170Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 1

Raketoplan quyidagilardan qaysi biri tomonidan yaratilgan?

N. Kibalchich*

Ch. Bebbij

N. Otto

O. Rato

№171Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Birinchi aeroplan ixtirochisini aniqlang.

A.F. Mojayskiy*

Ch. Bebbij

N. Kibalchich

N. Otto

№172Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 3

Radio qachon va kim tomonidan ixtiro qilingan?

1895-yil, A.S.Popov*

1888-yil, T.Edison

1886-yil, G.Gers

1873-yil, A.Bell

№173Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 3

Birinchi shahar telefon stansiyasi qachon va qayerda ishga tushirilgan?

1888-yil, Nyu-Yorkda*

1895-yil, Londonda

1878-yil, Nyu-Gavanada

1892-yil. Parijda

№174Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Quyidagi qaysi javobda kinematograf ixtirochilari to`g`ri ko`rsatilgan?

Aka-uka Lyumerlar*

Aka-uka Sperrilar

Aka-uka Raytlar

Aka-uka Mojayskiylar

№175Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Elektr haqidagi fan kim tomonidan yaratilgan?

M. Faradey*

A.Eynshteyn

E. Rezerford

A. Bekkerel

№176Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 1

Xilma-xil moddalarni sintez qilish usulini kashf qilgan olimni aniqlang.

B. Grinyar*

Y. Kameteyn

V. Volta

F. Ris

№177Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

“Turlarning kelib chiqishi” nomli asari orqali tabiatshunoslik fanida to`ntarish yasagan olimni aniqlang.

Ch. Darvin*

D. Mendeleyev

T. Shvan

Lui Paster

№178Fan bobi -12; Bo‘limi - 3 Qiyinchilik darajasi - 1

Hozirgi zamon patologik anatomiya asoslari kim tomonidan yaratilgan?

F. Lyofler*

F. Lesh

K. Eber

R. Virxov

№179Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Fiziklar orasida Nobel mukofoti birinchi bo`lib kimga berilgan?

V. Rentgenga*

I. Mechnikov

Lui Paster

R. Kox

№180Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 1

Quyidagi qaysi asarda AQShda hukm surayotgan irqchilikka qarshi kurash masalasi o`z ifodasini topgan?

“Tom tog`aning ko`lbasi”*

“Oq tanli kishining burch anduhi”

“Amerika quyoshining botishi”

“Podsho Solomonning yoyi”

№181Fan bobi -13; Bo‘limi - 3 Qiyinchilik darajasi - 1

Dunyodagi 1-kinoteatr quyidagi qaysi shaharda ish hoshlagan?

Parij*

London

Nyu-York

Moskva

№182Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 2

Rus sayoxi Afanakiy Niketin nechinchi yilda Fors va Hind o`lkalariga sayoxat qildi?

1466-1472yy*

1366-1372 yy

1470-1475 yy

1475-1480yy

№183Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Buyuk Arman tabiblarikimlar.

Grigar Magistr, Mxitar Gerasi*

David Susanskiy,Ovanes Itastate

Mesron Masitosu,David Anaxt

Mixtar Gresi,David Anaxt

№184Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Arman alefbosi qachon paydo bo`ladi?

V asrda*

VI asrda

IX asrda

X asrda

№185Fan bobi -9; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 1

Buyuk Gurzin shoyiri SHato Rustavili asrlarini ko`rsating?

”Yo`lbars terisini topingan paxlavon”*

” Inson qadri”

” Maxzin yo`l asri”

”Ganj”

№186Fan bobi -10; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Havo boshlig`ining zichligini kim birinchi bo`lib aniqlagan?

Paskal*

Bernal

Robert Guk

Robert Bayl

№187Fan bobi -12; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Nechinchi yilda “Bayl –Mariott qonuni paydo bo`ladi”?

1676y*

1678y

1662y

1677y

№188Fan bobi -13; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 1

Tempuratura ortishi va gaz bosimining ortishi hodisasini kim aniqlaydi?

J.Sharl*

Galiley

Kipler

Edm Moriotti

№189Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 2

Yer yuzasida havoning bosimi,y`ani havoning og`irligini kim aniqladi?

Tordichelli*

Edm Moriotti

Benedetti

Nuton

№190Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

1660 yil Guk tomonidan nimaning sxemasi takomillashtirildi?

Mikraskop*

Mayatnik soat

Teliskop

Taniskop

№191Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Kim tomonidan Saturn yuldoshidan biri Titan kashf etildi?

Gyuygens*

Robert Guk

Paskal

Robert Boyl

№192Fan bobi –2; Bo‘limi –2 Qiyinchilik darajasi –1

Qadimgi qaysi davlatda «22 tomir» to’g’risidagi ta’limot ilmiy xulosalar chiqarish uchun dastlabki urinishlar bo’lganini ko’rsatadi?

Misr*

Bobil

Rim

Yunoniston

№193Fan bobi -3; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

«Korpus Hippokratikum» nomli tibbiy asari necha kitobdan iborat bo’lgan?

72 *

70

66

80

№194Fan bobi -10; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Portugallarning Bartolomeo Diash boshchiligidagi ekspedisiyasi nechanchi yillarda bo`lib o`tgan?

1487-1488 yy.*

1476-1478 yy.

1487-1490 yy.

1475-1476 yy.

№195Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Beshta kemadan iborat Magellan ekspedisiyasi 1519 yilda Ispaniya janubidagi qaysi.portidan safarga otlandi.

Sanlukar-de-Barrameda*

Manolos de Salabar

Liborno

San-Antoniy de Rulyar

№196Fan bobi -12; Bo‘limi - 2 Qiyinchilik darajasi - 2

Quyidagi asarlar kimning qalamiga mansub: «As-sa’diya», «Tahzib ul-mantiq va al-kalom», «Al-irshod al-xodi»?

Taftazoniy*

Darvish Ali

Tayobodiy

Natanziy

№197Fan bobi -12; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

N.Kopernikning «Osmon jismlarining aylanishi haqida»asarga nechanchi yilda taqiq olib tashlandi?

1828 yilda*

1825 yilda

1826 yilda

1824 yilda

№198Fan bobi -10; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Myunxenda Fanlar akademiya qachon tashkil qilindi?

1759 yil*

1789 yil

1700 yil

1715 yil

№199Fan bobi -12; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

Matematika faniga oid «Shabaka jadvali amali hisobi»asari kimning qalamiga mansub?

Muhammad Amin ibn Ubaydulla Mo’minobodiyning*

Muhammad Husayn Buxoriyning

Mahmud ibn Ahmadning

Soqi Muhammad Soni Choharyakiyning

№200Fan bobi -13; Bo‘limi - 1 Qiyinchilik darajasi - 1

«Predpisaniye fiska» nomli matematikaga oid asar muallifini toping?

Mirza Badi – Divon*

Mahmud ibn Ahmad

Muhammad Amin ibn Ubaydulla Mo’minobodiy

Soqi Muhammad Soni Choharyakiy

BAHOLASH MEZONLARI

ORALIQ, YAKUNIY NAZORAT

Oraliq nazorat baholash mezoni – 70 ball

t/r	Reyting nazorati turi	Nazorat topshirish shakli	Nazorat tashkil qilish	Eslatma
1.	ON	Og‘zaki	5 ta savol 10 ball 50 ball	Savollar fanning ishchi dasturidagi maruza mashg‘ulotlari mavzulari yuzasidan ishlab chiqilgan
2	Mustaqil ish	referat	20 ball	Mustaqil ish uchun tavsiya qilingan mavzular asosida

YAkuniy nazorat baholash mezoni –30 ball

t/r	Reyting nazorati turi	Nazorat topshirish shakli	Nazorat tashkil qilish	Eslatma
1.	YAkuniy	YOzma ish	3 ta savoldan iborat 10 balldan 30 ball	Savollar fanning ishchi dasturidagi maruza, amaliy mashg‘ulot, mustaqil talim mavzulari asosida tuzilgan.

REYTING JADVALI

№	Nazorat turlari	Jami ball	Soni	Nazoratning shakli	Maksimal ball	O‘tkazish vaqti
1	Oraliq nazorat	70	№ 1	Og‘zaki	50
			Mustaqil ish	Referat tayyorlash	20
2	YAkuniy nazorat	30		YOzma ish	30

ORALIQ SAVOLLARI

1-bilet

1.Misr ierogliflari. Qadimgi Misrda matematika, astronomiya va tabobatning paydo bo‘lishi.

2. Qadimgi Gretsiyada tabiat haqidagi fanlarning rivojlanishi. Ioniya grek fanining markazi. Demokrit. Gippokrat va uning tibbiyot fani rivojiga qo‘shgan hissasi.

3. Bag‘doddagi ―Bayt-ul-hikma» va unda dunyoviy fanlarning rivojlanishi. Dunyoviy va diniy ilmlarning o‘zaro uyg‘unligi.

4. Musulmon SHarqi olimlari asarlarida ilmlar tasnifi muammosi. ―Arab ilmlari»ning tavsifi.

2-bilet

1. 
   Pifagor va uning qadimgi dunyo ilmiy tafakkuri rivojida tutgan o‘rni. Suqrot. Demokrit. Platon akademiyasi.
   
2. 
   Eramizdan avvalgi I asrning oxiri va eramizning I asri boshlari Rim she’riyatining ―oltin asri». Vergiliyning ―Eneida» dostoni. Lukretsiy dunyoqarashi.
   
3. 
   Abu Iso Muhammad at-Termiziy va uning ―Al-Jome’», ―Ash-SHamoil an-Nabaviya» kabi asarlari va ularning butun musulmon olamidagi ahamiyati.
   
4. 
   Per Abelyar, Buyuk Albert va Foma Akvinskiy o‘rta asr Evropasining buyuk donishmandlari.
   

3-bilet

1. 1260-1295 y.y. Venetsiyalik Marko-Poloning Markaziy Osiyo va Xitoyga sayoxati. ―Marko Polo kitobi»ning ilmiy ahamiyati.

2. Vasko de Gama Afrikani aylanib o‘tib, Hindistonga boradigan dengiz yo‘lini ochishi va uning ahamiyati. Magellan tomonidan Er kurrasining sharsimon ekanligini isbotlanishi.

3. XII asrda Evropada dastlabki oliy maktablar universitetlarning paydo bo‘lishi. Bolone, Parij, Oksford, Praga, Krakov universitetlari

4. Qadimgi hind yozma adabiyotining vujudga kelishi. ―Maxabxarata» va ―Ramayana» dostonlari. Hind hisob ilmi. Hind tabobati

4-bilet

1.Sima Syan tomonidan Xitoyning eng qadimgi zamonlardan boshlanadigan tarixini yozilishi va uning ahamiyati. Konfutsiy va uning ta’limoti.

2. Fan etikasi va olimlik ma’suliyati. Mustaqil O‘zbekistonda fanning rivojlanishi.

3. Ibtidoiy grek maktablari va gimnasiylar. Grek tragediyalari. Esxilning ―Zanjirband Prometey» tragediyasi. Sofokl.

4. Mahmud az-Zamahshariy va uning ilmiy merosi.

1-bilet

1.Telegrafning kashf etilishi.

2. A.Butlerov va D.I.Mendeleevning ximiya fani rivojlanishiga qo‘shgan hissasi.

3. Marten tomonidan po‘lat erituvchi pechlarning yaratilishi. Fan va ishlab chiqarish o‘rtasida mustahkam aloqalarning o‘rnatilishi.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
2-bilet

1.XVIII asr 60-yillarida Angliyada sanoat inqilobining boshlanishi. 1784 y. D.Uatt tomonidan universal bug‘ dvigatelining yaratilishi.

2.CH.Darvin va uning evolyusion nazariyasi. Genetika fani. G.Mendel qonuni.

3.F.Bekon ,R.Dekart. G.Leybnits

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
3-bilet

1.Fransiyada 35 jildlik ensiklopediyani Didro tahriri ostida chop etilishi.

2.Mashhur faylasuf Taftazoniy va uning 40 dan oshiq asarlari

3. XV-XVI asrlarda fanning teologiya bilan o‘z aloqasini uza borishi. Xristian dini mavqeining pasayib borishi. Dante, Petrarka, Erazm Rotterdamskiy va Mishel Monten.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
4-bilet

1.Renessans davrining yirik namoyandalari.Nikolay Kuzanskiy va Paratsale Uyg‘onish davri naturfalsafachilaridir.

2.Isaak Nyuton kabi olimlarning fan olamidagi jasoratlari

3.Magellan tomonidan Er kurrasining sharsimon ekanligini isbotlanishi. Geografiya va kartografiya sohalarini fan sifatida e’tirof etilishi.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
5-bilet

1. 
   Nikolo Makiyavelli, Leonardo da Vinchi, Blez Paskal,
   
2. 
   Torichelli tomonidan simob termometr yaratilishi. 1590yil Z.YAnsen tomonidan mikroskopning kashf etilishi.
   
3. 
   Birinchi kitobning bosmadan chiqarilishi.
   

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

6-bilet
1.Xristafor Kolumb tomonidan Amerikaning kashf qilinishi.

2.Jurjoniy Samarqandning etuk allomasi.

3.I.Sechenov va I.P.Pavlov. I.F.Kruzenshtern ekspeditsiyasi.
Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

7-bilet
1.J.Kuk, F.Bellinsgauzen va M.Lazarev sayohatlari va ularning ahamiyati.

2.Karl tomonidan IX asr boshida Evropada eng katta imperiyani barpo etilishi. Karoling uyg‘onish hodisasi. Karl saroyida ikki bosqichli ta’lim tizimidan iborat Akademiyani barpo etilishi.

3.Vasko de Gama Afrikani aylanib o‘tib, Hindistonga boradigan dengiz yo‘lini ochishi va uning ahamiyati.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
8-bilet

1.R.Bekon, U.Okkam, Duns Skot va Evropa fani.

2.M.V.Lomonosov tomonidan materiyaning saqlanish qonunini birinchi bo‘lib kashf etilishi.

3. Energiyaning saqlanish qonunini kashf etilishi. M.Faradey va G.Gers kashfiyotlari.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
9-bilet

1.Markaziy Osiyoda birinchi universitetning ochilishi va uning mintaqada fan rivojiga qo‘shgan hissasi.

2.Ahmad Donish va uning tarixiy, astronomik asarlari.

3.G.Leybnits tomonidan XVII- XVIII asrlarda hozirgi zamon oliy matematikasiga asos solinishi va uning ahamiyati.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

10-bilet

1. O‘zbekiston Fanlar Akademiyasining tashkil topishi.

2.Mahmud ibn Vali va uning ―Bahr ul-asror» asari. Jo‘g‘rofiy bilimlarning rivojlanishi. XVI-XIX asrlarda tabiiy va ijtimoiy fanlarning ahvoli

3. J.Pristli tomonidan xloristiy vodorod, ammiak olinishi.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

11-bilet
1 Ilmiy bilishning umumiy mantiqiy uslublari. Analiz (tahlil) va sintez, ular orasidagi bog‘lanish. Abstraktlashuv (chetlashuv) uslublarining mohiyati va ilmiy bilishdagi ahamiyati. Umumlashtirish uslubi. Induksiya va deduksiya uslublari, ularning bilishdagi roli va bir – birini to‘ldirishi.

2 Analogiya (qiyoslash) uslubining borliqni ilmiy bilishdagi o‘rni. Modellashtirish uslubi, uning shakllari va bilishdagi ahamiyati. Ilmiy bilishning matematikalashuvi.

3 Empirik bilish jarayonida qo‘llaniladigan uslublar. Kuzatish, tasvirlash, o‘lchash, qiyoslash (solishtirish), eksperiment o‘tkazish.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

12-bilet

1Sinergetika ilmiy bilishning umumiy metodi sifatida.

2 Dunyoning hozirgi zamon tabiiy – ilmiy manzarasi.

3 Naturfalsafa va tabiatshunoslik.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
13-bilet

1 Qadimgi yunon falsafasida tabiat haqidagi ta’limotlarning vujudga kelishi,

uning stixiyali – materialistik hamda sodda – dialektik xarakteri.

2Markaziy Osiyoning yirik qomuschi olimlari (Al Xorazmiy, al – Forobiy, al – Beruniy, Ibn Sino va boshq.) ijodida tabiiy – ilmiy fikrlarning rivojlantirilishi. Ularning tabiatshunoslik fanlarining rivojlantirishga qo‘shgan hissasi.

3 XVI – XVII asrlarda Evropada ilmiy tabiatshunoslikning vujudga kelishi. Uning vujudga kelishida falsafaning o‘rni (Kopernik, Bruno, Galiley, Kepler, Nyuton) haqida.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

14-bilet

1 XIX asrning oxiri – XX asrning boshlarida tabiatshunoslikda sodir bo‘lgan inqilobiy kashfiyotlar.

2 XX asrda dunyoning ilmiy manzarasi. Uch bosqichli (mikro-makro- va mega-) dunyolar to‘g‘risidagi tasavvurlar.

3 Ilmiy - texnika taraqqiyoti (ITT) tushunchasi. Ilmiy – texnika taraqqiyoti

insoniyat tarixining qonuniy bosqichi ekanligi.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

15-bilet
1.XVI – XVII asrlarda Evropada ilmiy tabiatshunoslikning vujudga kelishi. Uning vujudga kelishida falsafaning o‘rni (Kopernik, Bruno, Galiley, Kepler, Nyuton) haqida.

2 XVII – XVIII asrlarda dunyo miqyosidagi ilmiy inqilob. Klassik fan hamda dunyoning mexanistik manzarasining shakllanishi.

3 Naturfalsafa va tabiatshunoslik.
Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

16-bilet
1 Eng qadimgi jamiyatlarda dastlabki ilmiy bilimlar uchun shart – sharoitlarning vujudga kelishi (shumer madaniyati, Misr, Xitoy, Hindiston, Markaziy Osiyo).

2 YAngi davr (XVI-XVII asrlar) fanning inson faoliyatining mustaqil sohasi sifatida shakllanishi. Kopernik, Galiley, Kepler, Bruno va Nyuton kashfiyotlari hamda hozirgi zamon fanining shakllanishida ularning o‘rni.

3 Empirik bilish jarayonida qo‘llaniladigan uslublar. Kuzatish, tasvirlash, o‘lchash,

qiyoslash (solishtirish), eksperiment o‘tkazish.
Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
17-bilet

1Analogiya (qiyoslash) uslubining borliqni ilmiy bilishdagi o‘rni

2.Modellashtirish uslubi, uning shakllari va bilishdagi ahamiyati. Ilmiy bilishning matematikalashuvi.

3. Empirik bilish jarayonida qo‘llaniladigan uslublar. Kuzatish, tasvirlash, o‘lchash, qiyoslash (solishtirish), eksperiment o‘tkazish.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov
18-bilet

1 Fundamental va amaliy fanlarning mutanosibligi.

2 Ilmiy bilish, uning oddiy (kundalik) bilishdan farqi va o‘ziga xos xususiyatlari.

3 .Noilmiy bilim va uning turlari.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

19-bilet

1 XIX asrning oxiri – XX asrning boshlarida tabiatshunoslikda sodir bo‘lgan

inqilobiy kashfiyotlar.

2 XX asrda dunyoning ilmiy manzarasi. Uch bosqichli (mikro-makro- va mega-) dunyolar to‘g‘risidagi tasavvurlar.

3 Ilmiy - texnika taraqqiyoti (ITT) tushunchasi. Ilmiy – texnika taraqqiyoti

insoniyat tarixining qonuniy bosqichi ekanligi.
Kafedra mudiri: K.J.Raxmon

20-bilet
1 Sinergetika ilmiy bilishning umumiy metodi sifatida

2 Forobiy, Ibn Sino falsafasi va uning Evropa uyg‘onish davri falsafiy tafakkuriga ta’siri

3 Abu Rayhon Beruniy o‘rta asr fanining buyuk qomusiy olimi.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

21-bilet

1.Empirik va nazariy bilish orasidagi bog‘liqlik

2.Axborotlashgan jamiyatning vujudga kelishi va uning muhim

belgilari.

3.Fan va fan emaslik chegarasini aniqlash demarkatsiya muammosi.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

22-bilet
1.Nazariy bilish uslublari: formallashtirish, aksiomalashtirish va ularning shakllari. Ilmiy bilishda tarixiylik va mantiqiylik uslublari.

2. Fan, tabiatshunoslik va falsafa o‘rtasidagi muvozanat va

chegaralar

3. Axborotlashgan jamiyatning vujudga kelishi va uning muhim belgilari.
Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

23-bilet

1. XVII – XVIII asrlarda dunyo miqyosidagi ilmiy inqilob. Klassik fan hamda

dunyoning mexanistik manzarasining shakllanishi

2. Fan, tabiatshunoslik va falsafa o‘rtasidagi muvozanat va chegaralar.

3. XX asrda dunyoning ilmiy manzarasi. Uch bosqichli (mikro-makro-

va mega-) dunyolar to‘g‘risidagi tasavvurlar.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

24-bilet

1. XX asrda dunyoning ilmiy manzarasi. Uch bosqichli (mikro-makro- va mega-)

dunyolar to‘g‘risidagi tasavvurlar.

2. Bilish metodi (uslubi) tushunchasi

3.Empirik va nazariy bilish orasidagi bog‘liqlik

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

25-bilet

1.Ilmiy bilishning umumiy mantiqiy uslublari. Analiz (tahlil) va sintez, ular

orasidagi bog‘lanish. Abstraktlashuv (chetlashuv) uslublarining mohiyati va ilmiy

bilishdagi ahamiyati. Umumlashtirish uslubi. Induksiya va deduksiya uslublari,

ularning bilishdagi roli va bir – birini to‘ldirishi.

2. XX asrda fan.

3.Markaziy Osiyo mutafakkirlari Abu Nasr Forobiy, Ibn Sino, Abu Abdulloh Xorazmiy va boshqalarning fanlarni tartibga solish va turkumlashtirishdagi xizmatlari hamda ularning fan tarixida tutgan o‘rni.

Kafedra mudiri: K.J.Raxmonov

1^ История древней Грестии. Под. ред. В. И. Кузишин М., 1986. – С. 135.

2^ Жумаев А. Ш. Қадимги дунё тарихи. Ўқув услубий қўлланма Бухоро 2006. – Б. 132.

3^ Орзиев М., Ризаев Б. Ҳайитов Ж. Қадимги дунё тарихи фанидан атамалар қисқача изоҳли луғати. – Бухоро “Дурдона” 2014. – Б. 64.

4^ Жумаев А. Ш. Қадимги дунё тарихи. Ўқув услубий қўлланма Бухоро 2006. – Б. 121.

5^ История древнего мира под.ред. В.Н. Дбякова и Н.М. Никольского – М.: государственное учебно – педагогическое издательство министерства просвешения РСФСР. 1952. – С. 353.

6^ Жумаев А. Ш. Қадимги дунё тарихи. Ўқув услубий қўлланма Бухоро 2006. – Б. 112.

7^ История древнего мира под.ред. В.Н. Дбякова и Н.М. Никольского – М.: государственное учебно – педагогическое издательство министерства просвешения РСФСР. 1952. – С. 354.

8^ История древней Грестии. Под. ред. В. И. Кузишин М., 1986. – С. 135.

41

42

42