Buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti

2.2. O’zbekistonda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va 

ko’ppartiyaviylik tizimini takomillashtirish sohasidagi muammolar va 

ularning yechimlari. 

Mamlakatimizda  siyosiy  partiyalarning  davlat  va  jamiyat  qurilishidagi  roli, 

nufuzi  hamda  mavqeini  oshirish  maqsadida  izchil,  bosqichma-bosqich 

o‘tkazilayotgan  islohotlar  natijasida  ko‘ppartiyaviylik  tizimi  vujudga  keldi  va 

takomillashmoqda.  

Zero,  Konstitutsiyamizda  ko‘ppartiyaviylik  tizimini  shakllantirishning 

huquqiy  asoslari  belgilangan  bo‘lib,  O‘zbekiston  Respublikasida  ijtimoiy  hayot 

siyosiy  institutlar,  mafkuralar  va  fikrlarning  xilma-xilligi  asosida  rivojlanadi

1

. 

Natijada,  1994,  1999,  2004  yillardagi  davlat  hokimiyati  vakillik  organlariga 

saylovlar  ko‘ppartiyaviylik  asosida  o‘tkazildi.  Ko‘ppartiyaviylik  prinsipi  Oliy 

Majlis  va  xalq  deputatlari  Kengashlari  faoliyatiga  joriy  etildi.  Siyosiy 

partiyalarning parlament quyi palatasidagi fraksiyalari orqali partiyalar qonunlarni 

ishlab  chiqishga  ta’sir  ko‘rsatib,  shu  tariqa  davlat  boshqaruviga  munosib  hissa 

qo‘shishi ta’minlandi. 

Ta’kidlash joizki, amalga oshirilgan islohotlarning huquqiy negizini tashkil 

qiluvchi normativ-huquqiy hujjatlar sifatida «Referendum yakunlari hamda davlat 

hokimiyati  tashkil  etilishining  asosiy  prinsiplari  to‘g‘risida»  (2002  yil), 

«O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  Senati  to‘g‘risida»  (2002  yil), 

«O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  Qonunchilik  palatasi  to‘g‘risida» 

(2002  yil),  «Davlat  boshqaruvini  yangilash  va  yanada  demokratlashtirish  hamda 

mamlakatni  modernizatsiya  qilishda  siyosiy  partiyalarning  rolini  kuchaytirish 

to‘g‘risida» (2007 yil) Konstitutsiyaviy qonunlar, «O‘zbekiston Respublikasi Oliy 

Majlisiga  saylov  to‘g‘risida»  (yangi  tahriri,  2003  yil),  «Siyosiy  partiyalarni 

moliyalashtirish  to‘g‘risida»  (2004  yil),  «Nodavlat  notijorat  tashkilotlari 

faoliyatining  kafolatlari  to‘g‘risida»  (2007  yil),  «O‘zbekiston  Respublikasi 

Konstitutsiyasining moddalariga tuzatishlar kiritish to‘g‘risida (89-moddasiga, 93-

moddasining 15-bandiga, 102-moddasining ikkinchi qismiga)» (2007 yil), «Saylov 

                                                 

1

 O‘zbekiston Respublikasida Konstitutsiya 19 bet. 

---

51 

 

to‘g‘risidagi  qonun  hujjatlari  takomillashtirilishi  munosabati  bilan  O‘zbekiston 

Respublikasining ayrim qonunlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida»gi 

(2008  yil)  qonunlar  qabul  qilindi.  Ayniqsa,  «Davlat  boshqaruvini  yangilash  va 

yanada  demokratlashtirish  hamda  mamlakatni  modernizatsiya  qilishda  siyosiy 

partiyalarning  rolini  kuchaytirish  to‘g‘risida»gi  Konstitutsiyaviy  qonun  siyosiy 

partiyalarning roli va ta’sirini oshirishda muhim ahamiyat kasb etdi. 

Zero,  mazkur  qonunlarning  ijtimoiy  hayotga  tatbiq  etilishi,