Buxoro davlat universiteti ijtimoiy- iqtisodiy fakulteti psixologiya ta

Uslubiy ko'rsatmalar 
To'xtashlar  bilan  ketma-ket  yurish  mashqi  oldingi  mashg'ulotlardagi  kabi 
o'tqaziladi.  To'htashlar  ovoz  signallari  asosida,  turli  vaqt  oralig'ida  bo'ladi. 
So'ngra bolalar faqat  eshituvga  mo'ljal  qilib,  mustaqil harakat  qiladilar.  Bayroqli 
mashqlar  12-mashg'ulotda  to'liq  yoritilgan.  Bu  mashg'ulotda  esa  mashqqa 
bayroqchalar  bilan  ketma-ket  yurish  harakati  qo'shilgan.  Bolalar  tarbiyachi 
ketidan erkin qadam tashlab, bayroqchalarni silkitib yuradilar. Aylanib chiqqach, 
tarbiyachi  bolalarni  gimnastika  devori  tomon  boshlaydi,  bayroqchalarni 
yig'ishtirib  olib,  stullarga  o'tqazadi.Gimnastika  devorining  pastki  reykasida 
yonlama  harakat  qilish  mashqi  12-mashg'ulotdagi  kabi  o'tqaziladi.  Avval 
mashg'ulot  namoyish  qilinadi,  so'ngra  jismoniy  tayyorgarlik  darajasi  nisbatan 
teng  bolalar  juftligini  mashq  bajarishga  taklif  qilinadi.  Bolalar  bir-birlaridan  1 
metr  oraliqda  harakat  qiladilar.  Har  bir  bolaga  ko'krak  balandligida  qo'lni  tutib 
yurishga  ko'maklashib  borish  kerak.  Har  bir  bola  gimnastika  devorining  ikkita 
bo'limini bosib o'tadilar. Qorinda yotib, skameykada tirmashish mashqi bolalarga 
yaxshi tanish bo'lgani tufayli, bu mashqni temp bilan o'tqazish mumkin. Oldinga 
siljishi  bilan  sakrash  mashqini  bolalar  qarshisida  bajargan  ma'qul  bo'ladi.  Avval 
tarbiyachi to'g'ri sakrashni o'rgatadi, ya'ni yengil, yumshoq, oyoq uchida. So'ngra 
belgilangan  chiziq  yoniga  ikki  bola  qo'yiladi.  Kattalarning  biri,  bolalar  orqasida 
turib,  sakrashga  signal  berib  turadi.  Ikkinchisi  bolalarni  kutib  olib,  joylariga 
o'tqazadi.  Ikkala  oyoq  bilan  barobar  itarilish  yaxshiroq  ekanligini  bolalarga 
tushuntirish  lozim,  ammo hali bunday  harakatlarning  aniq bajarilishni  talab  qilib 
bo'lmaydi,  chunki  ba'zi  bolalarga  mashq  murakkablik  qilish  mumkin.  Doimiy 

---

109
 
 
mashqlar  mobaynida  bolalar  bu  harakat  malakalarini  mukammalroq  o'zlashtirib 
oladilar.  Shu  bilan  birga,  bu  mashqda  jismoniy  imkoniyatlari  bir-birlari  yaqin 
bolalar juftligini tanlash maqsadga muvofiq bo'ladi. 
Tokchadagi  koptoklarni  savatga  tashish  mashqi  bolalarga  tanish  bo'lishiga 
qaramay,  uni  yana  bir  bor  esga  solish  lozim.Bunda  tarbiyachi,  pedagog  signali 
asosida  tokchadagi  koptoklar  tomonga  yuguradi.  Bir  qo'li  bilan  koptokni  olib, 
savat  tomonga  yugurib borib, koptokni  savatga joylaydi. So'ngra  yugurib bolalar 
o'tirgan  stul  oldiga  keladi,  mashq  yakunlanganini  anglatadi.  Koptok  bilan 
yugurish  juftlikda,  navbat  bilan  bajariladi,  bunda  juftlikdagi  bolalar  jismoniy 
tayyorgarlik  holati  yaqin  bo'lishi  kerak.  Koptok  bilan  yugurish  mashqi  uchun 
uchta kichkina koptok, zalning turli tomonlariga dumalatiladi. Bunda koptoklarni 
ketma-ket  emas,  balki  orasida  biroz  interval  bilan  yumalatiladi.  Bu  holatda 
birinchi bola yugurishni tugatayotganda, boshqasi yugurishni boshlaydi. 
Tarbiyachi  orqasidan  ketma-ket  yurish  mashqi  signal  tugashi  bilan 
to'xtashlar  o'tqaziladi.  Zalning  qarama-qarshi  devori  tarafga  yugurish  mashqini 
bolalar tarbiyachi nazorati ostida, ovoz signali asosida mustaqil bajaradilar.