Buxoro davlat universiteti filologiya fakulteti


Fe‟lning  tasniflovchi  kategoriyalari



Download 0,85 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/37
Sana10.07.2021
Hajmi0,85 Mb.
#114963
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   37
Bog'liq
Buxoro davlat universiteti filologiya fakultet2i

 Fe‟lning  tasniflovchi  kategoriyalari  faqat  shu  turkumga  xos  grammatik 

shakllar  sistemasi.  Ular  nisbat,  o‗zgalovchi,  harakat  tarzi,  bo‗lishli-bo‗lishsizlik 

kategoriyalari.  Fe‘l  kesimlik  yoki  nokesimlik  vazifasida  bo‗lishidan  qat‘iy  nazar, 

ushbu  shakldan  birida  bo‗lishi  shart.  Ular  fe‘l  leksemaning  lug‗aviy  ma‘nosini 

modifikatsiya  qilish  vazifasini  bajaradi.  Tasniflovchi  shakllar  orasida  nisbat  fe‘l 

leksemani  modifikatsiya  qilish  darajasi  jihatidan  boshqalaridan  ustuvor.  Shu 

boisdan  nisbat  fe‘lni  boshqa  so‗z  turkumidan  ajratib  turuvchi  asosiy  morfologik 

belgi.  O‘zgalovchi,  nisbatdan  farqli  o‗laroq,  fe‘lning  nokesimlik  vazifasi  uchun 

xoslangan.  O‘zgalovchi  kategoriyasining  umumlashgan  grammatik  ma‘nosi  – 

fe‘lni  kesim  vazifasidan  tashqarida  boshqa,  ya‘ni  hokim  so‗z  bilan  bog‗lash 

vazifasini bajarishi. 

Tarz ma‘nosi fe‘lda ifodalanishi ham, ifodalanmasligi ham mumkin. Masalan, 

(o‘qidi) fe‘lida u nol darajada bo‗lsa, (o‘qib chiqdi) so‗zshaklida namoyon bo‗lgan. 

Bo‗lishli-bo‗lishsizlik  shakli  haqida  ham  shunday  fikrni  aytish  mumkin.  Biroq 

bo‗lishli-bo‗lishsizlik shakli bilan kesimlik kategoriyasining tarkibiy qismi bo‗lgan 

tasdiq-inkor kategoriyasini farqlash lozim. Tasdiq-inkor kesim vazifasida keluvchi 

barcha  so‗z  uchun  xos  bo‗lsa,  bo‗lishli-bo‗lishsizlik  kesimdan  boshqa  vazifadagi 

fe‘lning  barchasi  uchun  xos  bo‗lgan  grammatik  hodisa.  Boshqacha  aytganda, 

bo‗lishli-bo‗lishsizlik  fe‘lning  nokesimlik,  tasdiq-inkor  esa  barcha  mustaqil 

so‗zning kesimlik shaklidan biri. 



 

34 



Download 0,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish