Buxoro davlat universiteti biologiya kafedrasi embriologiya va gistologiya

 
3
3-rasm. Suyakning embrional rivojlanishi. 
2-tajriba. 
Tog’ay  órnida  suyak  rivojlanishi  (embrion  oyog’idan 
tayyorlangan). Embrion taraqqiyoti davomida dastlab bólajak naysimon suyaklar 
órnida  gialin  tog‘ay  hosil  bóladi.  Gialin  tog‘ay  bólajak  naysimon  suyak  shaklida 
bólib, keyinchalik uning diafiz qismida suyaklanish jarayoni boshlanadi. Diafizda 
suyaklanish  dastlab  tog‘ayning  ustki  pardasi  ostidan  boshlanadi.  Hosil  bólgan 
suyak  moddasi  diafizni  xuddi  belbog‘  singari  óraydi.  Bu  jarayon  perixondral 
suyaklanish deyiladi, sóngra perixondral belbog‘ órab turgan joyda oziqlanishning 
buzilishi tufayli tog‘ayda distrofik ózgarishlar yuz berib, uning  yemirilishiga olib 
keladi.  Yemirilayotgan  tog‘ay  órnida  ham  ichki  suyak  hosil  bóla  boshlaydi.  Bu 
jarayon endoxondral suyaklanish nomini olgan.
 
Tog‘ay  diafizdan  har  ikkala  epifiz  tomon  suyaklanib  boradi.  SHu  sababli 
preparatda suyaklanishning turli boskichlarini óz ichiga olgan murakkab jarayonni 
kórish  mumkin.  Chunonchi,  diafiz  qismida  shakllana  boshlagan  suyak  moddasi, 
epifizga  tomon  esa  yemirilayotgan  tog‘ay  va  undan  keyin  normal  tog‘ay  zonalari 
kórinadi.  Shunday  kilib,  preparatda  suyak  diafizida  hosil  bólayotgan  suyak 
tósinlarini  kórish  mumkin.  Suyak  tósinlari  tóq  pushti  rangga  bóyalib,  ularning 
chetlariga  osteoblast  hujayralari  yopishib  yotadi.  Tósinlar  ichida  osteotsitlar 
joylashgan.  Suyak  tósinlari  orasida  mezenxima  joylshib,  unda  kópgina  qon 

---

tomirlarni kórish mumkin.