Buxoro davlat universiteti b. Ibragimov, M. Ibragimov sport turlari bo

Suzish texnikasining nazariy asoslari 
Suzish texnikasi.
 Suzish texnikasi deganda, harakatlarni mutanosib ravishda 
namoyon qilish tushuniladi. Bu esa ma`lum harakat qoidalariga rioya qilgan holda 
bo`ladi.  Aks  holda  oddiy  suvda  cho`miluvchilar  suzishidan  farqi  qolmay  qoladi. 
Buning  uchun,  avvalo,  suzishning  shakli,  harakat  usullari  va  shu  harakatlarning 
o`zaro  qovushishi,  mos  kelishi  talab  etiladi.  Shunda  sportchi  o`zining
 
tashqi  va 
ichki  kuchlarini  yuqori  darajada  safarbar  qila  oladi.  Suzuvchining  muntazam 
ravishda «bir qolipga tushib suzish» tabiatini egallashi bora-bora uning individual 
suzish  texnikasiga  aylana  boradi.  Endi  u  o`zining  butun  harakat  va  funktsional 
imkoniyatlarini  o`z  texnikasi  asosida  ro`yobga  chiqaradigan  bo`ladi.  Bu,  odatda, 
individual  texnika  deyiladi.  Individual  texnika  qoida  o`laroq,  doimiy  ravishda 
rivojlantirib,  takomillashtirib  borishni  talab  etadi.  Individual  texnika  qanchalik 
takomillashsa,  u  shunchalik  yengil  ko`chadigan  bo`lib  boradi  va  yangidan-yangi 
turlar ustida mashq qilish imkoniyati tug’iladi. 
Suzish texnikasini qanchalik sust yoki tez takomillashtirib borishda yuqorida 
aytib o`tganimizdek, sportchining yoshi, bo`yi, gavda qismlari rivojlanganligining 
o`zaro nisbati, vazni, oyoq va shu suzuvchiga xos uning shaxsiy qobiliyati muhim 
ahamiyatga  ega.  Sportchining  jismoniy  chiniqkanligi,  kuchi  va  qayishqoqligining 
roli o`z-o`zidan ayonki, juda zarur. 
Bularni  bilganimiz  holda  endi  suvning  o`z  tabiati,  suvda  muallaq  turish  va 
harakatlanish qonuniyatlari haqida to`xtab o`tsak. Siz bu kursgacha gidrostatika va 
gidrodinamika  tushunchalarini  anglab  yetgansiz.  Shunday  bo`lsa  ham,  ular 
xususida  qisqacha  eslatib  o`tishni  lozim  ko`rdik.  Demak, 
gidrostatika 
suzuvchi 
tanasining  suvdagi  muvozanatini  ifodalasa 
gidrodinamika 
suzuvchi  tanasining 
suvdagi  harakatini  ifodalaydi.  Shundan  kelib  chiqib,  suzuvchining  muayyan 
harakatlari majmuasi natijasida uning suvda oldinga siljib borishiga dinamik suzish 
                                                           
3
 Спорт – дастлаб “ўйин, овунчоқ” деган маънони англатган. 

---

98 
 
deyiladi.
  4
  Gidrodinamikadan  dinamik  suzish  kelib  chiqqanidek,  gidrostatikadan 
statik  suzish 
kelib  chiqadi.  Buni  quyidagicha  izohlash  mumkin.  Masalan,  odam 
gavdasi  hech  bir  harakatlanmay  ham  ma`lum  vaqt  mobaynida  suvda  qalqib  tura 
oladi,  suvda  cho`milganlarning  jami  buni  yaxshi  biladi.  Xuddi  mana  shu  ma`lum 
vaqt davomida odam gavdasining suv betida yoxud uning biror qatlamida muallaq 
turish  holati  yuqorida  tilga  olgan 
statik  suzish 
bo`ladi.
  5
  Quyiroqda  bular  haqida 
alohida to`xtalib o`tamiz. Hozir esa, suvning tabiati, ya`ni fizik xossalari xususida 
suhbatlashamiz.