Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M


 Zamonaviy  monetarizm nazariyasi



Download 3,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/274
Sana16.01.2022
Hajmi3,95 Mb.
#372715
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   274
Bog'liq
Bul va banklar

2.4. Zamonaviy  monetarizm nazariyasi. 
 
  AQSHning    Chikago    Universiteti    professori    Xalqaro    Nobel  
mukofoti  sohibi  Fridmen  XX asrning  70-yillarida  yaratdi.  II  jahon  
urushidan 
keyin 
AQSHda 
J.M.Keynsning 
pul 
kredit   
konsepsiyasinining    qabul    qilinishi    AQSH    iqtisodiyotini    1960-  
yillarga  qadar  inqirozsiz  rivojlantirish  imkonini  berdi. 
  60-  yillarga  kelib  Keynsning  konsepsiyasi  AQSHda  ishlamay  
qoldi.  Ya`ni  past  va   barqaror foiz  stavkalari  sharoitida  ishsizlik  
darajasi  oshib  ketdi.  Inflyatsiyaning  yillik  darajasi  10 %  ga  yetdi. 
   Maydonga    M.Fridmen      chiqdi.    U    aytadiki:  AQSHdagi  
hozirgi  inqiroz  holati  pullar  taklifining  keskin  ko`payganligi  bilan  
bog’liq.  Shuning  uchun  pul  massasining  o`sish  sur`atlarini  nazorat  
ostiga  olishimiz  kerak.  U  taklif  qildi.  Pul  massasining  o`sishi  3-5 
%  darajasida  bo`lishi    kerak.    Agar    pul    massasining    yillik    o`sish  
massasi  3 % dan  ortiq  bo`lsa, bu  pul  massasining  o`sish  suratini  
sekinlashishiga olib  keldi.  Agar  pul  massasining  yillik  o`sishi 5 % 
dan      yuqori    bo`lsa    mamlakatda    inflyatsiya    kuchayadi.  Fridmen  
ushbu    taklifini    amaliyotda    qabul    qilinishi    AQSHda    inflyatsiya  
yillik    darajasini    bir    yil    ichida    10  %    dan    5  %    ga    tushirish  
imkonini  berdi. 
  1978 -  yillarda AQSH kongresi AQSH  federal zaxira  tizimiga  
M2    yoki      M3  agregatlarini    nazorat    qilish    vazifasini    yukladi.  


47 
 
Hozirgi    kunda    AQSH    markaziy    banki    M3,  O`zekiston    M2  pul  
agregatini  nazorat  qiladi.  
  Fridmen  Markaziy  bankning  pullar  taklifini  tartibga  solish 
imkoniyatiga  qattiq  ishonadi.  U  aytadiki,  mamlakat  bank  tizimidagi 
ortiqcha  pullarni  Markaziy  bankning  ochiq  bozor  siyosati  orqali  olib 
qo`yish  mumkin.  Fridmen  tijorat  banklarining  kredit  ekspansiyasini 
jilovlash  kerak  degan  g’oyani  ilgari  surgan.  Uning  fikricha  banklar 
iqtisodiyotni  haddan  tashqari  ko`p  miqdorda  kreditlab  yuborishi 
mumkin, shu sababli Fridmen tijorat banklarining depozitlariga 100 % 
li majburiy zaxira qo`llash taklifini bergan. 
Shunday  qilib,  klassik  miqdoriy  nazariya  uchun  uchta  qoida:  1) 
sabablilik  (narxlar  pullarning  massasiga  bog’liq  bo`ladi);  2) 
mutanosiblik (narxlar pullar miqdoriga mutanosib ravishda o`zgaradi) 
3)  universallik  (pullar  miqdorining  o`zgarishi  hamma  tovarlarning 
narxlariga  bir  xilda  ta`sir  qiladi)  xos  bo`lgan.  Pullar  shakllarining 
rivojlanishiga  qarab  pullar  massasi  turli  xildagi  miqdordan  iborat 
bo`ladi  va  nafaqat  naqd  pullarni,  shu  bilan  birga  turli  shakllardagi 
bank  omonatlarini  ham  o`z  ichiga  oladi.  Narxlari  turli  tusda  oshib 
boradigan  tovarlarning  har  xil  guruhlari  ham  pul  massasining 
ko`payishiga turlicha munosabatda bo`ladi. Shuning uchun pullarning 
miqdoriy 
nazariyasining 
shundan 
keyingi 
rivojlanishi 
unga 
ekonometrik  tahlil  apparati  va  narxlar  bo`yicha  mikroiqtisodiy 
elementlarining  qo`shilishi  bilan  bog’liq.  Siyosiy  iqtisod  matematik 
maktabining yirik vakili, Xalqaro iqtisodiy jamiyat asoschilaridan biri 
va  uning  birinchi  prezidenti  (1931-1933)  Irving  Fisher  (1867-1947) 
pullarning  miqdoriy  nazariyasini  zamonaviylashtirishga  katta  hissa 
qo`shdi.  U  «Pullarning  xarid  qilish  kuchi.  Uning  belgilanishi  kredit, 
foizlar  va  tanazzullarga  munosabati»  asarida  (1911)  pullar  massasi 
bilan 
tovarlar 
narxlari 
darajasi 
o`rtasidagi 
bog’liqlikni 
formallashtirishga  harakat  qilgan.  Tovarlar  uchun  to`langan  pullar 
soni  va  sotilgan  tovarlar  narxlari  summasi  teng  bo`lgani  uchun  buni 
I.Fisher  tarozi  bilan  o`xshatmoqchi  bo`ladi.  Matematik  shaklda 
ayirboshlash  tenglamasini  quyidagi  formula  shaklida  tasavvur  etish 
mumkin:  

Download 3,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish