|
Buyrak
parenximasining
surunkali
yallig‟lanish
sindromi
Buyrak parenximasining surunkali yallig‟lanish sindromi (SGN)
. SGN - uzoq davom
etuvchi, aktiv, buyrak kasalligining ikki yoqlama diffo‘z aktiv immunologik yalliqlanishi bo‘lib,
natijada koptokchalarning o‘limiga olib keladi. Bunday o‘zgarishlar esa buyrak faoliyatining
pasayishi, arterial gipertoniyaning rivojlanishi buyrakning qovjirashi va buyrakning surunkali
yetishmovchiligiga
olib
keladi.
Etiologiya:
ko‘p hollarda SGN davolanmasagan tuqri o‘tkir glomerulonefritning oqibatida kelib
chiqadi. Bunda makroorganizmning surunkali zaharlanishi autoimmun o‘zgarishlaryo‘zaga
keladi.
Klinika.
SGN ning yetakchi simptomlaridan: shish, buyrak gipertoniyasi, siydik va buyrak
faoliyatining
bo‘zilishi.
Xozirgi
vaqtda
XGNning
quyidagi
klinik
turlari:
1) nefrotik (albuminuriya, shishlar); 2) gipertonik turi;
3) aralash;
4) latent.
Nefrotik turi:
siydikda oqsil miqdorining (giperproteinuriya) ko‘pligi bilan harakterlanadi,
plazmada
oqsil
miqdorining
kamayishi
(gipoproteinemiya),
holesterin
ko‘payishi(giperholesterinemiya) (18-25 mmol/l) va umumiy shishlar, yo‘zda, teri osti qavatida,
xatto og‘iz bo‘shliqida ham total shishlar paydo bo‘ladi. Buyrakda yalliqlanish belgilari paydo
bo‘lishi mumkin: buyrakning filtrlash funksiyalarining susayishi, arterial qon bosimining
kutarilishi
ko‘zatiladi.
Gipertonik turi:
Bunda arterial gipertoniya uzoq davom etuvchi sindrom Bo‘lib, siydik va shish
sindromlari kam darajada ko‘zatiladi. EKGda chap qorincha gipertrofiyasi belgilari paydo
bo‘ladi. Yurak auskultasiyasida 1 tonning Yuqori, baland eshitilishi va aortada 2 ton aksenti
eshitiladi. Turqun diastolik bosim juda ham harakterli belgi xisoblanadi. Okulist kuruvida ko‘z
tubining
sust
neyroretinit
ko‘rinishi
arteriyalarning
torayishi
bilan
bog‘liq.
Aralash forma:
Bu formada ham nefritik, ham gipertonik formalar ko‘zatiladi. Bu og‘ir forma
xisoblanadi.
Latent kechuvchi turida:
klinik belgilar bulmasdan faqat arterial qon bosim 130/100, 200/120
bo‘lishi bemor shikoyatisiz aniqlanadi, siydik sindromining sust ko‘rinishi bilan ifodalanadi.
SBEning terminal formasi:
SBEning uremiya ko‘rinishida kechadi. Uremiya-Buyrak faoliyati
bo‘zilishi tufayli organizmning siydik bilan zaharlanishi. Uremiyada buyrak suv-to‘z
almashinishi bo‘zilishi natijasida, kislota-ishqor muvozanatini rostlay olmay qoladi, oqsil
almashinuvining zaharli maxsulotlari tuplanadi, nerv-gumoral regulyasiya ham o‘zgaradi, bu esa
organizmdagi barcha organ va sistemalar faoliyatining bo‘zilishiga olib keladi.
O‘tkir va surunkali uremiya farq qilinadi. Uremiyada bemorni loxaslik, quvvatsizlik, tez toliqish,
bosh og‘riqi, uyqu bo‘zilishi, ishtaxa Yuqolishi, xotira pasayishi ko‘zatiladi, teri qurishib
qichishadi, bemor tez-tez tashna Bulaveradi, ozib ketadi: ayrim organlardan qon ketadi, ko‘z
xiralashadi, oldi olinmasa uremik koma holati vujudga keladi. Etakchi sindromlar: dispepsik,
nevrologik, gipertonik va b. Dispepsik sindrom: ishtaxaning pastligi, ovqatdan ko‘ngil aynash,
tashnalik, oqiz qurishi, ko‘ngil aynash, qusish, epigastral soxada og‘rilik, teri qichishishi bezovta
qilishi bilan ko‘zatiladi. Teri qatlami odatda och-sariq rangda, bu anemiya va organizmda
uroxrom pigmentining o‘zilishida ko‘rinadi. Terida taram-taramlik ko‘zatiladi. Til quruq, quYuq
oq-sariq karash bilan qoplangan. Og‘izda noxush xid (siydikning sulak bezlari bilan ajralishi
xisobiga). Stomatit, gingvit, enteroklit, eroziyali gastrit, kolit rivojlanadi. Ich ketishi
ko‘zatiladi.Nefrologik sindrom: adinamiya, holsizlik, apatiya bilan kechadi. Bemorlar betoqat
bo‘lib, kundo‘zi uyquchan, kechasi uyqusiz bo‘lishadi. Tonik talvasa, boldir mushaklarining
fibrillyar titrashi ko‘zatiladi. olish Kussmaul nafas bo‘lishi paytida organizmda kislota-ishkor
muvozanatini bo‘zilishi va bosh miyada qon ta'minlanishini bo‘zilishi yo‘zaga keladi. Ko‘z
qorachiqi torayadi, Arterial qon bosimi juda baland bo‘lib, korreksiya qiberilib bshlmaydi. Yurak
yetishmovchiligining belgilari yo‘zaga keladi. Seroz qobiqlaridan mochevina ajralishi natijasida,
fibroz plevrit, pnevmonit, perikarditlar yo‘zaga keladi. Auskultasiyada o‘pkada nam xirillashlar
30
va perikardda ishqalanish shovqini eshitiladi. Bemorlar ozishadi, ba'zida kaxeksiya darajasiga
yetadilar. qonda giporegenerator anemiyasi. Toksik leykositoz (20.30.1012/l gacha chap
tomongan
surilgan).
EChT
tezlashgani
aniqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
