Buxglteriya hisobi va audit

 
Asosiy tayanch tushunchalar: 
Moliya – pul mablag’larining harakati, ya’ni ularning shakllanishi, taqsimlanishi 
va foydalanilishi bilan bog’liq ravishda vujudga keladigan munosabatlar. 
Moliya tizimi – moliyaviy munosabatlar va turli darajada ularga xizmat qiluvchi 
moliyaviy muassasalardir. 
Davlat  byudjeti  –  davlat  xarajatlari  va  ularni  moliyaviy  ta’minlash 
manbalarining tartiblashtirilgan rejasi. 
Soliqlar – jamiyatda vujudga keltirilgan sof daromadning bir qismini byudjetga 
jalb qilish shakli. 
Soliq  stavkasi  –  soliq  summasining  soliq  olinadigan  summaga  nisbatining 
foizdagi ifodasi. 
Laffer  egri  chizig’i  –  davlat  byudjeti  daromadlari  va  soliq  stavkasi  o’rtasidagi 
bog’liqlikning tasvirlanishi. 
Pul  muomalasi  –  tovarlar  aylanishiga  hamda  notovar  xarakteridagi  to’lovlar 
va  hisoblarga  xizmat  qiluvchi  naqd  pullar  va  unga  tenglashtirilgan  moliyaviy 
aktivlarning harakati. 
Pul  tizimi  –  tarixan  tarkib  topgan  va  milliy  qonunchilik  bilan 
mustahkamlangan, mamlakatda pul muomalasini tashkil qilish shakli. 
Inflyatsiya – qog’oz pul birligining qadrsizlanishi. 
Kredit – bo’sh turgan pul mablag’larini ssuda fondi shaklida to’plash va ularni 
takror ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun qarzga berish. 
Foiz  normasi  (stavkasi)  –  foiz  yoki  foizli  daromadning  qarzga  berilgan  pul 
summasiga nisbatining foizda ifodalanishi. 
Bank krediti – pul egalari (banklar va maxsus kredit muassasalari) tomonidan 
qarz  oluvchilarga  (tadbirkorlar,  davlat,  uy  xo’jaligi  sektori)  beriluvchi  pul 
ssudalari. 
Lizing –  kreditning  pulsiz  shakli  bo’lib,  odatda ishlab  chiqarish  vositalari  va 
boshqa  moddiy  boyliklarni  keyinchalik  foydalanuvchilar  tomonidan  muntazam 
ravishda haq to’lab borib, sotib olish sharti bilan uzoq muddatli ijaraga berishdan 
iborat.  
Faktoring 
–  boshqa  iqtisodiy  sub’ektlarning  qarzdorlik  buyicha 
majburiyatlarini sotib olish yoki qayta sotish munosabatlari.  

---

 
206 
Farfeyting  –  uzoq  muddatli  faktoring  munosabatlari  bo’lib,  qarzdorlik 
bo’yicha  huquqlarni  sotib  olgan  bank  ularni  odatda  1-5  yil  vaqt  o’tgandan  so’ng 
undirishi mumkin bo’ladi.  
Trast – mijozlarning kapitallarini boshqarish bo’yicha operatsiyalari. 
Banklar  –  kredit  munosabatlariga  xizmat  qilib,  kredit  tizimining  negizini 
tashkil qiluvchi maxsus muassasalar. 
Bank operatsiyalari – mablag’larni jalb qilish va ularni joylashtirish bo’yicha 
amalga oshiriladigan operatsiyalar.