Buxglteriya hisobi va audit

Pul daromadining  
qo’shimcha o’sishi  
(talab) 
 
= 
Ishlab chiqarish 
quvvatlarining qo’shimcha 
o’sishi (taklif) 
Bu tenglikni formula tarzida yozilsa, u quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: 





I
a
I
1
 yoki 
a
I
I




,        
                                                          
bu yerda:   
I – har yillik sof kapital qo’yilmalar; 
∆I – sof kapital qo’yilmalarning qo’shimcha o’sishi; 
∆I/I – sof kapital qo’yilmalarning o’sish sur’ati; 
1/a – multiplikator, bu yerda a –jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik; 

 - kapital samaradorligi. 
 
SHunday qilib, iqtisodiyotdagi ishchi kuchining to’la bandligini hamda ishlab 
chiqarish  quvvatlarining  to’liq  ishlashini  ta’minlovchi  sof  investitsiyalar  yoki 
kapital  qo’yilmalarning  o’sish  sur’ati 

  x  a  ga  teng  bo’lishi  lozim.  Agar 
iqtisodiyotdagi  investitsiyalarning  potentsial  o’rtacha  samaradorligi  0,3  ga, 
jamg’arishga  bo’lgan  o’rtacha  moyillik  0,2  ga  teng  bo’lsa,  u  holda 
investitsiyalarning o’sish sur’ati 6% (0,3x0,2)x100%)ga teng bo’ladi. 

---

 
159 
R.Xarrodning iqtisodiy o’sish modeli investitsiya va jamg’armalar o’rtasidagi 
makroiqtisodiy  muvozanat,  ya’ni 
S
I

ga  asoslanadi.  U  statik  holdagi 
makromuvozanat uchun alohida, dinamik holdagi makromuvozanat uchun alohida 
formuladan foydalanadi. 1-formula quyidagi ko’rinishda bo’ladi: 
S
C
G


, 
bu yerda: 
G – milliy daromadning o’sish sur’ati (∆Y/Y); 
S – kapital sig’imi (I/∆Y); 
S – milliy daromad tarkibidagi jamg’arishning ulushi (S/Y). 
2-formula quyidagi ko’rinishda o’z ifodasini topadi: 
S
Cr
Gw


, 
bu yerda:  
Gw  –  haqiqiy  jamg’arma  va  taxmin  qilinayotgan  investitsiyalar  o’rtasidagi 
dinamik muvozanatni ta’minlovchi o’sishning kafolatlangan sur’ati;  
Cr – kapital koeffitsiyentining talab etilayotgan miqdori. 
Neokeynschilarning  fikriga  ko’ra  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  doimiy 
kafolatlangan  o’sish  sur’atiga  avtomatik  ravishda  erishib  bo’lmasligi sababli,  ular 
dinamik muvozanatga erishish uchun iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish 
zarurligi to’g’risidagi xulosaga keldilar.   
Iqtisodiy  o’sishning  muhim  modellaridan  biri  bo’lib  tarmoqlararo  balans 
hisoblanadi.  Tarmoqlararo  balansning  dastlabki  nazariy  asoslari  sobiq  ittifoq 
davrida  ishlab  chiqilgan  edi.  Keyinchalik  u  asli  Rossiyalik  bo’lgan  hamda 
AQSHga  o’tib  ketgan  iqtisodchi  V.Leontev  tomonidan  «xarajatlar  –  ishlab