Buxglteriya hisobi va audit

iste’molchi 
byudjetining 
cheklanganligi 
muhim 
ahamiyat 
kasb 
etadi. 
Byudjet 
cheklanganligi 
iste’molchining  muayyan  pul  daromadlari  mavjudligi  sharoitida  narxlarning 
muayyan  darajasida u  yoki bu  turdagi tovarlarning  ma’lum  cheklangan  miqdorini 
sotib olish imkoniyati orqali ifodalanadi. Iste’molchi byudjetining cheklanganligini 
grafikda  ikki  turdagi  tovarni  sotib  olishning  turli  kombinatsiyalarini  ko’rsatuvchi 
byudjet chizig’i shaklida ham aks ettirish mumkin. 
Iste’molchi  byudjeti  chizig’ining  holatiga  uning  daromadlari  va  tovarlar 
narxining o’zgarishi ta’sir ko’rsatishi mumkin.  
 
Asosiy tayanch tushunchalar: 
Talab  –  iste’molchi  ma’lum  vaqtda  narxlarning  har  bir  darajasida  sotib 
olishga qodir bo’lgan tovarlar va xizmatlar miqdoridir. 
Talab  egri  chizig’i  –  grafikda  narx  va  talabning  hajmi  o’rtasidagi  teskari 
bog’liqlikni ko’rsatadi. 
Talab qonuni – tovarlar narxi bilan uning sotib olinadigan miqdori o’rtasidagi 
teskari yoki qarama –qarshi bog’liqlikni ifodalaydi. 
Taklif  –  ishlab  chiqaruvchi  ma’lum  vaqtda  ishlab  chiqarishga  qodir  bo’lgan, 
narxning har bir darajasida bozorga sotishga chiqaradigan tovarlar miqdoridir. 
Taklif  egri  chizig’i  –  narx  va  taklifning  hajmi  o’rtasidagi  to’g’ridan  –to’g’ri 
bog’liqlikning grafikdagi tasviridir. 
Taklif qonuni – narx bilan sotishga chiqariladigan tovarlar miqdori o’rtasidagi 
bevosita yoki to’g’ridan–to’g’ri bog’liqlikni ifodalaydi. 
Taklif  (talab)  ning  egiluvchanligi  –  narx  1%  o’zgarganda  talab  necha  foiz 
o’zgarishini ko’rsatadi. Bu talabning narx bo’yicha o’zgaruvchanligi ham deyiladi. 
Daromad  samarasi  –  narx  pasayganda  iste’molchi  pul  daromadlarining  sotib 
olish layoqatining ortishidir.