Buxgalteriya hisobini boshqarish hisobining eng muhim funksiyasi tannarxdir

Shartli ishlab chiqarish hajmining hisobi

Ko‘rsatkichlar nomi	Hisobga olinadigan birliklar, ming so‘m	Shartli birliklar
		moddiy xarajatlar	qo‘shilgan xarajatlar
Belgilangan muddat boshida tugallanmagan ishlab chiqarish	15	-	9
Muddat davomida boshlangan va tugallangan	57	57	57
Belgilangan muddat yakuniga tugallanmagan ishlab chiqarish	3	3	1,5
Jami	75	60	67,5

Mahsulot birligi tannarxi tahlilini ifoda etuvchi jadval (2-jadval) asosida mahsulot birligi uchun shartli xarajatlarni moddiy xarajatlar va qo‘shilgan xarajatlar bo‘yicha alohida-alohida hisoblash mumkin. Shartli mahsulot birligiga qilingan xarajatlarni aniqlash uchun ushbu muddat davomida qilingan moddiy xarajatlar hamda qo‘shilgan xarajatlarni shu xarajatlar bo‘yicha shartli mahsulot birligi soniga bo‘linadi. “Asosiy ishlab chiqarish” schyotidagi hisobot davri boshi qoldig‘iga kiritilgan xarajatlar hisobkitobda e’tiborga olinmaydi, chunki ular o‘tgan muddatga tegishlidir.

Yakuniy tannarxni ifodalovchi jadval jami ishlab chiqarish xarajatlarini barcha ishlab chiqarilgan mahsulotlarga taqsimlash uchun ishlatiladi. Xarajatlarning bir qismi A sexida ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxiga kiritiladi, xarajatlarning qolgan qismi esa hisobot davri yakuniga ushbu sex uchun “asosiy ishlab chiqarish” schyotida qoldiq sifatida qoldiriladi.
Mahsulot tannarxini jarayon usulida hisoblashning yakuniy bosqichi A sexdagi yarim fabrikatlar tannarxini V sexidagi Asosiy ishlab chiqarish schyotiga hisobdan chiqarish orqali amalga oshadi.
Buxgalteriya provodkasi quyidagicha bo‘ladi:
V sexidagi “Asosiy ishlab chiqarish” 6541,5 ming so‘m
A sexidagi “Asosiy ishlab chiqarish” 6541,5 ming so‘m

Shu jadvalning quyi qismidagi tekshirishning keltirilish ma’nosi shundaki, agar tekshirish natijasida tafovut, ya’ni chetlanishlar aniqlansa, ishlab chiqarilayotgan bir dona miqdoridagi tayyor mahsulot tannarxi o‘sha miqdorga to‘g‘rilanadi – korrektirovka qilinadi.

XULOSA
Men xulosa qilib shuni aytib otishim mumkinki kalkulyatsa va foyda bir-biri bilan chambarchas bog'liq. Sarmoya, insoniy yoki moddiy resurslarni sarf qilmasdan daromad olish mumkin emas. Foyda darajasini oshirish uchun xarajatlarni to'g'ri hisoblash va tahlil qilish kerak. Turli xil tasniflar mavjud, ammo ularning eng muhimi xarajatlarni sobit va o'zgaruvchanlarga bo'lishdir. Birinchisi mahsulot hajmiga bog'liq emas va ish sharoitlarini ta'minlash uchun mavjud. Ishlab chiqarishning o'sish sur'atlariga mutanosib ravishda ikkinchi o'zgarish. Xarajatlar Siz hisob beriladigan resurslarning har qanday xarajatlarini nomlashingiz mumkin. Tovarlar yoki xizmatlarni ishlab chiqarish uchun bevosita zarur bo'lgan xarajatlar hisobga olinadi ishlab chiqarish xarajatlari. Xarajatlarning mohiyati deyarli hamma uchun intuitivdir, ammo iqtisodiy fanlarning harakatlarining katta qismi ularni baholash, hisoblash va taqsimlashga sarflanadi. Buning sababi, har qanday jarayonning samaradorligini baholash bu natija bilan bog'liq xarajatlarni taqqoslashdir.Iqtisodiy nazariya uchun xarajatlarni o'rganish ularning turiga, kelib chiqishi, maqolalari va jarayonlariga qarab ularni aniqlash va tasniflashni anglatadi. Iqtisodiy amaliyot nazariya tomonidan taklif qilingan formulalarga aniq raqamlarni kiritadi va kerakli natijani oladi. Tashkilot mablag'larini tahlil qilish mablag'larning mavjudligi, tarkibi, tuzilishi, harakati, aylanmasi va etarliligini tavsiflovchi ko'rsatkichlar tizimini tuzishni o'z ichiga oladi. Analitik ko'rsatkichlar tizimi tashkilot mablag'larining darajasi, dinamikasi va tarkibi ko'rsatkichlariga asoslangan. Bu yondashuv bir necha yillar davomida tashkilot faoliyatining turlari bo'yicha pul oqimi tuzilishi va dinamikasi ko'rsatkichlarini hisoblashga asoslangan tahlilga asoslangan. Naqd pul aylanmasini tahlil qilishga asoslangan yondashuv ishlab chiqarish va tijorat tsikliga mos keladigan pul aylanmasi koeffitsientini va pul aylanishi davrini hisoblashni nazarda tutadi. To'lov qobiliyati ko'rsatkichlarini hisoblash tashkilotning joriy aktivlarining likvidligining joriy to'lov qobiliyatiga ta'siri haqidagi taxminlarga asoslanadi. Bundan tashqari, pul oqimlarini tahlil qilish asosida pul mablag'larining etarlilik ko'rsatkichlarini to'g'ridan -to'g'ri yoki bilvosita usul asosida hisoblash zarur.
PKF "Strateg-E" OOO pul oqimlarini joriy rejalashtirish sizga ularning balansini optimallashtirish va qo'shimcha mablag 'yig'ish zarurligini yoki ortiqcha likvidlik tufayli kreditlarni muddatidan oldin to'lash imkoniyatini aniqlash imkonini beradi.
Umuman olganda, PKF "Strateg-E" OOO aylanma mablag'larini boshqarish tahlili ushbu korxona uchun quyidagi tavsiyalarni shakllantirishga imkon beradi:
Tashkilotning barcha turdagi moliyaviy va xo'jalik operatsiyalarini amalga oshirish pul mablag'larining harakati - ularning tushishi va sarflanishi bilan birga keladi. Korxona mablag'lari kassada, hisob -kitob, chet el valyutasida va banklardagi boshqa hisobvaraqlarda bo'lgan rus va xorijiy valyutadagi unga tegishli mablag'lar miqdori sifatida belgilanishi mumkin. Pul oqimi bilan bog'liq boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun, eng yaxshi iqtisodiy samaraga erishish uchun, tashkilot rahbariyati pul mablag'lari holati to'g'risida doimo xabardor bo'lishi kerak. Shunday qilib, mablag'larni tahlil qilishning maqsadi - mablag'larning kelib tushishi va sarflanish yo'nalishlarini, hajmi, tarkibi, tuzilishi, ob'ektiv va sub'ektiv, tashqi va ichki omillarining ob'ektiv, aniq va o'z vaqtida tavsifini beradigan kerakli hajm va parametrlarni olish. pul oqimlarining o'zgarishiga boshqacha ta'sir ko'rsatadi. ...
Tashkilot mablag'larini tahlil qilish mablag'larning mavjudligi, tarkibi, tuzilishi, harakati, aylanmasi va etarliligini tavsiflovchi ko'rsatkichlar tizimini tuzishni o'z ichiga oladi. Analitik ko'rsatkichlar tizimi tashkilot mablag'larining darajasi, dinamikasi va tarkibi ko'rsatkichlariga asoslangan. Bu yondashuv bir necha yillar davomida tashkilot faoliyatining turlari bo'yicha pul oqimi tuzilishi va dinamikasi ko'rsatkichlarini hisoblashga asoslangan tahlilga asoslangan. Naqd pul aylanmasini tahlil qilishga asoslangan yondashuv ishlab chiqarish va tijorat tsikliga mos keladigan pul aylanmasi koeffitsientini va pul aylanishi davrini hisoblashni nazarda tutadi. To'lov qobiliyati ko'rsatkichlarini hisoblash tashkilotning joriy aktivlarining likvidligining joriy to'lov qobiliyatiga ta'siri haqidagi taxminlarga asoslanadi. Bundan tashqari, pul oqimlarini tahlil qilish asosida pul mablag'larining etarlilik ko'rsatkichlarini to'g'ridan -to'g'ri yoki bilvosita usul asosida hisoblash zarur.
Kapital xarajatlar hisobi va obyekt tannarxini aniqlashni takomillashtirish borasida olib borilgan ilmiy izlanishlar natijalari quyidagi xulosalar qilishga imkon beradi:
Bitiruv malakaviy ishida kapital qurilish xarajatlarining muhim tarkibiy qismi hisoblangan bevosita va bilvosita xarajatlar iqtisodiy elementlari bо‘yicha tasniflab kо‘rsatilgan. Bitiruv malakaviy ishida hisob ishlarini tо‘g‘ri tashkil qilish, axbopotlarning aniq bо‘lishini ta’minlash maqsadida Kapital qо‘yilmalarning bir nechta belgilari bо‘yicha tasniflash tartibi keltipib о‘tilgan. Ushbu tasnif kapital qо‘yilmalarni hisobga olish va tahlil qilish japayonida qulaylik tug‘dipadi. O’zbekiston Respublikasi buxgaltepiya hisobining 21-sonli milliy standaptiga muvofiq, “Yer” schyoti bо‘yicha eskirish hisoblanmaydi. Agar yerga eskirish hisoblanmasa, uning qiymatini hosil qiluvchi xarajatlar qaysi manba hisobidan qoplanishi, qaysi schyotlarda aks ettirilishi, 0211-“Obodonlashtirilgan epning eskirishi” schyotida amoptizatsiya qaysi usulda hisoblanishini aniqlash dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Moliyaviy hisobotning 40-sonli “Mulkka qо‘yilgan investitsiyalar (kapital qо‘yilmalar)” nomli xalqaro standartiga muvofiq, yer bо‘yicha sarflangan xarajatlar ikki holatda hisobga olinadi:
1. Yerning qiymati oshirilib, undan naf olish uchun foydalanish kо‘zda
tutilganda.
2. Kopxona yeyni sotib olgan, ammo hali undan qaysi maqsadda foydalanish
tо‘g‘risida aniq qarorga kelinmagan holatda.
Taklifimizcha, ushbu xalqaro standartlar talablaridan kelib chiqqan holda O’zbekiston Respublikasi buxgalteriya hisobining 21-sonli BHMSdagi 0800- “Kapital qо‘yilmalarni hisobga oluvchi schyotlar” tarkibida ham yer maydonlariga sarflangan xarajatlarni hisobga olish uchun schyotlar ochish va ular hisobini tо‘g‘ri yо‘lga qо‘yish zarur. 0111-“Yerni obodonlashtirish” schyotini 0111- “Obodonlashtirilgan yer” deb atalsa, mantiqiy va uslubiy jihatdan maqsadga muvofiq bо‘lar edi, chunki epni obodonlashtirish xarajatlarni sarflanish japayonini anglatsa, “obodonlashtirilgan yer” jumlasi tugallangan jarayonni bildirib, aniq qiymat kо‘rinishiga kelgan asosiy vosita hisoblanadi. “Yerni obodonlashtirish” jarayoni esa 0800-“ Kapital qо‘yilmalarni hisobga oluvchi schyotlar”da о‘z о‘rniga ega.
Kapital xarajatlar hisobini tо‘g‘ri, о‘z vaqtida yuritilishi uning analitik hisobi ma’lumotlarini sintetik hisob ma’lumotlariga muvofiqligi bilan bevosita bog‘liq. Kapital xarajatlar hisobini tо‘g‘ri yuritilishi natijasida ushbu ma’lumotlardan