Buxgalteriya hisobi registrlari va shakllari

Buxgalteriya hisobining jadval – avtomatlashtirilgan shakli.

Buxgalteriya hisobining ushbu shakli elektron hisoblash mashinalarini qo‘llashga asoslangan.

Hisoblash texnikalarining rivojlanishi, ularni xalq xo‘jaligining hamma sohalarda keng qo‘llanilishi iqtisodiy samaradorlikga erishishning asosiy omillaridan biridir.
Buxgalteriya hisob ishlarini takomillashuviga erishish, ular samaradorligini oshirish maqsadida ishlarini mexanizatsiyalashtirish natijasida Buxgalteriya hisobining jadval – avtomatlashtirilgan shakli vujudga keldi.
Hisob ishlarida EXM laridan foydalanish yordamchi qo‘yidagi imkoniyatlarni yaratiladi:

1. 
   hisob ishlari bilan band bo‘lgan xodimlar soni qisqaradi.
   
2. 
   hisob xodimlari mehnat unumdorligi oshishiga erishiladi.
   
3. 
   hisob ma’lumotlari qayta ishlanishi tezlashadi.
   
4. 
   hisob ma’lumotlaridan foydalanishni operativligini ta’minlanadi.
   
5. 
   moddiy javobgarlik ustidan nazoratni kuchaytirilishiga erishiladi.
   
6. 
   korxonalar mulkchilik saqlanishi ustidan nazorat kuchaytiriladi:
   
7. 
   hisob ishlari bilan bog‘liq xarajatlar kamayishiga erishiladi.
   

Buxgalteriya hisobining jadval-avtomatlashtirilgan shakli asosida buxgalteriya hisobi usuli asosiy elementidan hujjatlashtirish yotadi. Ammo, shunga ahamiyat berish zarurki,
hujjatlardagi ma’lumotlarni guruhlash, umumlashtirish hisoblash mashinalari yoki kompyuterlar yordamida amalga oshiriladi.
Hisob ishlari kompyuterlarda amalga oshiriladigan korxonalarda hisob ma’lumotlari hisob registrlarida yoki hisoblash mashinalarini ma’lumot tashuvchilarida saqlanadi, ya’ni masalan, disketlarda.
Buxgalter ish joylarini kompyuter bilan ta’minlanishi avtomatlashtirilgan ish joylari (ARM)ni yaratilishiga asos bo‘ladi.
EXMlardan hisob ishlarida foydalanish iqtisodiy samaralar bilan birga korxonalarda boshqarishning avtomatik tizimini yaratilishi bilan birga olib boriladi.
Boshqarishning avtomatik tizimi korxonalar xo‘jalik faoliyatini boshqarishdagi vazifalar kompyuterlarni qo‘llash yordamida bajariladi.
Boshqarishning avtomatik tizimi (ASUP) korxona xo‘jalik faoliyati davomida yuzaga keladigan muammolar, vazifalarni operativ ham etishni tegishli chora-tadbirlar belgilanishini, qarorlar qabul qilinishini ta’minlaydi. SHuningdek, chora-tadbirlarni amalga oshirilishi, qarorlar bajarilishi ustidan nazoratni operativligi ham ASUP tizimi yordamida ta’minlanadi.
Eldon S. Hendrikson Michael F. Van Breda. Accounting theory asarida quyidagi fikrlarni bildirishgan: