Butun dunyoda va xususan Ózbekistonda ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatning rivojlanishi jamiyatning shaxsga qo'yadigan talablarini sifat jihatidan o'zgartirmoqda

Kirish

Butun dunyoda va xususan Ózbekistonda ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatning rivojlanishi jamiyatning shaxsga qo'yadigan talablarini sifat jihatidan o'zgartirmoqda. Zamonaviy maktab bitiruvchisidan yuqori darajadagi mustaqillik, rivojlangan samarali fikrlash va shaxslararo, ijtimoiy va axborot kabi asosiy vakolatlarning nisbiy shakllanishi talab qilinadi. Shaxsga qo'yiladigan ijtimoiy talablarning o'zgarishi bilan ta'lim jarayonining mazmuni, usullari va shakllari o'zgarib bormoqda, bu esa bo'lajak maktab bitiruvchilarini voyaga etish va mehnatga tayyorlaydi.

XXI asrning yetakchi dominant tendentsiyalaridan biri jamiyatni global axborotlashtirishdir. Zamonaviy ta'lim maydoni talabalar va o'qituvchilarning axborot kompetentsiyasini shakllantirish uchun yangi axborot texnologiyalarini va internet resurslaridan keng foydalanishni ta'minlaydi.
Maktabning, shu jumladan fizika o'qitishning eng muhim vazifasi - uzluksiz ta'lim sharoitida axborot oqimini boshqarishga qodir shaxsni shakllantirish. Umumjahon insoniy qadriyatlarni anglash faqat talabaning tegishli kognitiv, axloqiy, axloqiy va estetik tarbiyasi bilan mumkin. Shu munosabat bilan ta'limning asosiy maqsadini yanada aniqroq maqsadlar bilan ko'rsatish mumkin: maktab o'quvchilarining faoliyati jarayonida umuman fanga, xususan, fizikaga ijobiy munosabatda bo'lishni tarbiyalash; jismoniy bilimlarga, ilmiy - ommabop maqolalarga, hayotiy muammolarga qiziqishni rivojlantirish. Fizika fani tabiatshunoslik va zamonaviy ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning asosi bo‘lib, quyidagi aniq o‘quv maqsadlarini belgilaydi: o‘quvchilarda fizikaning fan va ishlab chiqarishdagi o‘rnini anglash, ekologik madaniyatni tarbiyalash, fizika bilan bog‘liq axloqiy muammolarni tushunish.
Maktab taraqqiyotining hozirgi bosqichida an’anaviy ta’lim tizimini sifat jihatdan yangi ta’lim tizimiga aylantirish vazifasi – jamiyat hayotining yangi sharoitlariga moslashgan savodli, samarali fikrlaydigan shaxsni tarbiyalash vazifasi qo‘yilmoqda. Ta'lim va tarbiya jarayonida tinglovchilarning mustaqil bilim olishiga, ularning o'z-o'zini tarbiyalashiga va o'z-o'zini bilishiga munosabati tabiiydir. Shu munosabat bilan hozirgi vaqtda o‘quvchilarni o‘qitishda individual (shaxsga yo‘naltirilgan) yondashuvga, bolaning bilimlarni mustaqil olish va o‘zlashtirishning turli usullarini o‘zlashtirishi, ijodiy salohiyatini rivojlantirishi uchun sharoit yaratishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Bu muammoni hal etuvchi muhim yo‘nalishlardan biri o‘quv jarayoniga axborot vositalarini joriy etishdir. Ushbu ishning maqsadi fizika darslarida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish tajribasini umumlashtirishdir. Men o‘z vazifamni axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda o‘quvchilarga umumiy ta’lim ko‘nikmalarini egallashlari, fan bo‘yicha bilimlari va fizika faniga qiziqishlarini shakllantirishlari uchun sharoit yaratishga yordam berishdan ko‘raman. Ushbu faoliyatni tashkil etishning yakuniy natijasi Rossiya ta'limini modernizatsiya qilish kontseptsiyasining ustuvor yo'nalishlaridan biri sifatida fizika fanida ta'lim sifatini oshirishdir.


I-Bob
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari tushunchasi
zamonaviy jamiyatni, xususan, ta'lim faoliyatini axborotlashtirish zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini (AKT) takomillashtirish va ommaviy tarqatish jarayonlari bilan tavsiflanadi. Ta'lim sohasida ushbu texnologiyalar ochiq va masofaviy ta'limning zamonaviy tizimlarida axborotni uzatish va o'qituvchi va talaba o'rtasidagi o'zaro aloqani ta'minlash uchun faol qo'llaniladi. Zamonaviy o'qituvchi nafaqat o'z faniga oid bilimga ega bo'lishi, balki o'z kasbiy faoliyatida AKTdan foydalana olishi kerak.
“Texnologiya” (yunoncha) soʻzi eng umumiy maʼnoda fan, xomashyo, materiallar, yarim tayyor mahsulotlar, mahsulotlarni qayta ishlash yoki qayta ishlash va ularni xalq isteʼmoli tovarlariga aylantirish usullari va usullari majmuini anglatadi. Tor ma'noda texnologiya - bu mehnat usullari, ishlab chiqarishning moddiy-texnikaviy, energiya, mehnat omillari majmui, ma'lum talablarga javob beradigan mahsulot yoki xizmat yaratish uchun ularni birlashtirish usullarida amalga oshiriladigan ilmiy va muhandislik bilimlari majmuidir. Ushbu so'zning zamonaviy tushunchasi amaliy muammolarni hal qilish uchun ilmiy va muhandislik bilimlarini qo'llashni o'z ichiga oladi. Bunda axborot va telekommunikatsiya texnologiyalarini axborotni qayta ishlash va transformatsiya qilishga qaratilgan texnologiyalar deb hisoblash mumkin.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) axborotni qayta ishlashning turli qurilmalari, mexanizmlari, usullari va algoritmlarini tavsiflovchi umumiy tushunchadir. Eng muhim zamonaviy AKT qurilmalari tegishli dasturiy ta'minot bilan jihozlangan kompyuter va ularga joylashtirilgan ma'lumotlar bilan birga telekommunikatsiya vositalaridir. Butun dunyoda taʼlimda AKTdan foydalanish bilan taʼlim jarayoni samaradorligini oshirish, jamiyatning yosh avlodga qoʻyayotgan talablari bilan maktab haqiqatda nima beradi, oʻrtasidagi tafovutni kamaytirishga umidlar mavjud. Ushbu muammolarni hal qilishda AKTdan foydalanish samaradorligi quyidagi omillar bilan bog'liq:
• axborotni taqdim etish shakllarining xilma-xilligi;
• ko'rinishning yuqori darajasi;
• turli jarayonlarni modellashtirish imkoniyati;
• asosiy tarkibni o'zlashtirishdan chalg'ituvchi odatiy ishlardan ozod qilish;
• jamoaviy tadqiqot ishlarini tashkil etish uchun yaxshi moslashish;
• tayyorlanish darajasi, kognitiv qiziqishlari va boshqalarga qarab o‘quvchilar mehnatiga differensial yondashish imkoniyati;
• operativ nazoratni tashkil etish va o‘qituvchining yordami
Axborot texnologiyalari inson hayotiga chuqurroq kirib boradi va axborot kompetensiyasi uning ta'lim darajasini tobora ko'proq belgilaydi.
Shubha yo‘qki, bugungi kunda AKTdan keng foydalanmasdan turib o‘quv jarayonini qurish juda qiyin. Keng ko'lamli kompyuter ko'nikmalariga ega bo'lgan talabalar bir qator fanlarni o'zlashtirishda ulardan foydalanishga tayyor va qodir. Mening mavzuim fizika, istisno emas. Zamonaviy jamiyat sharoitida o'qituvchining axborot-kommunikatsiya kompetensiyasi, uning AKTni jalb qilgan holda kasbiy pedagogik muammolarni hal qilish qobiliyati uning kasbiy mahoratining muhim tarkibiy qismiga aylan
Bu vazifalarni o’qituvchilik faoliyatimda amalga oshirish uchun quyidagi kompyuter dasturlari: Microsoft Word, Microsoft Power Point dasturlaridan foydalanaman.
Multimedia taqdimotining maqsadi ma'lumotni vizual, oson qabul qilinadigan shaklda etkazishdir. Multimedia taqdimotlari quyidagilar uchun ishlatilishi mumkin:
• yangi mavzuni tushuntirish;
• bilimlarni nazorat qilish;
• muammoli vaziyatni yaratish.
Power Point taqdimotidan foydalanishda dars mavzusi slaydlarda taqdim etiladi. Dasturning imkoniyatlari darsning umumiy yo`nalishini belgilab beruvchi slaydda dars epigrafini ko`rsatish imkonini beradi. O'qituvchining hikoyasi animatsiya, chizmalar, fotosuratlar, kerakli diagrammalar bilan ifodalanishi mumkin bo'lgan video ketma-ketlik bilan birga keladi. O'quv materialining bunday dizayni o'quvchilarga sodir bo'layotgan voqealarning haqiqatini his qilishlariga yordam beradi, ularning qiziqishlariga sezilarli darajada ta'sir qiladi, o'quv motivatsiyasini oshiradi. O'quv materialining taqdimoti uni slaydlarda joylashtirish rejasiga va ularning mazmuniga muvofiq tuziladi. . Shu bilan birga, PowerPoint dasturining imkoniyatlari sizga hikoyani to'xtatib turish va o'quvchilar uchun eng qiyin savollarga e'tibor berish imkonini beradi.
PowerPoint dasturidan foydalanganda o'qituvchi katta hajmdagi raqamli ma'lumotlardan, animatsion xaritalardan foydalanish imkoniyatiga ega. Bu ularni yozish yoki o'qishga vaqt sarflamasdan o'z vaqtida foydalanish imkonini beradi, doskaga yozish, rasmlarni qatorlarga ko'chirishning hojati yo'q, shuning uchun darslar yanada tartibli, vaqt oqilona taqsimlanadi. Tadqiqotchilarning ta'kidlashicha, befarq o'quvchilar katta ekranda joylashtirilgan ma'lumotlarni eng yaxshi idrok eta oladilar, bu ularning tasavvurini faollashtiradi. O‘zaro bog‘langan rasm va predmetlar, videokliplar ko‘rinishidagi materiallar, matnni istalgan rang va shakldagi ramkalar bilan ajratib ko‘rsatish qobiliyati o‘quvchilarning diqqatini jamlashga yordam beradi.