Buqalamun: hikoyalar. / Anton Chexov. T.: Yangi

Abdulla Qahhor
tarjimasi
NIQOB
X. degan jamoat klubida ezgu bir niyat bilan 
katta bazm yoki shu yerliklar ta’biri bilan ayt-
ganda raqs kechasi uyushtirildi.
Soat tungi o‘n ikki. Raqsga tushmaydigan 
niqobsiz ziyolilar – bular besh nafar edi – 
qiroatxonadagi  kattakon  stol  atrofida  o‘tirib, 
burun va soqollarini gazetaga ishqab o‘qishar, 
mudrashar, poytaxt gazetalarining mahalliy 
muxbiri juda o‘taketgan liberal bir janobning 
ta’biri bilan aytsak, «fikr» qilishar edi.
Umumiy zaldan «Vyushki» degan kadril sa-
dosi eshitilardi. Eshik oldidan gurs-gurs qadam 
bosib, idish-tovoqlarni sharaqlatib dam-badam 
lakeylar o‘tib turishar edi. Qiroatxona ichi jimjit.
– Mana shu yer tuzukka o‘xshaydi, – dedi 
kimdir bosinqi, bo‘g‘iq tovush bilan. – Kirave-
ringlar. Bu yoqqa kiringlar!
Eshik ochilib, yo‘g‘on gavdali, pakana, iz-
voshcha ust-bosh kiygan, shlyapasiga tovus 
pati taqqan niqobli bir kishi kirdi. Uning ketidan 
niqob kiygan ikki xonim va patnis ko‘targan 
lakey kirdi. Patnisda bir ko‘zacha likyor, uch 
shisha qizil vino va bir necha stakan bor edi.

---

Anton Chexov
80
– Bu yoqqa! Bu yer salqinroq ham, – dedi u 
kishi – patnisni stolga qo‘y. O‘tiringlar, xonim-
lar! Marhamat qiling. Sizlar, janoblar, nariroq 
siljinglar... Nima bu yerda...
U qalqib, stuldagi bir necha jurnalni qo‘li bi-
lan surib tashladi.
– Bu yerga qo‘y! Sizlar, kitobxon janoblar, 
nariroq siljinglar; bu yerda gazeta-yu siyosatga 
balo bormi... Tashlanglar!
– Mumkinmi, sekinroq gapirsangiz, – dedi zi-
yolilardan biri niqob kiygan kishiga ko‘zoynak 
orqali qarab. – Bu yer bufet emas, qiroatxona... 
Bu yer ichkilik ichadigan joy emas...
– Nega ichkilik ichadigan joy emas ekan? 
Nima, stol qimirlab to‘kiladimi, yo ship o‘pirilib 
tushadimi? Ajab! Lekin... Gapni cho‘zmang! 
Tashlang gazetani... Shusiz ham juda aqllisiz-
lar.. Biroz o‘qibsizlar bas, ko‘z ham ishdan 
chiqadi. Hammadan ham muhimi, menga yoq-
mayapti, hamma gap shunda.
Lakey patnisni stolga qo‘ydi, sochiqni bilagi-
ga tashlab eshik yoniga borib turdi. Xonimlar 
shu ondayoq vino ichishga kirishishdi.
– Gazetani shunday ichkiliklardan ortiq 
ko‘radigan aqlli odamlar ham bo‘lar ekan-da, 
deyman, – dedi tovus pati taqqan kishi, o‘zi-
ga likyor quyayotib. – Menimcha muhtaram 
zotlar, ichishga pullaring bo‘lmagani uchun 
gazetani yaxshi ko‘rasizlar. Shunday emasmi? 
Xo-xo!.. O‘qiyaptilar! Xo‘sh, nima deb yozip-
ti? Hoy, ko‘zoynak taqqan zot! Qanaqa faktlar 
to‘g‘risida o‘qiyotibsiz? Ho? E, qo‘ysangchi-ya! 
Oliftagarchilik ham evi bilan-da! Undan ko‘ra 
ichsang-chi!

---

Buqalamun
81
Tovus pati taqqan kishi o‘rnidan turib, 
ko‘zoynakli janobning qo‘lidan gazetani tortib 
oldi. U kishining rangi oqardi, keyin qizardi va 
hayron bo‘lib, boshqa ziyolilarga qaradi – ular 
ham bunga qarab turishar edi.
– Siz taltayib ketayotirsiz, muhtaram ja-
nob! – dedi u jahli chiqib. – Siz qiroatxonani 
mayxonaga aylantirayotirsiz, tartibsizlik qi-
lishga, mening qo‘limdagi gazetani tortib olish-
ga haqingiz yo‘q! Men siz aytgan odamlardan 
emasman! Siz meni bilasizmi, kimman! Men 
bank direktori Jestyakov bo‘laman.
– Sendaqa Jestyakovlarni ikki pulga olmay-
man! Gazetangni esa mana-mana... – U gaze-
tani yerdan olib mayda-mayda qilib tashladi.
– Janoblar, bu nima degan gap? – dedi 
Jestyakov dong qotib. – Bu qanaqasi... Hech 
aqlga sig‘maydigan ish-ku!
– Achchig‘lari keldi, – dedi niqobli kishi 
kulib, – hay-hay, juda qo‘rqib ketdim-ku! A’zoyi 
badanim titrab ketayotipti! Menga qaranglar, 
muhtaram zotlar! Hazilni qo‘yinglar, sizlar bi-
lan gaplashgani hushim yo‘q... Men mana bu 
xonimlar bilan aysh-ishrat qilmoqchiman, 
shuning uchun ko‘p xira bo‘lmasdan, bu yer-
ni bo‘shatib qo‘yinglar... Bo‘la qolinglar! Ja-
nob Belobuxin, qani tuyog‘ingni shiqillat! Nega 
tumshug‘ingni jiyirasan? Chiq degandan keyin 
chiq! Chiq tezroq deyman, bo‘lmasa bo‘yningga 
tushirib qolaman!
– Bu qanday bo‘ldi? – dedi sud xazinachisi 
Belobuxin qizarib, yelkalarini qisib. – Tushu-

---