Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Nutqimizda eng keng tarqalgan ma’no ko‘chish usuli metaforadir.
1. Metafora (yunoncha metaphora - ko‘chirish) - bir predmet nomining boshqa predmet nomiga ular o‘rtasidagi ma’lum o‘xshashlik asosida ko‘chishidir. Masalan, tandirning og‘zi birikmasida og‘iz so‘zining ma’nosi odam yoki hayvon og‘ziga tashqi o‘xshashligi asosida vujudga kelgan. Narsa va hodisalar o‘rtasidagi o‘xshashlik turli asosda bo‘lishi mumkin:
1. Ikki predmet o‘rtasidagi shakliy o‘xshashlik. Masalan, odam qulog‘i – qozon qulog‘i.
2. Ikki predmet qayerda joylashishi bo‘yicha o‘xshashlik. Masalan, itning dumi – samolyot dumi va boshqalar.
Nutq jarayonida metaforalardan o‘rinli foydalanish nutqimizni ta’sirchan, jozibali qiladi. So‘zlovchining badiiy-estetik qobiliyatini namoyon etadi.
Metaforaga misollar: 1. Bola onasining oldiga tushib, pildirab ketdi.(Oybek) 2.Otam yetimlarning boshini siladi. 3.Mungli kuy yurakni tirnar edi. 4. Soraxon qo‘l siltab, onamning o‘zlari ham urishqoqlar, dedi. (A.Qahhor) 5.Yo‘lchining so‘zlariga hayratlanib, chol yoqasini ushladi. (Oybek) 6.Bolalar yopishavergach, xaltani ochishga majbur bo‘ldi-da, labini burib vaysay boshladi.(Oybek) 7. Kuyov qo‘lini ko‘ksiga qo‘yib: “…ishoning, dada, Karomatni boshimga ko‘taraman”, dedi.(S. Ahmad) 8. O‘shanda ham Yusuf amaki dadamni yolg‘izlatmay, holidan xabar olib turgan. (H. Nazir) 9.Kuyov bo‘lmay qaro yer bo‘lgur na o‘ligini ko‘rsatadi, na tirigini.(A.Qahhor)
Kishi ismlarida metafora usuli bilan qo‘yilgan nomlar ham uchraydi: Yo‘lbars, Bo‘riboy, Burgutbek, Lochinoy, Gulnora, Yoqutoy, Oyxon, Arslon, Bobur, Gilosxon, Asalxon, Charos, Ozoda, Feruza, Qoplonbek. Gulchehra.
Eslatma: Metaforaga juda yaqin bir vosita o‘xshatish bo‘lib, ular yordamida shaxs-predmet bir-biriga yaqinlashtiriladi, qiyos qilinadi. Unda –dek, -day, go‘yo, kabi, yang‘lig‘, singari, xuddi kabi o‘xshatish vositasidan foydalaniladi: Bahor kelinchakdek yasanib keldi. Ulug‘bek – misoli oftob.