Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Juda muhim. Qo‘shma gap qismlari o‘rtasida sabab-natija (bir sodda gap sababni, ikkinchisi esa undan kelib chiqqan natijani bildiradi) munosabati mavjud bo‘lsa, unday qo‘shma gaplar ergash gapli qo‘shma gap shaklida ham, bog‘langan qo‘shma gap shaklida ham, ohang yordamida bog‘langan qo‘shma gap shaklida ham ifodalanishi mumkin.
Masalan, Paxtalar qiyg‘os ochildi, terim avjiga chiqdi. Paxtalar qiyg‘os ochildi, shuning uchun terim avjiga chiqdi. Paxtalar qiyg‘os ochildi va terim avjiga chiqdi.
Yuqoridagi uchta qo‘shma gap sabab-natija umumiy ma’nosi bilan o‘zaro sinonimik munosabatda bo‘lsa ham, lekin qo‘shma gapning qaysi turiga mansubligi bilan bir-biridan farq qiladi.
Ko‘rinadiki, bir xil ma’noni turli qo‘shma gap shakllari orqali ifodalash mumkin. Shuning uchun ulardan nutqda o‘rinli foydalana olish nutq madaniyatiga ega bo‘lishda katta ahamiyatga ega.
AL va KHK darsligidan (A. Rafiyev):
Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar tarkibidagi gap qismlarining o‘zaro mazmun munosabati asosida quyidagi tinish belgilari qo‘yiladi:
1. Qo‘shma gap qismlari bir paytda yoki ketma-ket yuz beradigan voqea-hodisalarni ifodalab kelsa, ular orasiga vergul qo‘yiladi. Kuz keldi, terim ishlari boshlandi.

2. 
   Qo‘shma gapning keyingi qismlari birinchi gapning biror bo‘lagini izohlasa, shu gapdan keyin ikki nuqta qo‘yiladi. Masalan: Yaxshisi shu: har kuni savob ish qilishga odatlan.
   
3. 
   Qo‘shma gap qismlari o‘zaro o‘xshatish, zidlash, shart kabi munosabatlarni bildirsa, ular tire bilan ajratiladi. Masalan: Qo‘shning tinch – sen tinch.
   
4. 
   Qo‘shma gap qismlari mazmunan unchalik yaqin bo‘lmagan voqea-hodisalarni ifodalagan va ular orasida bir necha tinish belgi (asosan vergul) qo‘llangan bo‘lsa, nuqtali vergul qo‘yiladi. Masalan: Adabiyot biron ijtimoiy hodisaning yaxshi yoki yomon ekanligini faktlar, raqamlar bilan isbot qilib, xulosa chiqarmaydi; uning yaxshi yoki yomon ekanligini ko‘rsatib, kishilarda shu hodisaga nisbatan muhabbat yoki nafrat hissi tug‘diradi.