1.7. Тишли
узатма.
Тишли узатма айланма харакатни якин масофага узатиш со-
нини узгартирмай узатишга имкон беради. У етакчи ва етакланувчи
тишли гилдиракдан иборат. Етакчи (одатда кичик) тишли гилди-
рак, купинча, шетерня деб аталади.
Тишли гилдиракларнинг цилиндрик ва конуссимон хиллари
мавжуд. Цилиндрик тишли гилдираклар тугри, кийшик, шевриж ва
спираль тишли килиб тайерланади.
Берк мойли ванналарда ишлайдиган тишли узатмалар редук-
торли узатмалар дейилади. Улар валдаги буровчи моментни оши-
риш ва валнинг айланиш сонини камайтириш учун хизмат килади.
1.8. Червякли узатма.
Червякли узатма узатиш сони катта (10, 25, 100 гача, баъ-
зан 400 гача) булган холларда бир-бирига якин жойлашган айкаш
валларни айлантириш учун кулланилади.
12
Червякли узатма червяк (купинча, вал билан бирга тайер-
ланади) ва червяк гилдиракдан иборат. Диаметри булган червяк
гилдирак, одатда, йигма холда (тишли венеци бронзадан, гил-
дираги чуяндан) ясалади. Червякли узатма червякдан червяк гил-
диракка айланма харакат узатиш учун, яъни тезликни пасайти-
риш учун кулланилади.
1.9.Занжирли узатма.
Занжирли узатма етакчи ва етакланувчи юлдузлар хамда зан-
жирлардан иборат. Узатиш сони киймати узгармагани холда анча
узок масофага айланма харакат узатиш учун хизмат килади.
Курилиш машиналарида юк кутариш, тортиш ва харакатлан-
тириш занжирлари кулланилади. Юк кутариш занжирлари юкни
кутариш ва тушириш учун хизмат килади. Тортиш занжирлари юк
ташиш курилмаларида кулланилади. Харакатлантирувчи занжир-
Do'stlaringiz bilan baham: |