Бухоро мусиқа фольклорининг тарихий- назарий ва амалий масалалари

Dizaynning shakllanish va rivojlanish bosqichlari.
Hozirgi kunda matbuot sahifalarida dizayn so’zini tez-tez uchratish mumkin. 
Arxitektura, kiyim-kechak, radio-televizorlar, avtamobillar haqida gapirganda ham 
ularning dizayniga baho beriladigan bo’ldi. Dizayn ishlab chiqarishining hamma 
sohalarida, jumladan, mashinasozlik, mebel, xalq xo’jalik buyumlarini ishlab chiqarish, 
tikuv bichuv ishlarida keng qo’llaniladi. Uning zimmasiga funksional vazifasini inobatga 
olgan holda o’sha buyumninggo’zal, ixcham, xizmat uchun qulay va arzon bo’lishini 
ta’minlash yuklangan. 
Yaqin yillar ichida har bir sohaning dizaynerlari alohida o’rin egallay boshlashdi. 
Avvalambor barcha yo’nalishlar bir-biriga bog’langanidek, dizayn yo’nalishi ham 
tasviriy san’at, chizmachilik va boshqa yo’nalishlariga bog’langan.
“Dizayn” so‘zini ingliz tilidan tarjima qilganimizda “fikr”, “loyiha”, “bezak” kabi 
ma’nolarni anglatadi. Dizayner birinchi navbatda kuchli fantaziyali rassom, keng 
qamrovli, lirik tabiatli inson, yuqori malakali injener, texnolog, konstruktor bo’lmog’i 
lozim. Hozirgi zamonda kundalik turmushimizdan tortib, oddiy biz e’tibor qaratmaydigan 
oddiy konfet qog’ozlari, markalar, poyabzallarga yopishtiriladigan oddiy etiketkalar, har 
bir buyumlarning tutqichlari yoki biz kiyib yuradigan turli fasllarga mo’ljallangan, katta-
yu kichik yoshga mo’ljallab, turli xil rangda yaratilgan kiyim-kechaklarimiz ham dizayn 
yo’nalishiga bog’langan. Hozirgi kunda avtomobillarning yangidan-yangi modellari ham 
dizayner mehnatining katta mahsuli hisoblanadi. 
Bundan tashqari turli tuman korxona, tashkilot, o’quv muassasalarining logotipi 
yoki stella yaratib, yangi innovatsiya yaratishi mumkin. Turli oddiy narsalardan, 
mevalardan, uy ro’zg’or buyumlaridan rassom ijod qilib, yangicha g’oyalar yaratishi 
mumkin. 
Dizayn-loyihalash metodologiyasida eng ko‘p e’tibor faqat ergonomikaga qaratilib 
qolmaydi, balki ijtimoiy-madaniy hamda iste’molchining psixologik sifatlariga ham 
qaratiladi. Bu, o‘z navbatida, dizaynning amaliy insonparvarlik vazifasini bajarish uchun 

---

193 
imkoniyatlar yaratadi. 
Buyumlar madaniyatdan tashqarida yaratilmaydi, inson tomonidan yaratilgan har 
qanday buyum u yoki bu darajada madaniyatning asosiy vazifasi - jamiyat hayotiy 
faoliyatining tarixiy tajribalarini mustahkamlash, jamlash va saqlash orqali insoniyat 
ijtimoiy xotirasining universal xazinasidan joy oladi.