Бухоро давлат университети

---

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС 
ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ 
 
 
 
 
БУХОРО ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ 
 
 
 
TO’RAYEV A.I.,  AHMADOV A.A. 
 
 
 
O’rta Osiyo va O’zbekistonning  
davlat muassasalari tarixi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKSI  
OLIY VA O’RTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI 
 BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI 
 
 
TARIX KAFEDRASI 
 
 
 
 
O’RTA OSIYO VA O’ZBEKISTONDA DAVLAT MUASSASALARI 
VA BOSHQARUV TIZIMLARI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Buxoro – 2018 

---

Kirish 
     So‘nggi  yillarda  jahon  hamjamiyatining  ajralmas  qismi  bo‘lgan  O‘zbekistonda 
ham  jamiyat hayotidagi tub burilishlar va  milliy tafakkuridagi o‘zgarishlar tufayli 
O‘zbekiston  tarixiga  qiziqish  yanada  kuchaydi.  Ayniqsa,  bu  borada  milliy 
davlatchilikning  mahalliy  boshqaruv  usullari,  o‘zbek  xalqi  etnogenezi  va  etnik 
tarixi  kabi  muhim  muammolar  bilan  birga  mahalliy  boshqaruv  organlarining 
tuzilishi,  uning  vazifa  va  vakolatlari  o’rganish,  tahlil  qilish  dolzarb  masala  bo’lib 
kelmoqda.  
     O’zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti  I. A. Karimov qayd etganlaridek: 
“Tarixiy  xotira,  xalqning  jonajon  o'lkaning  davlatimiz  hududining  xolis  va 
haqqoniy  tarixini  bayon  etish,  milliy  o’zlikni  anglash,  tabir  joiz  bo’lsa  milliy 
iftixorni tiklash va o’stirish jarayonida nihoyat muhim o’rin tutadi”
1
. 
     Yuqorida bayon etgan fikr, mulohazalarimizdan kelib chiqan holda “Orta Osiyo 
va  O’zbekiston  davlat  muassasalari  tarixi”  nomli  o’quv  qo’lanmada  ajdodlarimiz 
o’z  boshqaruv  tizimiga  qaysi  davrdan  boshlab  ega  bo’lganligi,  eng  qadimgi 
boshqaruv  an’analari,  hozirgi  kundagi  millatimiz,  davlatimiz  hamda  jamiyatimiz 
rivojlanishida  davlatchilik  tarixini,  davlat  muassasalari  boshqaruvini  chuqur 
tushunish,  tahlil  va  tadqiq  etish  dolzarbligi  bilan  ahamiyatlidir.  Chunki 
jamiyatimizning  ilk  davlatchilik  tarixini,  davlat  muassasalari  boshqaruvini 
o’rganmasdan  turib  bugungi  va  ertangi  davlatimiz  boshqaruvini  tasavur  qila 
olmaymiz. 
     Shu  nuqtai  nazardan  ham  mazkur  o’quv  qo’llanmada  o‘zbek  xalqi 
davlatchiligining  asoslari,  bu  jarayonga  ta’sir  etgan  hamda  tezlashtirgan  omillar, 
turli  davrlarda  davlatchilik  rivojining  yuqori  nuqtasi  yoki  inqirozi  va  ularning 
sabablari,  davlatchilik  turlari  va  shakllari,  turli  davrdagi  mansablar  va  unvonlar, 
ma’lum  sulolalar  va  tarixiy  shaxslarning  davlatchilikdagi  o‘rni  va  ahamiyati, 
harbiy qo’shin, er egaligi va soliq tizimi masalariga asosiy e’tibor qaratildi. 
     Shunindek,  hukumdorlarning  davlatning  ichki  va  davlatlararo  tashqi  aloqalari, 
davlatni  boshqarish  borasida  olib  borgan  iqtisodiy,  ijtimoiy,  siyosiy  sohalardagi  
yangiliklarga ham urg’u berilib o’tiladi.