Бухоро давлат университети ш. Р. Баротов, Л. Я. Олимов, О. Р. Авезов

Назорат саволлари:
1. Амалиётчи психолог фаолияти самарадорлигини баҳолаш муаммоси.
2. Амалиётчи психологнинг ўз устида ишлаши.
3. Гешталттерапия нима?
4. Амалиётчи психолог шахсига қўйиладиган муҳим талаблар.
5. Амалиётчи психолог фаолиятида ўз-ўзига ёрдам муаммоси.
6.Амалиётчи психолог ижодкор сифатида.

V-БОБ. ПСИХОЛОГНИНГ КАСБИЙ ЎЗИНИ ЎЗИ АНГЛАШНИНГ АХЛОҚИЙ ЖИҲАТЛАРИ
Таянч тушунчалар: Психодиагностик тадқиқотлар, этнопсихология, этник тадқиқотлар, миллийлик, ақлий заифлик, психик тараққиёт, этник жиҳатлар, касбий ўзини-ўзи англаш, касбий мотивация.
5.1. Психологнинг ахлоқий сифатлари
Психологияда этник муаммолар асосий ўринни эгаллайди. Жумладан, ўзбек менталитетидан келиб чиқиб муаммога психологик ёндашиш жуда муҳим. Психологиянинг мазкур этнопсихологик йўналиши психологдан инсон шахси ва индивидуаллигини таркиб топтириш жарёнида фаол иштирок этишни тақозо қилади. Этнопсихологик хусусисиятларни ўрганувчи тадқиқотчиларнинг кўпчилиги, уни ижтимоий тарихий категория эканлигини эътироф этсаларда, уни ўрганиш “қийин объект” эканлигини таъкидлашади. Дарҳақиқат, бу масала текшириш ва ўрганиш учун мураккаб ва шунинг билан бирга энг долзарб, кам учраган муаммо ҳамдир. Этнопсихологик хусусиятларнинг ўрганишдаги қийинчиликлар қуйидагилар асосида вужудга келган:
Миллий психологик қиёфани ўрганувчи этнопсихология фанининг бизда энди ривожланиб келаётганлиги ва унинг умумий масалаларини ҳозирга қадар тўла ишлаб чиқарилмаганлиги;
Этник хусусиятлар кўзга яққол ташланиб турган ҳолда, уни ташкил этувчи руҳий ҳислатлар яширин бўлиб, уни бевосита эмас, бевосита, яъни уларнинг маҳсулотлари қараб баҳо бериш мумкин.
Юқорида айтилганидек, айрим олимларни бу масалани бутунлай обрўсизлантириб юборишгани учун, этнопсихология фани узоқ вақт ижтимоий-гуманитар фанлар тизимида ўз ўрнини топа олмади. Лекин бу қийинчиликлар миллий психологик қиёфа, миллий характер каби миллатнинг руҳий хусусиятларини мавжуд эканлигини инкор этишга асос бўла олмайди. Бу соҳада мувоффақиятли иш олиб бориш учун илмий текширишлар методикасини такомилллаштириш ва қатор фан вакиллари - файласуф, тарихчи, этнограф, социолог, психолог адабиётшунос, санъатшуносларнинг ҳамкорликда иш олиб бориши зарур.
Дарҳақиқат, тарихий ижтимоий-иқтисодий тараққиётдаги тенгсизлик, турли табиий-географик шароитлар халқлар ўртасида маълум психологик тафовутларни вужудга келтирган. Турли халқларда оила аъзолари ўртасида бўладиган муносабатларнинг бир хил бўлмаслиги, урф-одат ва анъаналардаги фикрлар, нарса ҳодисаларни идрок этишда мавжуд бўлган турфа хилликни этнопсихологик хусусиятлар билангина тушунтириб бериш мумкин.