Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

ҲАРАКАТЛИ ЎЙИНЛАРНИНГ ТАЛАБА - ҚИЗЛАР МАЬНАВИЯТИНИ 
ШАКИЛЛАНТИРИШДАГИ АҲАМИЯТИ 
Акрамов С.Ш., 
катта ўқитувчи, Бухоро давлат университети, Бухоро ш. 
 
Аждодларимиз шакиллантирган урф–одатларимиз, маросимлар аёмларимизда, ўсиб келаётган ёш 
қизларимизда дўстликга, меҳнатсеварликга, ўзаро ҳамкорликга, тенгликга, ватанпарварлик 
фазилатларига бўлган муносабатини тўғри шакилантиришдаги асосий воситалардан бири бўлиб ҳизмат 
қилади.Хусусан, оила, маҳалла, мактаб ҳамкорлиги қизларимиз ва маҳалладаги барча аёллар ўртасида 
миллий ҳаракатли ўйинлар бўйича мусобақаларнинг ташкил қилиниши уларни халқ анъана ва урф–
одатларидан фойдаланиш орқали ташкил қилиб бориш бу ишнинг тарбиявий аҳамиятини аниқ 
кўрсатади ва унинг тасирини ўсишида ўз ўрнига эга бўлади. Айнан маҳаллаларда ўтказиладиган “Обод 
маҳалла”, “Маҳалламиз футболи”, “Наъмунали хонадон”, “Маҳалламизда Наврўз”, “Ҳосил байрами” 
каби қадимий ва замонавий анъана, тадбир ва маросимларда қизларимизнинг маҳалалардаги барча 
аёлларнинг иштирок этиши ёш қизларимизнинг ҳар томонлама етук бўлиб тарбияланишига улкан 
таъсир кучини ўтказади. Махалаларда ўтқазиладиган турли хилдаги ҳаракатли ўйинлар қизларимиз, 
турли ёшдаги аёлларимизнинг қатнашиши уларда меҳнатга нисбатан муҳаббат уйғотиш, уюшқоқлик, 

---

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
178 
тушуна олиш ва бошлаган ишини охирига етказа билиш фазилатларини тарбиялайди. Қизларимиз ва 
бошқа ёшлардаги барча аёлларимиз билан билан маҳаллаларимизда ўтқазиладиган ҳаракатли ўйинлар 
ўларда оилаларига муҳаббат, фарзан тарбиясидаги маьсулятини оширади. Бунда ҳаракатли ўйинларни 
маҳаллаларда ташкил қилиш орқали қизларимизда ҳаётдаги тўсиқларни енгиш, турли ҳил “оммовий 
маданиятнинг ” кўринишларига ўзида қаршилик кўрсата оладиган кучни шакиллантиришида ёрдам 
беради. 
Жумладан, маҳалаларимизда ўзбек халқ қаҳрамонлари, тарихий шахслар, буюк алломаларимиз 
номи билан боғлиқ ҳолда ўтказиладиган спорт тадбирларимизнинг кенг ва оммавий тарзда ташкил 
этилиши ўқувчи – қизларимизда алломаларимизнинг ҳаётий йўли, беқиёс фаолиятини ва жаҳон 
тамаддунига қўшган хизматларини тушунтиришимизда кенг имконият яратмоқда. Мисол тариқасида 
айтмоқчи бўлсак, таълим муассасалари ва маҳалла –гузарларда Нодирабеги, Увйсий, соҳибқурон Амир 
Темур, Жалолиддин Мангуберди каби улуғ сиймолар жасорати ва хотирасига бағишлаб ўтказиладиган 
турли ҳилдаги ҳаракатли ўйинларнинг тарбийвий таьсири катта бўлиб турли ёшдаги аёлларимизда, 
қизларимизда халқ миллий анъаналари ва ўзлигининг тарихини ўрганиш билан бирга уларда 
ватанпарварлик, одамийлик, фидоийлик туйғулари ва руҳининг шакиланишида ўз ўрнига эга бўлади. 
Қизларимизнинг дарсдан бўш вақтларида деярли ҳар куни гуруҳ бўлиб маҳалла, гузарларда тўп турли 
хил ҳаракатли ўйинларни мустақил равишда ўйнашлари уларни бирлаштиради,дўслаштиради ўзларига 
ишончни шакиллантиради бу эса улардан келажакда яхши инсонлар мутахасислар, оила 
бошлиқларининг етишиб чиқиши учун замин тайёрлайди. Ёшларимзнинг доимий равишда онгли 
бажарадиган ҳаракатли ўйинлари, миллий ўйинлари, халқ анъаналарида фаол иштирок этиши уларда 
ташкилотчилик, ташаббускорлик кўникмаларини тарбиялаши билан бирга, улага ҳаётда тўғри йўлни 
кўрсатади деб ҳисоблаймиз. Миллий ҳаракатли ўйинларни ташкил қилишда, ўргатишда уларнинг 
мазмунини, ўзаро боғлиқлигини унутмаслик, муайян ёшдаги ўқувчиларни жисмоний тарбиялаш 
вазифасига мувофиқ келишини ҳисобга олишга тўғри келади Умуман олганда ёшларимизда ҳар қандай 
“оммавий маданиятнинг” кўринишларига қарши имунитетни шакилантиришда милий ҳаракатли 
ўйинлардан кенг ва доимий фойдаланишимиз крак бўлади. Ёшларимиз бундай ўйинлар орқали турли 
ғалабага бўлган интилишнинг шакилланиши билан бирга уларда бир-бирини қўлаш ва бир-бирига 
бўлган ишонч ҳам домий шакиланиб боиши орқали ташқи тасирдан фақат ижобий фазилатларни олиш 
имконияти шакилланади ва ёшларимиздан жамиятимиз учун керакли инсонлар етишиб чиқишида ўз 
ўрнини белгилаб олади.