|
“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР”
245
Sovuq paytida safar qiluvchilar birinchi galda tanani sovuq urmasligi chorasini ko’rishlari zarur. Ibn
Sino safardagilar ichadigan suv masalasiga alohida to’xtalib o’tgan. Uning yozishicha, safarda paydo
bo’ladigan eng og’ir qiyinchilik suv tanqisligidir. Yo’lga olingan suv yetmay qolganida cho’llardagi ko’lmak
suvlardan foydalanishga to’g’ri keladi. Bunday suvni avval tozalab, ichishga yaroqli qilish kerak. Ibn Sino
suvni tozalashning bir necha usulini ko’rsatgan. Uning yozishicha, suvni tozalashning eng yaxshi usuli uni
bug’latib, so’ng qaytadan suvga aylantirishdir (distillatsiya). Buning iloji bo’lmasa suvga toza tuproq solib,
aralashtirilib so’ng tindiriladi. Shunda suvdagi chiqindilar tuproq bilan birga idish tagiga cho’kib, suv
tozalanadi. Suvga to’g’rab solingan piyoz ham uni tozalaydi. Sirka ham suvning zararli ta’sirini yo’qotadi.
Uning ta’kidlashicha, safarda qilinadigan eng muhim tadbir, kishi o’z tanasini oldindan safarda
uchraydigan holatlarga chidamli qilib chiniqtirishdir.
Shundan ko’rinib turibdiki, yurtdoshimiz buyuk alloma 1000 yildan oldin kasallikni davolashdan ko’ra,
uni oldini olish afzalroqdir va bu borada jismoniy mashqlar, harakatlar ,hamda uning asosiy vositalaridan
bo’lgan sayohat, safar qilishga kishilarni da’vat etgan. Bunday foydali tavsiyalar XXI – fan va texnologiya
asrida o’z qimmatini tobora oshirib bormoqda.
SPORTDA YUQORI NATIJALARGA ERISHISHDA INNОVATSION TEХNOLOGIYALARNI
QO’LLASHDA MURABBIYLARNING KASBIY PEDAGOGIК FAOLIYATI
Abdullayev M.J.,
dotsent, Buxoro davlat universiteti, Buxoro sh.
O`zbekiston Respublikasi terma jamoalari uchun sportchilar va istiqboldagi zahiradagi tayyorlash
tizimini optimallashtirish va bu jarayonga innavatsiyalarni kiritish hozirgi kunning dolzarb vazifasidir.
Qo’shimcha ta’lim manbai sifatida sport maktablari sog’lom turmush tarzini shakllantirishni, tanlangan kasbga
idrok etishni, jismoniy aqliy va ma’naviy qobiliyatlarni rivojlantirishni sportda yuqori darajaga erishishni
ta’minlashlari lozim.
Sportchilarni tayyorlash jarayoni uzoq muddatli bo’lib u yosh sportchilarni halqaro miqyosdagi sport
ustasi darajasigacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Bolalar va o’smirlar sport maktabi va mahsus bolalar va
o’smirlar sport maktabi sharoitida o’qitish, mashg’ulotlar olib borish va ularni tashkil etishni ilg’or metodlarini
qo’llash muhim ahamiyat kasb etadi.
Sportda yuqori natijalarga erishish zarurati hamda kelajak avlodning sog’lig’i haqidagi gamho’rlik
murabbiy tuzgan dasturni taqazo etdi. Dasturni tayyorlashda jismoniy tarbiya va sportning hozirgi kundagi
rivojlanish darajasi va omillari hisobga olinadi. Bolalar va o’smirlar sport maktablari hamda mahsus bolalar va
o`smirlar sport maktablari uchun meyyoriy hujjatlari hamda sportchilar tayyorlashning prinsplari ham
mukammal ishlab chiqilishi maqsadga muvofiq.
Murabbiy kasbiy pedagogik faoliyatining asosiy yo’nalishlari, sport maktablarida sportchilar
tayyorlashning tashkiliy uslubiy hususiyatlari uzoq muddat davomida sportchilar tayyorlashning mazmuni
muhim ahamiyatga ega. Shuningdek sportchilarni tanlash o’quv mashg`ulotlari yig`inlarini o’tkazish,
sportchilarni tayyorlash jarayonidagi shikastlanishlari sabablari hamda o’quv mashg’ulotlarida harakatli
o’yinlardan foydalanish masalalariga ham e`tibor qaratish. Sportchilar va murabbiylar uchun ovqatlanish
bo’yicha shuningdek ayollar bilan mashg’ulotlar o’tkazish masalalariga alohida e’tibor berilgan.
Sportchilarning ruhiy tayyorgarligi o’z-o’zini boshqarish va sportchining kundaligini yuritish maqsadga
muvofiq.
Murabbiy kasbiy-pedagogik faoliyati keng qamrovli bo’lib, quydagi yuklamalarni o’z ichiga oladi,
o’quv tarbiyaviy ish, sportchilarning mashg’ulotlardagi va musobaqalardagi faoliyatlarini boshqarish,
qobiliyatli sportchilarni tanlash, ilmiy metodik ishlarda ishtirok etish, musobaqalarni tashkil etish va o’tkazish,
mashg’ulotlar va musobaqalarni moddiy tehnikaviy jihatdan ta’minlash, shahsiy kasbiy mahoratini oshirish.
Murabbiyning o’quv tarbiyaviy faoliyati muhimdir. U shug’ullanuvchilarning tanlangan sport turi
bo’yicha tehnik taktik harakatlarga o’rgatish, jismoniy va ma’naviy-irodaviy sifatlarini rivojlantirish, barkamol
shahsni shakllantirishda namoyon bo’ladi.
Ta’lim faoliyati jarayonida murabbiy tehnik harakatlarni namunali ko’rsatishi, mashqlarni aniq
tushuntirishi, mashq bajarish, tehnikasidagi hatolik ba uni sababini tushuntirishi, harakatni kuzatish uchun
qulay joy tanlashi, bajariladigan mashqning tehnikasini talaba bilan birgalikda tahlil qilishi, tehnik usullar va
yakunlovchi harakat uchun tayyorgarlik mashqlarini tanlashi kerak.
Jismoniy va ma’naviy irodaviy jihatlarini shakllantirishda murabbiy mashg’ulotlarda qo’llaniladigan
usullarni mos ravishda tanlab olishi mashg’ulotlarni tashkil etishni bilishi, sportchilarni shahsiy hususiyatlarida
kelib chiqib, kerakli vosita va usullarni aniqlashni bilishi lozim.
Sportchilarni maqsadga yo’naltirilgan holatda tayyorlashni tashkil etish uchun murabbiy sportchilar, ular
yashayotgan, shug’ullanayotgan, musobaqalashayotgan muhit haqida ma’lumot yig’ib, uni tahlil qila olishi,
Do'stlaringiz bilan baham: |
