Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
109 
mehnat faoliyatini faollashtirish.
Har tomonlama jismoniy rivojlanish, sog’liqni mustahkamlash va sportda muvafaqqiyat qozonish uchun 
jismoniy va ma’naviy-irodaviy sifatlarning asosiylarini rivojlantirish kerak bu yengil atletika tayyorgarligining 
muhim qismidir. Yengil atletikachilarning asosiy jismoniy sifatlarini rivojlantirish- eng avvalo sportchining 
har tomonlama va maxsus jismoniy rivojlanish jarayonidir. Kelajakda yosh sportchilarning yuqori natijalar 
ko’rsatishlari uchun yaxshi jismoniy tayyorgarlik ko’rishlari lozim. Shunga ko’ra jismoniy tayyorgarlik 
umumiy va maxsus jismoniy tayyorgarlikga bo’linadi.
Umumiy jismoniy tayyorgarlik deganda sportchining har tomonlama rivojlanishi, ya’ni harakatlanish 
apparatini rivojlantirish, organism va tizimlarni mustahkamlash, ularning funksional imkoniyatlarini oshirish, 
boshqara olish qobilyatini yaxshilash, kuch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlik va egiluvchanlikni oshirish, 
qomat va tana tuzilishidagi kamchiliklarni tuzatish nazarda tutiladi. Bunga erishish uchun turli xil harakat 
faoliyatida qatnashuvchi organism a’zolari vatizimlari hamda tana qismlariga jismoniy mashqlar yordamida 
muntazam ta’sir etib turish zarur.
Maxsus jismoniy tayyorgarlik yengil atletikaning mazkur turini bajarish uchun nima talab etilishiga 
qarab, sportchi organizmining hamma funksional imkoniyatlarini, barcha organ va tizimlarini yuqori darajada 
rivojlantirishga qaratilgan. Buning uchun, tabiiyki, sportcha yurishga xos mashqlar va maxsus mashqlardan 
foydalaniladi. Bundan tashqari sportcha yurishda maxsus chidamlilik ham darkor. Agar musobaqalashganda 
qaysi bir sportchilarning chidamliligi yuqori darajada bo’lsa, ushbu sportchi har qanday holatda ham g’olib 
bo’ladi. Shuning uchun sportchi jismoniy tayyorgarlik davrida chidamkorlilikni oshirishga alohida e’tibor 
berishi darkor. 
Sportcha yurish bilan o’quvchilar, talaba- yoshlar balki kata yoshdagi kishilar ham shug’ullanishi kerak. 
Bu sport turi inson salomatligini tiklashga, mustahkamlashga yordam beradi. Ya’ni inson sportcha yurish bilan 
shug’ullanganda a’zoi- badanidagi qariyb barcha muskullar ishlaydi, organizmdagi qon-tomirlar, nafas olish va 
boshqa sistemalar faoliyati kuchayadi, natijada modda almashinuvi ortadi. Jismoniy mashq sifatida sportcha 
yurishning salomatlik uchun juda ko’p foydasi bor. Sportcha yurish bilan shug’ullangan insonning ichki 
organlar va sistemalari mustahkamlanadi, ularning ishqobilyati oshadi, kuchni va ayniqsa chidamlilikni 
rivojlantirishga ijobiy ta’sir ko’rsatadi, irodali bo’lishga o’rgatadi.