“Бухгалтерия ҳисоби” кафедраси

г) пул маблағлари ҳаракати тўғрисидаги ҳисобот; 
д) ҳисоб юритиш сиёсати ва тушунтиришлар ҳамда изоҳлар. 
БУХГАЛТЕРИЯ БАЛАНСИ 
МҲХС компаниялардан активларни жорий ва узоқ муддатлиларга бўлишни 
талаб қилмайди. Шунга қарамай компаниялар муомалаларнинг характерига 
қараб активлар ва мажбуриятларни жорий ва узоқ муддатлиларга бўилб 
кўрсатишлари мақсадга мувофиқдир. 
Айланма активлар 
Активларни туркумлашда қуйидаги қоидаларга амалқилиш тавсия қилинади. 
Активлар айланма деб ҳисобланади, агар: 
а) компания нормал операцион фаолиятида ишлатиш ёки сотиш 
мўлжалланаётган бўлса: 
б) агар актив савдо мақсадларида ёки ўн икки ой ичида сотиш учун харид 
қилинган бўлса; 
в) агар у пул маблағлари ёки унинг еквивалентлари кўринишида мавжуд бўлса. 
Бошқа барча активлар узоқ муддатли деб туркумланади. 
Қисқа муддатли мажбуриятлар 
Мажбуриятлар қисқа муддатли деб тавсифланади, агар; 
а) компания нормал операцион фаолияти давомида тўлашни мўлжалланаётган 
бўлса: 
б) агар ҳисобот санасидан ўн икки ой ичида бажарилиш кутилаётган бўлса. 
Бошқа барчамажбуриятлар узоқ муддатли деб туркумланади. 
 
 
 
Бухгалтерия балансида акс еттирилиши лозим бўлган ахборотлар: 
а) асосий воситалар; 
в) номоддий активлар; 
с) молиявий активлар; 
д) улуш усулида кўрсатилган инвестициялар; 
е) заҳиралар; 
ф) савдо ва бошқа дебиторлик қарзлари; 
г) пул маблағлари ва уларнинг еквивалентлари; 

---

296 
ҳ) мол етказиб берувчилар ва бошқалардан кредиторлик қарзлари; 
и) солиқ бўйича мажбуриятлар ва активлар; 
ж) резервлар; 
к) узоқ муддатли мажбуриятлар ва улар бўйича фоизлар; 
л) озчилик улуши; 
м) чиқарилган капитал ва фондлар. 
Бухгалтерия балансига изоҳларда қуйидагилар берилиши керак: 

Чиқаришга рухсат етилган акциялар миқдори; 

Чиқарилган ҳамда тўланган, чиқарилган ва тўланмаган акциялар 
миқдори; 

Акциянинг номинал қиймати ёки номинал қийматнинг мавжуд 
емаслиги; 

Йил бошига ва йил охирига муомаладаги акциялар миқдори; 

Дивидендлар ва капитални қоплаш бўйича ҳуқуқлар, имтиёзлар ва 
чекловлар; 

Компаниянинг ўзига ёки фарзанд корхонасига тегишли акциялар; 

Опцион ёки сотиш шартномалари бўйича заҳирада қолган акциялар 
миқдори ҳақида маълумот.