“Бухгалтерия ҳисоби” кафедраси

9- МАВЗУ. МОЛИЯВИЙ ҲИСОБОТ ТРАНСФОРМАЦИЯСИ
 
9.1. МҲХС бўйича ҳисоботни тузишнинг услублари 
МҲХС бўйича ҳисоботни тузишнинг усуллари 

Параллел Молиявий
ҳисоб ҳисоботнинг
Трансформацияси 
Параллел ҳисобни юритиш 
– МҲХСнинг қоидаларига мувофиқ равишда 
хўжалик фаолиятидаги далилларни бухгалтерия ҳисобининг регистрларида акс 
еттиришни англатади. 
Шундай килиб, хар бир хўжалик операцияси икки марта ҳисобга олинади 
(такрорланади): биринчи марта - … иккинчи марта - … 
Параллел ҳисобни ташкиллашда, МҲХС бўйича молиявий ҳисобот 
курсаткичлари 
МҲХС 
бўйича 
юритилган 
бухгалтерия 
ҳисобининг 
маълумотлари асосида шакллантирилади. 
БҲХС бўйича тузилган ҳисобот ва ҳисобнинг қоидалари қай даражада МҲХС 
бўйича юритиладиган ҳисобга яқин бўлса,
шунчалик …

Танлов:
Параллел ҳисоб еки трансформация (узгартириш)? 
Таққослама характеристика 
Параллел ҳисоб 
ҳисоботнинг 
трансформацияси
ҳисоботнинг 
ишончлилиги 
Ишончлиликнинг 
юқори даражаси
Юқори информацион хавф 
Юкори нарх 
Ташкилотнинг йирик 
харажатлари 
Ташкилотдан йирик 
харажатларни талаб 
етмайди.
ҳисоботни 
тузишдаги 
тезкорлик
БҲХС бўйича 
тайёрланган ҳисобот 
билан деярли бир 
вақтда 
Фақатгина БҲХС бўйича 
ҳисоботни тайёрлагандан 
сўнг 
Қулайлиги:
ҳисоботдаги ҳар бир рақам ортида МҲХС бўйича акс еттирилган хўжалик 
операцияси турганлиги учун ҳисоботда акс еттириладиган ноаниқ ахборотнинг 
паст таваккалчилик даражаси кўпроқ хос. 
Камчилиги:
Ташкилот томонидан қилинадиган йирик қўшимча харажатларни талаб 
етади (МҲХС бўйича малакали ходимларга қилинадиган харажатлар, дастурий 
таъминот, ташкилот бўлинмаларини қайтадан ташкиллаш ва б.) 

---

270 
-
Ташкилот молиявий-хўжалик фаолиятининг кўпгина соҳаларига алоқадор 
бўлганлиги учун узоқ вақтни талаб етади. 
Ҳисоботни МҲХСга мувофиқ тузилган ҳисоботга трансформация қилиниши бу 
– БҲХС бўйича тузилган ҳисобот маълумотлари асосида қуйидагиларни 
ўзгартириш асосида МҲХСга мувофиқ ҳисобот тузиш жараёнидир: 

Тан олиш (таснифлаш ва баҳолаш) ва 

МҲХС талабларига мувофиқ ҳолда, бухгалтерия ҳисобининг объектлари 
ҳақидаги ахборотни очиш