Бухгалтерия ҳисоби фани бўйича маъруза матни 3-мавзу

Мутлақ ҳуқуқ деганда қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда фақатгина ҳуқуқ эгаси томонидан ёки унинг розилиги билан учинчи шахсга берилиши мумкин бўлган мулкий ҳуқуқ тушунилади.
Номоддий активлар таркибига корхона ходимларининг интеллектуал ва ишчанлик сифати, уларнинг малакаси ва меҳнатга қобилияти киритилмайди, чунки улар ўзларининг эгаларидан ажралмас ҳисобланади ва уларсиз фойдаланиш мумкин эмас.
Энг кўп тарқалган номоддий активлар бўлиб, лицензиялар, патентлар, муаллифлик хуқуқлари, дастурий таъминоти, мижозларнинг рўйхати, квоталар, ноу-хаулар, франшизалар, савдо маркалари ва гудвиллар ҳисобланади .
Номоддий активларнинг қуйида тавсифи келтирилган :
Патент — хуқуқий тан олинган ва рўйхатдан ўтказилган мўтлок хуқуқ. Патент хуқуқи унинг эгасига патентга таалукли бўлган буюмни, жараённи ёки фаолиятни фойдаланиш, ишлаб чиқариш, сотиш ва назорат қилиш хуқуқини беради.
Нау-хау - хўжалик фаолияти давомида даромад келтирувчи янги технологиядир. Нау-хау тижорат, техник, бошқарув молия каби тавсифдаги техник билим ва бошқа билимларга айтилади.
Саноат дизайнини рўйхатдан ўтказиш - бу ишлаб чиқарилган буюмни шакли, намунаси ёки безакларига нисбатан берилган патентга ўхшашдир. Саноат дизайнини рўйхатдан ўтказишда ташқи кўриниш химоя воситасининг вазифасини бажарса,патент хизмат кўрсатишни химоя қила олади. Масалан компания терминалининг янги дизайни дизайнни рўйхатдан ўтказиш билан химояланади. Компьютер эса патент билан химояланади.
Муаллифлик ҳуқуқи - бу муаллифларга адабиёт, мусика, тасвирий санъат ва бошқа яратилган асарлар учун қонун йўли билан берилган химоя шакли. Муалифлик хуқуқи эгаларига бериладиган хуқуқлар - ўз ишларини чоп эттириш, қайта босиш ва кўпайтириш, сотиш ва нусхаларини тақсимлаш ва ўз асарларини ижро этитш ҳамда ёздириш хуқуқларини беради.
Савдо маркаси ва саноат намуналари - савдо маркалари ёки саноат намуналари булар компаниялар томонидан махсулот ёки хизмат учун берилган номлар ёки идентификацияни аниқловчи бошқа размлар улар эгалик қилишни асосли равишда олиб бориш учун рўйхатдан ўтказилиши мумкин. Рўйхатдан ўтказилган савдо маркалари ва саноат намуналари учун ноаниқ даврларга муддатни узайтириш йўли билан янгиланиши мумкин. Бу ҳолда номлар рамзлар ёки махсулот идентификациясини белгиловси бошқа рамзлар юридик ҳисобланади.
Франшизлар - маълум бир формула, технология ёки ташқи кўринишини қўллаш бўйича ўтказилган хос хуқуқ. Франшизалар одатда хукумат органлари томонидан давлат мулкидан фойдаланиш хуқуқига эгалик қилиш ёки коммунал хизмат кўрсатиш учун ва корхоналар томонидан конкрет бир ишлар ва конкрет хизматлардан фойдаланиш хуқуқи билан эгалик қилиш учун тақдим қилинади. Франшиза тўғрисидаги ҳар бир контракт франшизанинг амалда бўлиш даврини ,шунингдек франкчайзор (фойдаланиш хуқуқига имкон берувчи субъект) нинг ҳамда франтчайзер (бу имтиёзни олувчи субъект )нинг хуқуқ ва мажбуриятлари конкрет белгилаб берилади.