|
Jadval 1.2 Yevropa va Markaziy Osiyo davlatlari prognozi xulosi
Manba: Jahon banki.
Eslatma: e = taxmin; f = prognoz. Jahon banki prognozlari tez-tez yangi ma'lumotlar va o'zgaruvchan (global) sharoitlar asosida yangilanadi. Binobarin, bu yerda keltirilgan prognozlar Bankning boshqa hujjatlaridagidan farq qilishi mumkin, garchi mamlakatlar istiqbollariga oid asosiy baholar istalgan vaqtda sezilarli darajada farq qilmasa ham. Jahon banki Turkmanistonning iqtisodiy natijalari, daromadlari yoki o'sish ma'lumotlarini e'lon qilmayapti, chunki tegishli sifatli ishonchli ma'lumotlar yo'q. Turkmaniston davlatlararo makroiqtisodiy agregatlardan chiqarib tashlangan.
1. Ma'lumotlar, agar boshqacha ko'rsatilmagan bo'lsa, 2010-19 yillardagi o'rtacha narxlarda va bozor valyuta kurslarida o'lchangan YaIMga asoslanadi.
2. YaIMning o'zgarmas narxlarda o'sish sur'ati ishlab chiqarish yondashuviga asoslanadi.
Yuqoridagi birinchi jadvalda biz Jahon bankini Yevropa hamda Markaziy Osiyo davlatlarining YaIM hamda elementlarini ko`rsatkichlarini tahlili hamda 2022-2023-yillarga prognozini ko`rishiz mumkin. Ko’rishimiz mumkinki 2019-yil bazis yili deb olindi. Bu yil hamda 2020-yillar pandemiya davrilari bo`lgani uchun deyarli barccha ko`rsatkichlar tushganligini ko`ramiz. Ajablinisi Turkiya deyarli barcha davrlarda o`sishni ta`minlab kelmoqda. Markazi Osiyoda 2022-2023-yillarda o`sishga prognoz berildi. Markaziy Osiyo davlatlari pandemiya davrida hamda keying davrlarda boshqa davlatlarga nisbatan ancha ijobiy ko`rsatkichlarni beryapti. Bunda biz bu davlatlarni Xalqaro savdo-sotiqga uncha tayanmagan hamda migrant bozoriga uncha talabi yuqori bo`lmagan deb qarashimiz mumkin. Ikkinchi jadvalda davlatlar nomi va ularni ko`rsatkichlari keltirilyapti. O`zbekiston keltirilgan davrlarda barida musbat ko`rsatkichlar bilan chiqayotganini ko`rishishimiz mumkin. Keying
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1-rasm. YaIMda hisoblangan yig`ma o`zgarishlar fiscal balansda
Manba: Xalqaro valyuta fondi World Bank.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Eslatma: ECA = Yevropa va Markaziy Osiyo. Rasmda XVF(2021b) ma`lumotlari asosida 2019-yildan boshlab birlamchi fiscal YaIM hisoblangan yig`ma o`zgarishlar ko`rsatilgan. NAAMUNAGA 23 ECA davlatlari kiradi.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Birinchi rasmda yuqorida keltirilgan davlatlar bo`yicha tuzilgan. Ko`rishimiz mumkin. Turkiya berilgan davrlarda faqat o`sishni ko`rsatyapti. ECA hamda Rossiya 2019-2020-yillarda manfiy ko`rsatkichlarni ifodalayapti. Va keying davrlada keski o`sishni ko`rsatilyapti. Prognozda ham ECA va Rossiyada o`sih kutilyapti.
Xulosa
O'sish sodir bo'lgan ko'p hollarda, tengsizlik paydo bo'ladimi yoki yo'qmi, qashshoqlik pasayadi katta yoki kichik. Bularga eng yaxshi misollar Xitoy va Hindistonni keltirishimiz mumkin. Bundan tashqari, o'xshash o'sish sur'atlari qashshoqlikni kamaytirishga turlicha ta'sir qilganligi sababli, biz o'sish kambag'allar uchun foydali, degan xulosaga kelishimiz mumkin, ammo bu etarli emas (muhimi, bu qashshoqlikni bartaraf etish uchun etarli emas. Iqtisodiy o`sish uzoq va barqaror bo`lmasligi mumkin. Shuning uchun bu juda muhim qashshoqlikni qisqartirish strategiyasini amalga oshirishda tez, ammo barqaror iqtisodiy o'sishga asoslashlanishi lozim. Iqtisodiy o`sish kambag`allik darajasini pasaytirish biz bu darajani qanday o`lchaganmiz(hisoblaganimiz)ga bog`liq, o`sish sur`ati va o`sish sxemasi. Milliardlab odamlar hali ham qashshoqlikda yashayotgan bugungi kunda siyosat uchun eng muhim muammo ishlab chiqaruvchilar institutsional shart-sharoitlarni ta'minlash va o'sish va kambag'allarni qo'llab-quvvatlashni birlashtirishdan iborat kambag'allarga imkoniyatlarda ishtirok etish va hissa qo'shish imkonini beradigan siyosat kelajakdagi o'sish. Moliyaviy va real sektordagi inqirozni, global tanazzulni, ishsizlik va tengsizlikning kuchayishini hisobga olgan holda, kelajakdagi tadqiqotlar "tashish" nazariyasini ko'rib chiqish va ayniqsa, uning past daromadli guruhlarga ta'siri tsiklini o'rganishga asoslangan bo'lishi kerak qashshoqlik va biznes tsikllarining o'zaro bog'liqligi va qashshoqlik tsikli. Biroq, u yangi noyob qashshoqlik chorasini ko'rib chiqish katta ahamiyatga ega.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati
I Darsliklar
1. Economic Growth and Poverty Reduction in a Rapidly Changing World/ECONOMIC BRIEF/ Beatriz Perez 09, oktober 2016;
2. International Poverty Centre/Hyun H. Son “Economic Growth and Poverty Reduction: Initial Conditions Matter”,Sydeny 2019;
3. Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar: o‘quv qo‘llanma. /A.V. Vaxabov, Sh.X.Xajibakiyev, Sh.I.Raxmanov, X.A.Usmanova. - Т.: «Voris-nashriyot», 2014. -320 bet.
II Internet manbalari
1.https://www2.gnb.ca/content/gnb/en/departments/esic/overview/content/what_is_poverty.html
2. https://review.uz/uz/post/ozbekistonda-kambagallik-darajasi-kambagallikni-kamaytirish-uchun-nima-qilish-kerak
3. https://www.globalissues.org/print/article/26
4. www.MB.uz
5.https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2021/10/05/urgent-reforms-needed-to-boost-growth-and-prevent-another-lost-decade-in-latin-america-and-the-caribbean
6.https://uz.thelittlecollection.com/imf-8755
Do'stlaringiz bilan baham: |
