13-расм. Тоғли жойларда арқонда осилиб ўтиш.
Слётни ўтказиш учун ташкилий қўмита тузилади. Қўмита ҳакамлар ва слётда хизмат қиладиган масъул ходимларни тайинлайди, хавфсизлик ва қутқариш бўлинмаларини аввалдан огоҳлантиради. Маршрут квалификацион қўмитаси (МКК) мусобақа ўтказиладиган жой чизмаси ва режасини кўриб чиқиб, уни тасдиқлайди. Бу қўмита ҳакамларни белгиланган трасса ва назорат жойларига тақсимлайди, мусобақа олдидан эса бевосита кўриб чиқади. Слёт куни ҳакамлар ўз жойларига эртароқ бориб жойлашадилар. Ориентирлаш (чамалаш) элементлари бўйича мусобақа бўлганда бу жараёнлар асосан яширин (сирли) равишда амалга оширилади. Чунки, жамоа вакили ёки унинг аъзолари номаълум трассани аввалдан билмасликлари керак. Чизма ёки азимут белгилари фақат старт олдидан қатнашчилар қўлига берилади.
Слёт дастурида асосан қуйидаги тадбирлар бўлади:
1. Умумий саф, маълумот бериш.
2. Туризм тўғрисида маъруза ёки бирон жамоанинг иш тажрибаси жорий қилинади (қисқача мазмунда).
3. Мусобақа, эстафеталар.
4. Чамалаш элементлари бўйича мусобақа.
5. Мазали овқат пишириш, чой қайнатиш бўйича мусобақа.
6. Жамоа ҳаётини акс эттирувчи кўргазма (фотоалбом, музей материал-лари, деворий газеталар, танлови.
8. Гулхан тайёрлаш ва уни ёқиш.
9. Ғолибларни мукофотлаш.
Слётлар 2-3 кун ва ундан ортиқ вақтга мўлжалланади. Слётлар давомида, яъни кечки пайтларда катта гулханлар ташкил қилинади. Гулхан атрофида турли суҳбат, маъруза, концертлар уюштирилади. Бадиий ҳаваскор-лар конкурси, турли рақслар, тажриба алмашиш, илғор тажрибаларни жорий қилиш тўғрисида кўпгина ишлар қилинади.
Ҳар бир ўқитувчи ёки туризм секциясининг раҳбари туристларга слёт низоми, дастури ва ташкилий ишлар шаклини изчил ўргатиши ва уларни тўла амалга ошириш учун бор имкониятлардан фойдаланиши керак.
Слётлар ёки туристик мусобақалар учун зарур бўлган барча шарт-шароитни (озиқ-овқат, транспорт, туристик жиҳозлар) мактаб жамоаси, туман касаба уюшмаси ва халқ таълими бошқармаларияратиб беради. Кўпчилик спорт жамиятлари бундай слётларни ўтказганда ташкилий ишларни ўз зиммаларига оладилар.
Ўқувчилар ёзги оромгоҳларида ўтказиладиган тадбирларнинг катта қисмини туристик саёҳат ва походлар ташкил этади. Шу сабабдан ёзги мавсумда ва доимий ишлайдиган оромгоҳлари календар режа асосида туристик саёҳат ва юришлар уюштирилади.
Оромгоҳнинг ҳар бир чораги охирида туризм бўйича слёт ташкил қилинади. Слётни ташкил қилиш ва уюштириш умумий қоидаларга кўра ўтказилади. Слёт дастур оромгоҳ шароитига мослаштириб тузилади. Слётга қўшни оромгоҳ ёки қишлоқ ёшлари ҳамда расмий кишилар таклиф қилинади. Слёт охирида умумий гулхан ташкил қилинади. “Ёш турист”, “Туристи”, разряд меъёрларини ёки “Алпомиш” ва “Барчиной” махсус тестлари талабларини тўла бажарган ўқувчиларга кўкракка тақиладиган нишон ва гувоҳномалар тантанали равишда топширилади. Гулханда туризмга ва оромгоҳ ишларига ҳам якун ясалади.
Мактаб ўқувчиларининг туристик мусобақа ва слётлари жараёнида тиббий хизмат ташкил қилинади. Шунга қарамасдан марказий туризм секциялари, туристик клублар ва болалар туристик-экскурсия станцияларида қутқариш бўлинмалари тузилиб, улар энг тажрибали туристлар, алпинистлар, жамоатчи йўриқчилардан ташкил топади.
Do'stlaringiz bilan baham: |