Bugalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit

3. Buxgalteriya balansining likvidliligi va korxona to‘lov layoqatining tahlili
Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning moliyaviy holatini baholashda eng muhim sifat ko‘rsatkichi bu- to‘lov layoqati ko‘rsatkichidir. To‘lovga layoqati korxonanini to‘lov imkoniyatlarini, ya’ni uning o‘z majburiyatlarini to‘lashga qodirligini harakterlaydi.
Likvidlilik bilan to‘lov qobiliyati bir-biridan farq qiladi. Likvidlilik qarzlarni to‘lash uchun mablag‘lar mavjudligini ko‘rsatsa, to‘lov qobiliyati - qarzni uzish imkoniyati borligini ko‘rsatadi.
Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning to‘lov layoqati deganda - to‘lov muddati kelgan majburiyatlarni qoplashga joriy mablag‘larining etarligi yoki etishmovchiligi tushuniladi.
Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning to‘lov layoqatini harakterlovchi ko‘rsatkichlarga quyidagi ko‘rsatkichlar kiritiladi:
-mutlaq to‘lov layoqati;
-oraliq to‘lov layoqati;
-joriy (umumiy) to‘lov layoqati.
1.Mutlaq to‘lov layoqati (Kmtl). Ushbu ko‘rsatkich xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning pul mablag‘lari va qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalarini muddati kelgan to‘lov majburiyatlariga, qisqa muddatli majburiyatlarga bo‘lish asosida topiladi.

Kmtl=PM + QMMQ / QMM

Bunda;
PM-pul mablag‘lari;
QMMQ-qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalar;
QMM-qisqa muddatli (to‘lov muddati kelgan) majburiyatlar.
Ushbu ko‘rsatkich qisqa muddatli majburiyatning har bir so‘miga to‘g‘ri keladigan pul mablag‘lari va qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalarni harakterlaydi.
2.Oraliq to‘lov layoqati(Kotl). Ushbu ko‘rsatkich mutlaq to‘lov layoqati ko‘rsatkichidan Sof debitorlik summasiga farq etadi.