BUG’ QOZONLARI
Bugʻ qozoni — yoqilgʻi yoqqanda oʻchoqda ajraladigan issiqlik hisobiga bosimi atmosfera bosimidan yuqori boʻlgan bugʻ olinadigan qurilma. Koʻpchilik Bugʻ qozoni da ish jismi sifatida suv ishlatiladi. Bugʻ qozoni ikki yoʻnalishda rivojlangan: 1) gaz quvurli qozonlar yaratilgan (bunda silindrik qozonga avval uchtagacha katta diametrli oʻt quvurlar, soʻngra oʻnlab kichik diametrli tutun quvurlari qoʻyilgan); 2) qozonni tashkil etuvchi silindrlar sonini koʻpaytirish yoʻli bilan suv quvurli qozonlar yaratilgan. Avval nisbatan katta diametrli silindrlar sonini 3—9 tagacha oshirilgan (batareyali qozonlar), keyinchalik diametrlari uncha katta boʻlmagan oʻnlab va yuzlab silindrlar oʻrnatilgan. Ular suv qaynatish quvur (truba)lari hisoblanadi. Kichik diametrli silindrlar dastlab gorizontga nisbatan 12° gacha burchak ostida qiya oʻrnatilib, kameralar yoki seksiyalar vositasida bir toʻp qilib birlashtiriladi va ustida joylashgan gorizontal barabanlarga biriktirilib, gorizontal suv quvurli qozonlar yaratidsi. Keyinchalik toʻgʻri qaynatish quvurlari tik yoki qiya oʻrnatilib, bular vositasida yuqorigi va pastki gorizontal barabanlar birlashtirildi; toʻgʻri quvurlar bilan almashtirila boshlandi, qozon barabanlarining soni esa tobora kamaytirildi. Hozirgi vertikal suv quvurli qozonlarda faqat 1 yoki 2 baraban boʻladi. Toʻgʻri oqimli barabansiz qozon ham suv quvurli qozon hisoblanadi. Bugʻ qozoni rivojlanishi bilan bir qatorda qozon agregatlarining bugʻ hosil qilishi, bugʻ parametrlari va undagi f.i.k. ham osha boradi. Qozon agregatlarining f.i.k. 93-95%, bugʻ hosil qilishi 2500 t/ soatgacha (temperatura 570° va bugʻ bosimi 25 MPa boʻlganda) yetadi.
Bug 'qozoni tabiiy gaz, ko'mir, qazib olinadigan yoqilg'i yoki dizel yoqilg'isi yordamida isitish orqali suvning bug'lanishini ta'minlaydi. Ular sanoat korxonalarida tez-tez ishlatiladi. Yuqori issiqlik uzatish jarayoni tufayli uzatish oson va nasos talab qilinmaydi. Isitish kerak bo'lgan sirtlarda bir hil harorat taqsimoti bilan har bir nuqtada teng issiqlik ta'minlanadi.
Bug 'olish uchun ishlatiladigan qozonxonalar, ko'mir, tabiiy gaz va dizel yoqilg'isi yoqilg'ida isitiladi va bug' olinadi. Sanoat hududlarida tez-tez ishlatiladigan bug 'qozonlarining suvlari qozondagi suvdan ko'ra ko'proq joy egallaydi va yuqori bosim paydo bo'ladi.
Bug 'tashish paytida qo'shimcha energiya talab qilinmaydi. Tashish va uzatish oson. Bug 'qozoni katta miqdordagi issiqlik energiyasini tashiydi. Kichik quvur diametrlaridan foydalanish mumkin. Olovli quvurli qozonxonalar va suv o'tkazgichli qozonxonalar mavjud. Olovli quvurli qozonlarning ichki qismida olov, tashqi tomondan suv bor. U kamdan-kam hollarda afzal ko'riladi, chunki undan foydalanish qiyinroq. Suv quvurlari qozonlari - bu olov va gazlar ichida va atrofida suv bo'lgan qozonxonalar.
Ish uskunalarini ishlatishda sog'liq va xavfsizlik shartlari to'g'risidagi nizomga binoan, bug 'qozonlarini sinovi asosiy printsip sifatida gidrostatik tarzda bajarilishi kerak. Ushbu sinovlar, agar standartlarda boshqacha ko'rsatilmagan bo'lsa, ish bosimi 1,5 baravar ko'p va bir yildan oshmaydigan muddatlarda amalga oshiriladi. Shu bilan birga, ishchi uskunalar xususiyati va ishlashdan kelib chiqadigan majburiy sharoitlar tufayli gidrostatik sinovlarni o'tkazish imkoni bo'lmagan bosimli idishlarda gidrostatik sinov o'rniga standartlarda ko'rsatilgan buzilmaydigan sinov usullari qo'llanilishi mumkin. Bunday holda, ushbu masala chiqarilishi kerak bo'lgan davriy nazorat hisobotlarida o'z asoslari bilan birga ko'rsatiladi.
MZK-7AG bug' qozoni. Vertikal-silindrik bug' qozoni MZK-7AG – tabiiy sirkulyasiyali. Qozon (1.11-rasm) yuqorigi 13 va pastki 10 halqali kollektorlardan tashkil topgan bo'lib, o'zaro tekis vertikal quvurlar 11 bilan biriktirilgan, tekis quvurlar shaxmat tartibida konsentrik aylana bo'yicha joylashgan. Birinchi ichki halqali qator silindrik o'txona kamerasini hosil qiladi. Quvurlar qadami ularni quvurlar panjarasiga valsovka yoki payvandlab mahkamlash imkoniyatini yaratadi. Qozonni ostidan 200...500 Pa ortiqcha bosimda qo'shimcha havo kiritishli ishlashini ta'minlash uchun o'txona kamerasi gaz zichlamali qilib tayyorlanadi. Yuqorigi halqali kollektor ajratuvchi qopqoq 1 qa ega bo'lib, kuzatish, qizdirish yuzalari va kollektorlarni tozalash va ta'mirlashni ta'minlaydi. Pastki kollektor pastki quvurlar panjarasi bilan hosil qilingan. Ta'minot suvi yuqorigi kollektorga kiritiladi, kam qiziyotgan quvurlar orqali pastki kollektorga tushadi, ekran quvurlari bo'yicha bug' suv aralashmasi yuqorigi kollektorga kiritiladi, u erda bug'ni suvdan ajratish amalga oshiriladi. Bug'ni chiqarib yuborish yuqorigi kollektordan qozon qopqog'ini yuqorisida o'rnatilgan bug'li berkitish ventili orqali amalga oshiriladi. U erda ikkita prujinali saqlash klapanlari o'rnatilgan. Yuqorigi kollektorning yonlama yuzasiga ikkita suv ko'rsatkichli asbob va manometr o'rnatilgan. Qozonni produvka qilish pastki halqali kameradan ventil 9 yordamida amalga oshiriladi. Qozon ta'minot nasosi va purkovchi ventilyator bilan ta'minlangan. Yonish uchun zarur bo'lgan havo ventilyator yordamida havoli halqali kanaldagi patrubka orqali kiritiladi. Halqali kanaldan chiqayotgan qizigan havo havo uzatish quvuri va havoli registr 8 orqali qozonning gorelkasi 3 ga uzatiladi. Havoli registrda burilma to'smali qopqoq 2 o'rnatilgan, unda foydalanilayotgan yoqilg'i sarfiga bog'liq holda havoni uzatishni ikki pozisiyali rostlash amalga oshiriladi. Qisqa alangali aralashtiruvchi gazli gorelka markaziy quvurdan, u orqali gaz uzatiladi, o't oldiruvchi qurilma va ikki elektroddan tashkil topgan.
.
1-baraban; 2-o'ta qizigan bug' rostlagichi; 3-bug' o'ta qizdirgich; 4-suvli ekonomayzer; 5-havoo qizdirgich; 6-o'txona; 7-gorelka; 8-feston; 9-tashqi siklon.
Do'stlaringiz bilan baham: |