“Budjet hisobi” kafedrasi

3. Moliyaviy majburiyatlarni ro’yxatga olish va to’lovlarni amalga oshirish 

orqali byudjet ijrosini nazorat qilish 

G’aznachilik organlarida pul mablag’larini samarali boshqarish, moliyaviy 

majburiyatlarning  limitini  baholash  maqsadida 

xarajatlarni  amalga  oshirish 

ruxsati 

(XAOR)  joriy  etilgan.  Bunda  har  haftada  pul  mablag’larini  boshqarish 

bo’linmasi  kassa  rejasini  yangilaydi  va  XAOR  hajmini  belgilaydi.  So’ngra 

byudjet  tasnifiga  muvofiq  byudjet  tashkilotlariga  XAOR  beriladi.  XAORlar 

muayyan  muddatga  yoziladi  va  shu  muddat  o’tgandan  so’ng  ular  o’z  kuchini 

yo’qotadi. 

Yil  davomida  muayyan  byudjet  (masalan,  tuman  byudjeti)ning  byudjet 

tashkilotlari 

uchun 

smetalar 

asosida 

xarajatlarni 

amalga 

oshirish 

ruxsat(XAOR)lari  yozib  beriladi.  Biroq  byudjet,  prognozlashtirilganga  nisbatan 

kamroq  daromad  to’plasa,  xarajatlarni  to’liq  hajmda  amalga  oshirishga  ruxsat 

berilmaydi.  Shuning  uchun  yillik  ajratmalar  va  smetalar  aniqlashtirilmaguncha, 

xarajatlarni  amalga  oshirish  ruxsatlarini  olish  uchun  rejadan  tashqari 

byudjetlararo ssudalar taqdim etilishi mumkin. 

G’aznachilik  organlari  XAORlar  chiqarilishi  va  to’lanishi,  yuridik 

majburiyatlarning  ro’yxatga  olinishi,  hisobvaraq-fakturalarning  va  to’lovga 

arizalarning  yozilishi,  arizalarning  tasdiqlanishi  va  to’lov  amalga  oshirilishi 

uchun mas’ul bo’lib hisoblanadi. 

G’aznachilik  bo’linmalari  g’azna  hisobvaraqlaridan  to’lov  topshiriq-

nomalar asosida tashkilot va muassasalarni saqlash, markazlashtirilgan tadbirlarni 

o’tkazish,  kapital  qo’yilmalar  va  boshqa  maqsadlar  uchun  to’lovlarni 

tasdiqlangan  xarajatlar  smetasi,  shuningdek,  kapital  qo’yilmalar  limitlari 

doirasida amalga oshiradi. 

---

119 

 

Byudjetdan  mablag’  oluvchilarning  xarajatlari  uchun  to’lovlar,  Davlat 

byudjetining g’azna ijrosi Qoidalarida (2007-sonli) ko’zda tutilgan tartib asosida 

quyidagi hollarda amalga oshiriladi: 

-

 

to’lov topshiriqnomasida byudjet tasnifining tegishli kodlari, shartnoma, 

hisobvaraq-faktura,  avans  miqdori  va  boshqa  kerakli  rekvizitlar  to’g’ri 

ko’rsatilganda; 

-

 

qurilishlarning  tasdiqlangan  manzilli  va  titul  ro’yxatlari  asosida  va 

tegishli  ob’ektlar  bo’yicha  shaxsiy  g’azna  hisobvaraqlaridagi  mavjud  ajratilgan 

byudjet mablag’lari summalari doirasida bo’lganda; 

-

 

agar  to’lov  topshiriqnomasida  ko’rsatilgan  summa  g’aznachilik 

bo’linmasida  ro’yxatga  olingan  shartnomaga  asosan,  oldin  o’tkazilgan 

mablag’larni  hisobga  olgan  holda,  to’lanishi  lozim  bo’lgan  pul  mablag’laridan 

oshmaganda; 

-

 

buyurtmachining  pudratchi  oldidagi  kreditorlik  qarzining  mavjudligini 

tasdiqlovchi  hisobvaraq-faktura  va  hujjatlar,  yoki  buyurtmachining  pudratchiga 

avans to’lovlarini o’tkazishi lozimligini tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo’lganda; 

-

 

to’lov topshiriqnomasida ko’rsatilgan pudratchining nomi va rekvizitlari 

shartnomada  ko’rsatilgan  pudratchining  nomi  hamda  rekvizitlariga  muvofiq 

bo’lganda. 

Bajarilgan  ishlar  uchun  xarajatlar  to’lovi,  jumladan,  avans  to’lovlarining 

to’lanishi  o’rnatilgan  tartibda  rasmiylashtirilgan  va  buyurtmachilar  tomonidan 

g’aznachilik  bo’linmalariga  taqdim  qilingan  to’lov  topshiriqnomalari  asosida 

amalga  oshiriladi,  bunda  to’lov  topshiriqnomasining  “To’lovchining  nomi” 

ustunida  g’aznachilik  bo’linmasining  nomi,  “To’lovchining  hisobraqami” 

ustunida - g’azna hisobvarag’i, “To’lov maqsadi” ustunida - byudjetdan mablag’ 

oluvchining shaxsiy hisobvaraq raqami, byudjet tasnifining tegishli kodi, to’lovni 

o’tkazishga asos bo’ladigan hujjatlar, shuningdek, to’lov maqsadi ko’rsatiladi. 

G’aznachilik tomonidan amalga oshiriladigan nazoratning maqsadi byudjet 

tashkilotlarining  kundalik  faoliyatiga  aralashish,  ularning  mablag’laridan 

foydalanish 

jarayonlarini 

murakkablashtirish 

emas, 

balki 

davlat 

pul 

mablag’larining  samarali  boshqarilishini  ta’minlash,  byudjet  mablag’larining 

harakatida operativlikni oshirish, mablag’larning maqsadli va aniq yo’nalishlarda 

ishlatilishiga  erishish  va  shu  asosda  byudjetning  samarali  ijrosini  ta’minlashdan 

iboratdir.