Бу эса уз навбатида жадаллашган кишлок хужалиги сохасидаги фанларни мукаммаллаштириш жадаллашган кишлок хужалик ишлаб чикари

AGROKIMYO QISMI
Amaliyot davrida talabalar dala sharoitida o’simliklarning kimyoviy tarkibini 
analiz qilish uchun ulardan namuna olish qoidalarini, namunani tekshirishga 
tayyorlashni va qaysi usullarda analiz o’tkazishlarini bilib oladilar. Buning uchun 
ular: o’simliklar tarkibidagi azot, fosfor, kaliy va boshqa oziq elementlarini, moy 

---

miqdorini, o’simlik shirasi tarkibidagi qand moddalarini, kraxmalni, quruq modda va 
kulni aniqlash usullarini hamda o’simliklar diagnostikasini o’rganadilar. 
Agrokimyoviy tajribalar olib borishni, ya’ni vegetasion, laboratoriya va dala 
tajribalarini qo’yishni o’rganish. Laboratoriya ishlarida tuproq tarkibi, oziq 
elementlari miqdorini aniqlash uchun daladan tuproq namunalarini olishni 
o’rganishdan iborat. 
Tuproq namunasi uning genetik qatlamiga ko’ra olinadi. Tuproqlarga asosiy 
xarakteristika berish uchun namuna (bahorda, yozda, kuzda) olinadi. 
Tuproqning asosiy kimyoviy xosslarini o’rganish (dala almashuv, ug’itlarning 
qo’llanilishi, meliorasiya va boshqa holatlarni xisobga olgan holda) uchun olinadigan 
namuna yerning haydov osti qatlamlaridan olinadi. 
Tuproq, namunasi chuqur qatlamdan burg’u yordamida parmalash yo’li bilan 
3–4 marta olinadi. Tuproq tarkibidagi oziq moddalarni aniqlashdan maqsad oziq 
moddalar tuproqning qaysi qatlamida joylashganligini bilish va ularni ta’sirini 
o’rganishdir. Sug’oriladigan yerlarga solingan o’g’it tuproq qatlamlarda bir xil 
tarqalmagan. Shuning uchun olinadigan namuna parmalab emas, balkim, ekin qator 
orasidan yaxlit olinish kerak. Buning uchun qator orasining ko’ndalang tomonidan 10 
sm kenglikda 25 – 30 sm chuqurlikda chuqurcha qaziladi. Undan chiqqan tuproqning 
hammasi olinadi. 
Yerning haydov qatlamiga o’g’it solish texnikasini o’rganish uchun tuproq 
namunasini bo’lib-bo’lib olish kerak. Bunda 0–5 sm qatlamdan tashqari, qator orasidan, 
shuningdek qator qirrachalaridan (5–12 sm) namuna olinadi.
Olingan namunalarga etiketka (yorliq)lar yoziladi. Yorliqda namuna olingan joy 
(viloyat, tuman, xo’jalik) tajriba nomeri, qaysi daladan yoki qatlamdan qachon va kim 
tomonidan olinganligi (familiyasi va ismi) yoziladi. 
Talabalar tuproq tarkibidagi karbonatlarni, chirindini, yalpi va harakatchan shakldagi 
azot, fosfor, kaliyni, nitratlarni, ammiakni, tuproqning rN ini aniqlash usullarini, tuproqlarni 
agrokimyoviy tekshirish, agrokimyoviy kartogrammalar tuzishni o’rganishlari shart. 
Agrokimyo fani bo’yicha ishlab chiqarish amaliyotining maqsadi, talabalarning 
agrokimyo fanidan olgan nazariy bilimlarini amaliy tomonlama mustahkamlashdir. 
Amaliyot davomida talabalar qishloq xo’jalik ekinlarini o’g’itlashni, kultivator 
agregatlarini o’g’it miqdoriga o’rnatish, agrokimyoviy tekshirishlar uchun tuprok 
namunalari olish bilan tanishadilar. Xo’jalikda mavjud bo’lgan agrokimyoviy 
kartogrammalar bilan tanishadi va undan foydalanishni o’rganadilar. Bundan 
tashqari, talabalar agrokimyoviy tashkilotlar, laboratoriya xodimlari ishtirokida 
kartogrammalar tuzishda va namunalarni analiz qilishda shaxsan qatnashadilar. 
Agrokimyo fani bo’yicha o’quv amaliyotining maqsadi talabalarga mustaqil 
ravishda dala va vegetasion tajribalar qo’yishni ularga yo’ldosh bo’lgan kuzatish va 
analizlar o’tkazishni, kartogrammalar tuzishni, o’g’itlar miqdorini hisoblashni, 
tuproqqa agrokimyoviy baho berishga o’rgatish hisoblanadi.