Бу даъвонинг ўзига хос хусусиятлари қуйидагнлардан иборат бўлган

КАЗУС

Квинкций Цинцинат этрусклар билан жангда бўлган пайтда унинг еридан қўшниси Марций Кориолон ўз ҳовлисида қурилиш учун бир нечта катта устунларни олиб кетди. Қайтиб келган Цинцинат судга мурожаат қилиб, қўшнисидан ўғирланган устунларнинг икки баравар миқдорида қийматини тўлашни талаб қилди. Легисакцион жараённинг биринчи боқичида у ишни баён қилишда 12 жадвал қонунларининг бу мақсадлар учун ўғирларнган устунларни 2 баравар миқдорида тўланадиган компенсация тўғрисидаги моддасига асосланди, лекин ишни ютқазди. Бунинг сабаби нимада?

КАЗУС ЕЧИМИ

Қадимги Римда мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш ўзининг келиб чиқиш манбаларига қараб, ҳимоя қилиш усуллари ҳар хил бўлган. Мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш усуллари синфий даврда, доминат даврларида, Юстиниан қонунларига асосан улар ўзгариб, ҳар бир даврнинг қонун қоидаларига мослаштирилиб борилган.

Хусусан, мулк ҳуқуқини ҳимоя қилишнинг энг асосий усули виндикацион даъво асосида ҳимоя қилиш бўлиб ҳисобланган.
Виндикацион даъво - мулк эгасининг розилигисиз бошқа шахслар томонидан ноқонуний асосда мулкни, ашёни эгаллаб олиш деб тушунилган.
Бу даъвонинг ўзига хос хусусиятлари қуйидагнлардан иборат бўлган.
Яъни, даъво қилиш мулк ҳуқуқининг субъектидан - ким томонидан згалланган бўлса, ушлаб турувчи ёки эгалик қилувчи шахсларга, ҳатто уларнинг инсофли ёки инсофсиз эгалловчилар бўлишидан қатьий назар ашёни, мулкни згаллаган шахсга даъво қаратилган, даъво ашёвий характерга эга бўлиб, мулни эгаллаган шахсга ёки эгаллаб оламан деган мақсадни, эркни изҳор этган шахсга қаратилган, даъвогар томонидан даъво предмети, унинг объекти, кўчмас ва кўчирилиши мумкин бўлган ёки мумкин бўлмаслигини аниқ ифодалаб, даъво аризасида кўрсатиши лозим бўлган, ўғриларга эса хеч қандай сарф-харажатлар берилмаган улардан аксинча, барча олинган ҳосил ва даромадлар ҳамда мулкдан эҳтиёткорлик, тежамлилик асосида фойдаланиши асосида олиниши лозим бўлган ашёларни, мулкни ҳам қайтариш талаб қилинган.
ХII жадвал қонунига кўра, қурилишга ёки ток ўтказишга ишлатиш учун ўғриланган устунларни ўз мулки сифатида талаб қилиш ва тортиб олишга йўл қўйилмаган, лекин материаллар баҳосининг икки баробарида уларни ишлатишда айбланаётган шахсга даъво қилинган.