Bromometriya titrlash usulida farmatsevtik preparatlarini miqdorini aniqlash usullari

TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI FARMATSIYA YO’NALISHI 206-B GURUH TALABASI AZIMJONOVA MALIKANING ANALITIK KIMYO FANIDAN TAYYORLAGAN
MUSTAQIL ISHI

Bromometriya titrlash usulida farmatsevtik preparatlarini miqdorini aniqlash usullari.

• Bromometriya titrlash usuli.
• Bromometriyaning bromatomeriyadan farqi.
• Ahamiyati.
• Qo‘llanishi.

Bromometrik titrlashning mohiyati.Bu usul asosida quyidagi reaksiya yotadi:

Usulning titranti: brom eritmasi beqaror va zaxarli bo‘lib, titrant sifatida to‘g‘ridan- to‘g‘ri qo‘llab bo‘lmaydi. uni bromat-bromid (kbro3 +kbr) aralashmasidan xosil qilinadi.KBrO3 + 5KBr + 6HCl = 3Br2 + 6KCl + 3H2O
Reaksiyada ajralib chiqqan Br2, ko‘pchilik organik moddalar fenol, rezorsin, timol, salitsil kislotasi va uning natriyli tuzi bilan bromlanish reaksiyasiga kirishadi.
Masalan fenoli bevosita usulda aniqlash:
C6H5OH +3 Br2 = C6 H2OHBr3 + 3HBr
tribromfenol Efen = M/6
Ishlash texnikasi:
0,1 g. fenol issiq suvda eritiladi va ustiga 10-20 ml 2n.HCl 100-150 ml suv + 10 ml 20% KBr, 2-3 tomchi metiloranj solinadi hamda issiq eritmani 0,1n.
KBrO3 eritmasi bilan titrlanadi. Ekvivalent nuqtada indikator metiloranj
rangsizlanadi.
Efen NVKBrO3 100
% fen = ----------------------- 1000 a
Davlat Farmakopeyasi bo‘yicha, fenol va uning hosilalari qoldiqni titrlash
usulida miqdori aniqlanadi. Masalan natriy salitsilatni massasini aniqlash.
3Br2 + 3K2SO4 + 3H2O
KBrO3 + 5KBr + 3H2SO4
Br2 + KJ J2 + KBr
J2 + 2Na2S2O3 2NaJ + Na2S4O6

1. Bromatometriya - bromat ionini kislotali sharoitda bromid ioniga qaytarilishiga asoslangan.

• Dixromatometriya -

K2Cr2O7 oksidlovchilik xossasidan foydalanib, qaytaruvchilarni aniqlashga asoslangan.

• Bromometriya- qaytaruvchilarni brom eritmasi bilan ta’sirlashishga asoslangan.

Bromatometriya usuli
deb ishchi
eritma sifatida KBrO3 eritmasi
ishlatiladigan hajmiy analiz
usuliga aytiladi. Bu usul kislotali
ionining qaytaruvchi moddalar bilan reaksiyaga kirishib
muhitda ionigacha
qaytarilishiga asoslangan, masalan:
Bromatometriya usulida titrlash KBr ishtirokida kislotali muhitda amalga oshiriladi. Bromatometriyaning bevosita titrlash ususli metiloranj, metil qizili, qizil kongo kabi azobo`yoq turidagi indikatorlar ishtirokida amalga oshiriladi. Titrlash jarayoni suyuqlik rangsizlangunga qadar olib boriladi. Reaksiyaning ekvivalent nuqtasida eritmaga qo`shilgan KBrO3 indikatorni oksidlaydi, natijada eritma rangsizlanishi sodir bo`ladi.
Bromatometriyaning teskari, ya`ni ishchi eritmaning ortiqchasi bo`yicha qayta titrlash usuli ham keng qo`llaniladi. Bu usulda reaksiyaning oxirgi bosqichi yodometrik usul bilan yakunlanadi.
BROMATOMETRIYA USULI.
Bromatometriya usulida titrlash KBr ishtirokida kislotali muhitda amalga oshiriladi. Bromatometriyaning bevosita titrlash ususli metiloranj, metil qizili, qizil kongo kabi azobo`yoq turidagi indikatorlar ishtirokida amalga oshiriladi. Titrlash jarayoni suyuqlik rangsizlangunga qadar olib boriladi. Reaksiyaning ekvivalent nuqtasida eritmaga qo`shilgan KBrO3 indikatorni oksidlaydi, natijada eritma rangsizlanishi sodir bo`ladi.
Bromatometriyaning teskari, ya`ni ishchi eritmaning ortiqchasi bo`yicha qayta titrlash usuli ham keng qo`llaniladi. Bu usulda
reaksiyaning oxirgi bosqichi yodometrik usul bilan yakunlanadi.
Farmatsevtika tahlilida bromatometriyaning bevosita titrlash usulidan fenol, timol, salitsilat kislota, fenilsalitsilat, mezaton, xinazol, streptotsid, anestezin, novokain, mishyak (III) oksid kabi dori preparatlarining miqdori aniqlanadi. Bunda preparatning eritmasi KBr, H2SO4 va metiloranj indikatori ishtirokida suyuqlik rangsizlangunga qadar KBrO3 ning 0,1 n eritmasi bilan titrlanadi.
Bromatometriyaning teskari, ya`ni ishchi eritmaning ortiqchasi
bo`yicha qayta titrlash usulida rezorsin miqdorini aniqlashda, ma`lum hajmda olingan eritmaga H2SO4 va KBr ishtirokida KBrO3 ning 0,1 n eritmasidan aniq va ortiqcha hajmda qo`shiladi, og`zini mahkam yopgan holda bir oz turg`izib qo`yiladi. So`ngra unga KJ qo`shiladi va ajralib chiqqan erkin J2 ni Na2S2O3 ning 0,1 n eritmasi bilan titrlanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar1. Analiticheskaya ximiya. problemы i podxodы. tom 1. R. Kelnera, J.-M. Merme, M. Otto, G.M.
Vidmer. - M. Mir, Izdatelstvo AST, 2004

• Analiticheskaya ximiya. problemы i podxodы. tom 2. R. Kelnera, J.-M. Merme, M. Otto, G.M. Vidmer. - M. Mir, Izdatelstvo AST, 2004
• Xaritonov Yu.Ya., Yunusxodjaev A.N., Shabilalov A.A., Nasirdinov S.D. «Analitik kimyo. Analitika». Fan. T. 2008. 1 - jild

(lotinda)

• Xaritonov Yu.Ya., Yunusxodjaev A.N., Shabilalov A.A.,

Nasirdinov S.D. «Analitik kimyo. Analitika». Fan. T. 2013. 2 - jild
(lotinda)

• Fayzullaev O. «Analitik kimyo asoslari» Yangi asr avlodi, 2006.
• Mirkomilova M. «Analitik kimyo». O‘zbekiston, Toshkent.

2001.

E'TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT!