Bozor tushunchasi. Bozorning iqtisodiyot uchun ahamiyati

Ub=(Um+Ui)–Ue

Ub — bozordagi tovarlar va xizmatlar hajmi. (Ular o’z navbati bilan tovar miqdori va

narxiga bog’liq.)

Um — mamlakatda ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlar hajmi.

Ui — chetdan keltirilgan tovarlar hajmi.

Ue — chetga chiqarilgan tovarlar hajmi.

Bundan tashqari, tovar oboroti hajmi, tovarlar va xizmatlarni sotish vaqtiga ham bog’liq.

Bozorning mohiyati, ahamiyati, uning iqtisodiy munosabatlar tizimida bajaradigan

vazifalarida to’laroq namoyon bo’ladi. Ular quyidagilar:

1.Vositachilik qilish. Ayirboshlash orqali ishlab chiqarish bilan iste’mol bog’lanadi.

Ma’lumki, tovar harakati uni ishlab chiqarishdan boshlanib iste’mol bilan tugallanadi. Shu

harakatning sekin va tez borishi bozorga bog’liq. Shuni bilamizki, pirovard maqsad tovarni

iste’mol etish. Ehtiyoj bozorga talab shaklida chiqadi va tovarni pulga ayirboshlash orqali

qondiriladi. Chunki, tovar ishlab chiqarishdan so’ng mahsulotlar bozordan o’tmay turib

to’g’ridan-to’g’ri iste’molchiga kelib tushmaydi.

Ishlab chiqarish vositalarini korxona va firmalarga etkazib berish orqali ishlab chiqarish

moddiy asosi qayta takror yaratiladi va rivojlantiriladi.

Tovar ishlab chiqarish va xizmatlar ko’rsatishga ketgan sarflar naqadar o’rinli ekanligini

aniqlaydi (xaridor tanlash imkoniyatiga ega bo’ladi) va xarajatlarni pasaytirishga undaydi.

Xalqaro mehnat taqsimoti taqozo etgan iqtisodiy aloqalarni o’rnatish vositasi bo’lib

xizmat qilish va iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirishga ta’sir ko’rsatadi.Bozor ishlab chiqaruvchi

va iste’molchini bog’lab, baho (foyda, zarar) yordamida iqtisodiyotni asosiy muammosi: nima?

qanday va qancha? kimga? masalasini echadi.